جنگ پنهان در نبرد ژئوپلتیک – مالی

تاثیر مستقیم و انکارناپذیر عرصه اقتصادی بر روابط بین الملل، چینش ها و رقابت های ژئوپلتیکی تا به آن اندازه بوده است که بسیاری از سیاستمداران و تحلیلگران بزرگ، وقوع جنگ های بین الملل اول و دوم و همچنین بحران های حاشیه ای را نتیجه تحرکات نیروها و گرایشات متفاوت در این حوزه می دانند. حتی در شرایط کنونی که جنگ قفقاز به کانون توجه محافل بین المللی تبدیل شده است در کنار بحث جنگ و رقابت هژمونیک برای تسلط بر حوزه های منطقه ای و بین المللی که خود نیز متاثر از تلاش جهت کسب منافع اقتصادی می تواند باشد، بسیاری را اعتقاد بر این است که موقعیت ژئوپلتیکی گرجستان در چهار راه ترانزیت انرژی شرق به طرف غرب و محلی برای دور زدن روسیه می بایست در چرائی وقوع این جنگ به حساب آید. در جنگ های جهانی اول و دوم گروه متحدین شامل آلمان، ایتالیا، ژاپن و زیر مجموعه های آنان به دلیل تورم قدرت در بستر انقباضی موجود عرصه بین المللی را برای سلطه امپریالیستی خود محدود کننده یافته و سعی در برهم زدن میدان بازی داشته اند. جنگ متروپل ها با همدیگر جهت بلعیدن مستعمرات در طی این جنگ ها هر چند که در شرایط کنونی و آستانه هزاره سوم تا حدودی به لحاظ شکلی تغییر یافته است و هم اینک در قالب هجوم سرمایه مالی از غرب به سمت شرق جریان دارد ولی ساختار قضیه تقریبا ماهیت و ذات خود را حفظ کرده است.
در روزهای اخیر خبر ورشکستگی و واگذاری موسسات بزرگ مالی ایالات متحده و اروپائی به بخش دولتی جهت جلوگیری از سقوط اقتصاد جهانی و بازارهای مالی به یک بحث معمول تبدیل شده است. موج جدید رکود – تورم در بخش اقتصاد بین المللی که به واسطه دوره حیات نوین ساختار اقتصاد در چارچوب تئوری " جهانی شدن اقتصاد " بیش از همیشه به بخش مالی انتقال یافته است، هرگونه تاثیر کلان و تعیین کننده خود را در وهله اول در حوزه مالی بر جای می گذارد. زمانی که در ۲۹ ژوئیه ۲۰۰۸ مذاکرات سازمان تجارت جهانی در ژنو بعد از ۷ سال که از مذاکرات دور دوحه می گذشت با اعلام رسمی توسط " پاسکال لامی " دبیرکل این سازمان مبنی بر شکست نهائی این مذاکرات مهر پایانی بر این توهم سیاسی – اقتصادی زده شد، بازارهای جهانی خود را برای روزهای بد آماده کرده بودند.
روزهای ۱۴ تا ۱۷ سپتامبر با اعلام ورشکستگی بانک سرمایه گذاری " لیمن برادرز " یکی از غول های مالی آمریکا و سپس حمایت دولتی ۸۵ میلیارد دلاری از موسسه بزرگ بیمه ای " آمریکن اینترناشنال گروپ" برای جلوگیر از ورشکستگی آن نقطه عطفی در ساختارهای سیاسی – اجتماعی غرب می بایست به حساب آید. قبل از آن نیز موسسات بزرگ وام دهنده آمریکائی " فردی مک " و " فنی مه " در بخش وام دهندگان مسکن و " مریل لینج " بزرگترین موسسه کارگزار در بازار اوراق بهادار در جهان، با دخالت مالی دولت واشینگتن از ورشکستگی نجات یافته بودند. سریال ورشکستگی و واگذاری مراکز بزرگ مالی جهان غرب و به خصوص ایالات متحده به بخش دولتی هر چند که اساس تئوری جهانی شدن اقتصاد را به زیر سوال برده است اما از طرف دیگر می تواند نتیجه افول قدرت هژمونیک آمریکا در جهان تک قطبی فعلی نیز تلقی شود. سراسیمگی واشینگتن در جانبداری از گرجستان در جنگ قفقاز و تنش کنونی در روابط دوجانبه با روسیه نیز می بایست در راستای موقعیت ناخوشایند اقتصاد بین المللی و ترس از تهدید سرپل ها و شاهراه های تضمین کننده ثبات اقتصادی غرب و آمریکا مورد توجه قرار گیرد.

اردشیر زارعی قنواتی

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه