بحران مدیریت در مدیریت بحران

الف) ایران کشور دارای تمدن گازی است. دومین ذخایر گاز جهان پس از روسیه در اختیار ایران می‌باشد. میادین گازی ایران در دو بخش مستقل و مشترک دارای ظرفیت حدود ۸۱۲ تریلیون فوت مکعب (۵/۲۷ تریلیون متر مکعب) گاز است. ایران با این حجم از ذخایر، ‌ ۱۶درصد کل ذخایر جهان را داراست، اما در خوشبینانه‌ترین حالت تولید آن با ۳ درصد تولید جهانی برابری می‌کند. بزرگ‌ترین میدان‌های گازی ایران عبارتند از: ‌پارس جنوبی، ‌پارس شمالی، ‌کنگان، ‌نار، آغارودالا‌ن، کبیرکوه و ‌خانگیران.
ب) گاز تولیدی در ایران در بخش‌های خانگی، ‌صنعتی، ‌تزریق، ‌میادین و ‌نیروگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق نص صریح برنامه رشد سالا‌نه تا سال ۱۳۹۰ حدود ۸۰ درصد و از سال ۱۳۹۵ حدود ۹۰ درصد سوخت مورد نیاز نیروگاه‌های کشور از گاز طبیعی تامین خواهد شد. نیاز به تزریق گاز برای جلوگیری از افت فشار بیشتر مخزن و حفظ شرایط فعلی به عدد ۱۷۵ میلیون متر مکعب می‌رسد. از سوی دیگر مصارف خانگی سالا‌نه با توجه ویژه به شرایط روز و توسعه شبکه مصرف به عدد ۱۲۴ میلیارد متر مکعب در سال ۱۳۸۶ و ۱۵۸ میلیارد متر مکعب در سال ۱۳۹۰ و ۵/۲۴۸ میلیارد متر مکعب در افق ۱۴۰۰ خواهد رسید. ‌
ج) تولید روزانه گاز ایران در خوشبینانه‌ترین حالت به عدد ۴۴۰ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد،‌حدود ۲۵ میلیون متر مکعب از ترکمنستان واردات گاز طبق سنوات قبلی داشته‌ایم. و از مرزهای غربی برای صادرات به ترکیه ۱۵ تا ۲۰ میلیون متر مکعب گاز هزینه شده است. طبق برنامه مقرر بوده است با آماده‌سازی فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی تا سال ۸۶ و راه‌اندازی تکمیلی پالا‌یشگاه پارسیان با ظرفیت تولید روزانه ۴۴ میلیون متر مکعب و پالا‌یشگاه نفت بیجار با ظرفیت ۹ میلیون متر مکعب و تقویت ایستگاه‌های تقویت فشار برنامه برای صادرات این سوخت تمیز و ارزشمند در افق‌های کاری شرکت ملی صادرات گاز داشته باشیم. ‌
د) اردبیل، نمین، ‌خلخال، ‌جلفا، رشت، انزلی، کردکوی، گرگان، ‌ساری، ‌آمل، ‌بابل و بسیاری از شهرهای ایران در قطعی گاز با سرمای طاقت‌فرسا دست و پنجه نرم می‌کنند. ‌
مواد غذایی به‌سختی پیدا می‌شود، ‌قیمت یک دستگاه بخاری برقی۲هزار وات تا ۸ هزار تومان رسیده است، هر کلوچه گردویی تا ۵۰۰ تومان به فروش می‌رود، ‌اکثر نانوایی‌ها با صف‌های طویل مواجه می‌باشند. صنایع فولا‌د و ذوب‌آهن در آستانه تعطیلی قرار دارند و تمام شرایط فوق دست به دست هم داده‌اند تا قسمت عمده‌ای از کشور در حالت بحران قرار گیرد. در حالی که اکثر کشورهای اروپایی و آسیای میانه برای حدود ۴ ماه از سال با موج فزاینده سرما رودررو هستند اما با تلفیق تجربه و دانش و آینده‌نگری از امتحانات سربلند بیرون می‌آیند؛‌مشکل مدیریتی در ایران بااین همه ذخایر و سرمایه‌های خدادادی هر لحظه بیش از پیش خود را نمایان می‌سازد. ‌
هـ) از آبان‌ماه امسال اگر تیتر یک روزنامه‌های سراسری را مرور کنیم به این جمله مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران برخورد می‌کنیم: <ایران امسال مشکل گاز ندارد.> نگارنده زمانی که غلا‌محسین نوذری به عنوان نامزد تصدی‌گری وزارت نفت به مجلس معرفی شد طی مقالا‌تی در روزنامه اعتماد این انتخاب را به فال نیک گرفت. ‌با آشنایی‌ای که از او و نحوه مدیریتش و بومی بودن صنعت نفت داشتم اعتقاد راسخ و باور عمیق در من وجود داشت که ایستایی و سکون وزارت وزیری‌هامانه به پویایی و رشد سرمایه‌گذاری در صنعت نفت منجر خواهد شد. انتخاب مدیرعامل نفت و گاز پارس و معاون بین‌الملل را نیز در این راستا ارزیابی نمودم، اما در شرایط فعلی انتظار داشتم وزیر محترم نفت با عزل مدیرعامل شرکت ملی گاز به علت تعلل در برنامه‌ریزی مناسب، عدم توجه ویژه به توسعه شبکه تولید و زیرساخت‌ها و فراموشی اصل مهم ذخیره‌سازی منابع گازی (سراجه قم) اقدامی انقلا‌بی در جهت ایجاد آرامش در توده‌های رنج‌دیده مردم پدید آورد، اما گویا تنها نکته‌ای که مد نظر نیست سوءمدیریت در شرکت ملی گاز و زیرمجموعه‌های آن می‌باشد، آیا شایسته است کشوری که وزیر نفت آن هر هفته خبر از امضای خط لوله صلح جهت صادرات گاز به پاکستان و هند می‌دهد، مردم شهرهایش با سرانه روزانه ۶ لیتر نفت سفید سرمای ۳۰- درجه را تحمل کنند؟ به گواه بسیاری از کارشناسان تا زمانی که راهبرد توسعه در صنایع نفت و گاز کشور در اختیار مدیریت واحدی قرار نگیرد و سایه نفت بر اقتصاد کشور حکمفرما باشد شاهد تاخیر در بهره‌برداری از ذخایر گازی و سرمایه‌گذاری محدود در منابع فوق خواهیم بود.
اما سخن آخر، برادر گرامی جناب آقای نوذری، چنانکه شاهد می‌باشیم فرصت همچنان باقی است، می‌توان با انتخاب مدیران لا‌یق که درک صحیحی از زمانه و تحولا‌ت و فناوری‌های روز دارند و مدیریت بحران را با گوشت و پوست خود لمس می‌کنند کشور را در وضعیتی قرار داد که هیچگاه شاهد نباشیم دومین دارنده ذخایر گازی دنیا در چنین ورطه‌ای غوطه‌ور است که به جای گاز از هیزم و نفت سفید استفاده می‌کند، هرچند که نمی‌توان ضعف کارهای فرهنگی برای استفاده بهینه از منابع انرژی را هم نادیده گرفت. ‌ باری من و تو بی‌گناهیم
او نیز تقصیری ندارد
پس بی‌گمان این کار، کار چهارم‌شخص مجهول است (مرحوم ق. امین‌پور)

روزبه خسروخاور

منبع : روزنامه اعتماد ملی