نگرانی از حضور قالیباف

دو ماه پس از تشکیل فراکسیون مدیریت شهری در میان طیف هایی از اصولگرایان مجلس نگرانی هایی به وجود آمده مبنی براینکه این فراکسیون به بستری برای حضور پررنگ محمدباقر قالیباف در مجلس تبدیل شده است. گرچه گفته می شود حضور چندباره شهردار تهران در جلسات این فراکسیون تنها با محوریت بررسی مسائل شهری بوده اما این گمانه از سوی برخی از طیف های جناح راست زده شده که قالیباف از این بستر برای شکل دهی بخش جدیدی از رقابت های سیاسی خود در برابر اصولگرایان حامی دولت استفاده می کند و صف بندی جدیدی را در مجلس علیه آنها تقویت و ساماندهی کرده است.
همین دیدگاه در میان تعدادی از بزرگان اصولگرای مجلس سبب شده تا هر بار حضور قالیباف در بهارستان بدون شائبه های سیاسی نباشد؛ دل نگرانی هایی که به خوبی فردی مانند احمد بزرگیان نماینده تهران و از اعضای شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان از آن سخن به میان می آورد؛ «اگر مباحث مطرح شده در جلسات این فراکسیون تنها دغدغه های شهری بدون شائبه های سیاسی باشد، به یقین طیف های مختلف اصولگرایان هیچ گاه نگران از حضور شهردار تهران در مجلس نخواهند بود، اما اگر طرح مباحث به گونه یی باشد که احساس شود قالیباف در حال شکل دهی دسته بندی های جدید میان نمایندگان و حتی همراه کردن تعدادی از اصولگرایان مجلس با ایده های سیاسی ویژه خودش است، جای این اشکال وارد است که شهردار تهران در ظرف مسائل سیاسی به دنبال پیشبرد اهداف سیاسی است.» به اعتقاد این طیف از اصولگرایان مجلس در جلسات فراکسیون مدیریت شهری مباحثی مطرح می شود که گرچه در ظاهر دغدغه های مدیریت شهری تهران است اما در زیر پوست هر یک از این مشکلات شهری نشانه هایی از اختلافات عمیق این دو رقیب سیاسی جناح راست به وضوح دیده می شود.
به عنوان نمونه مباحثی مانند منوریل، بهبود حمل و نقل عمومی و حتی سهمیه بندی سوخت که در جلسه های این فراکسیون مورد بررسی قرار گرفته گرچه از نگاه محمد خوش چهره دبیر این فراکسیون و نماینده تهران از دغدغه های اصلی شهروندان بوده اما از سوی دیگر از نگاه طیف حامیان دولت مانند جواد آریان منش فصل مشترک برخوردهای قالیباف ـ احمدی نژاد در صحنه مدیریت پایتخت هم محسوب می شود که سبب شده تا شهردار از جایگاه نقد احمدی نژاد از موضع شهری به آرامی به سوی نقد سیاسی او بپردازد. به همین دلیل است که این طیف از اصولگرایان در شرایطی که جناح حاکم به خاطر نارضایتی مردم از وضعیت معیشتی و اقتصادی دچار تزلزل هایی در بخش کارآمدی شده، نحوه ورود شهردار تهران به مباحث فراکسیون مدیریت شهری را مانعی در سامان دادن وضعیت کنونی و گذار از مشکلات کنونی قلمداد می کنند. از نگاه اصولگرایان حامی دولت در مجلس، در شرایطی که کابینه دولت نهم به خاطر معضلات اقتصادی و معیشتی و همچنین افزایش تورم و گرانی از سوی افکار عمومی با برخی عدم مقبولیت ها روبه رو است، بیش از هر چیز نیازمند اثبات کارآمدی است. چنانچه بسیاری از کارشناسان سیاسی هم معتقدند که با ادامه روند کنونی این احتمال وجود دارد که از میزان رای حامیان دولت نهم در انتخابات آتی مجلس کاسته شود و دولت باید هر چه سریع تر این کاستی در کارآمدی را برای حفاظت از مشروعیت خود جبران کند تا با رسیدن به سطح مطلوبی از کارآمدی، مشروعیت جناحش را هم به اثبات برساند.
از سویی یکی از عرصه های جدی اثبات کارآمدی دولت در کشور در «تهران» نمود پیدا می کند. حال در برابر دولتی که در راستای رفع این نوع از مشکلات خود، در گام نخست به دنبال رفع بحران کارآمدی در پایتخت است، شهرداری قرار گرفته که با طرح مباحث کارشناسی و با استناد به اسناد و مدارک سعی در اثبات آن دارد که تلاش دولت برای رفع بحران کارآمدی، منافع شهروندان و پایتخت را به خطر انداخته است. از نگاه افرادی مانند کوهکن، قالیباف این سیاست را با طرح موضوعاتی مانند منوریل و حمل و نقل عمومی در پیش گرفته است.
اتخاذ چنین موضعی از سوی رقیب سیاسی رئیس جمهور که دو سال است سکوت در باب عملکرد سیاسی دولت و نقد در عرصه اجتماعی را به هر کنش سیاسی دیگر ترجیح داده، سبب شده تا مشکلات کنونی نه تنها رفع نگردد بلکه به خاطر کشیده شدن مباحث به سطح افکار عمومی و تمایل شهردار به داوری آنها این بحران با مسائل دیگری گره بخورد. چنانچه حتی نهادهای تصمیم گیری کلان نظام هم برای رفع این نوع برخوردها در مرز مشترک شهردار و رئیس جمهور بارها وارد عمل شده اند تا با حکمیت خود از کشیده شدن این مباحث به سطوح جامعه جلوگیری کنند.
اما در این میان تولد فراکسیون مدیریت شهری از نگاه طیف اصولگرا سبب شده تا حتی ابتدایی ترین مباحث شهری مانند سوخت و اعتبارات اختصاص نیافته به حمل و نقل عمومی و حتی عدم شکل گیری مدیریت واحد شهری به عرصه دیگری برای تضعیف سیاسی دولت نهم تبدیل شود. البته نباید از یاد برد که قالیباف تاکنون هیچ گاه از بعد سیاسی به نقد دولت احمدی نژاد نپرداخته و بلکه افکار عمومی را به سمت داوری نسبت به دولت احمدی نژاد از دیدگاه مسائل شهری واداشته؛ انتقاداتی که از قضا تاثیرش کمتر از طرح نقدهای سیاسی نبوده و شهردار را از موضع یک دلسوز شهری در برابر رئیس جمهور به عنوان یک رقیب سیاسی قرار داده است.
همین برداشت ها از محورهای تشکیل جلسات فراکسیون مدیریت شهری با حضور قالیباف است که سبب شده این ذهنیت در میان اصولگرایان به وجود بیاید که تشکیل این فراکسیون در مجلس هفتم فصل جدیدی از شکاف های جدی میان اصولگرایان را رقم خواهد زد. به گونه یی که با عمیق تر شدن دسته بندی هایی که قالیباف یکی از محورهای اصلی آن محسوب می شود، اصولگرایانی که تصمیم دارند در سال پایانی عمر مجلس هفتم حساب خود را از حامیان دولت جدا کنند به آرامی به سوی جناح قالیباف جذب شوند.
بدین ترتیب ورود آرام قالیباف در زیر پوست مجلس هفتم حتی اگر در حد و اندازه طرح مباحث شهری هم باشد به مذاق گروهی از جناح راست خوش نمی آید تا آنجا که محسن کوهکن عضو هیات رئیسه مجلس و نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری با بیان اینکه دغدغه آنها در مجلس، حضور قالیباف برای یارگیری های سیاسی و همراه کردن چهره های مطرح منتقد دولت میان اصولگرایان است، می گوید؛ «جای این سوال باقی است که چرا شهردار تهران تاکنون دغدغه رفع مسائل شهری با همراهی مجلس را نداشته و در آستانه انتخابات مجلس هشتم شاهد حضور قوی قالیباف در طبقات بهارستان هستیم؟» سوالی که آنها جوابش را در میان اعضای کنونی این فراکسیون جست وجو می کنند. اعضایی که می توان آنها را نقاد طیف حاکم اصولگرا نامید. میانه روهایی که در قالب اصولگرایان مستقل با محوریت محمد خوش چهره و عماد افروغ سعی در«شکستن تابوی قدرت در دستان جناح حاکم» دارند تا محافظه کارانی که حاضر به پذیرفتن سهم خواهی های تعدادی از تازه به میدان آمده های اصولگرا نبوده و همگی با پیوستن به لوای یک فراکسیون، همراهی با قالیباف را که در حال تبدیل شدن به یک رقیب سیاسی جدی در برابر طیف حاکم است به ماندن در صف کنونی سهم خواهان راست ترجیح می دهند. در چنین شرایطی است که حضور قالیباف در مجلس به این سمت سوق پیدا می کند که حتی کوهکن به صراحت عنوان می کند که این گونه رفت و آمدها چندان هم بی صدا نخواهد بود و در ماه های آینده هزینه های سنگینی را به جناح راست تحمیل می کند.
البته این سوال مطرح است که در آستانه انتخابات مجلس هشتم، شهردار تهران به دنبال طراحی صحنه بازی به چه شیوه یی است؟ آیا شهردار همچنان ترجیح می دهد که تنها با رویکرد مسائل شهری، مجلس را در خط مقدم احقاق حقوق شهروندان برای رویارویی با دولت به میدان بفرستد یا این بار دغدغه های سیاسی خودش را در یارگیری در زمین حریف نشان دهد. البته در شرایط کنونی باید در نظر داشت که به هر میزان که به رویارویی مجلس با دولت افزوده می شود به همان میزان هم از حساسیت های حاکمان دولتی نسبت به این نوع تقابل ها کم می شود به گونه یی که تحلیل بسیاری از کارشناسان مبنی بر این است که مجلس هفتم قدرت تاثیرگذاری خود بر دولت را از دست داده و از جایگاه قدرتمند قبلی خود نزول کرده و مانند گذشته رویارویی نمایندگان با رئیس جمهور دغدغه اصولگرایان حامی دولت محسوب نمی شود.
در چنین شرایطی بعید به نظر می رسد که قالیباف تمام برنامه های خود را در مجلس تنها مختص به قرار دادن مجلس در برابر دولت کرده باشد. اگر چنین پیش بینی درست باشد، همان گمانه یی که اصولگرایان را سخت نگران کرده، قوت می گیرد؛ «حرکت آرام قالیباف در زیر پوست مجلس برای تکمیل فهرست انتخاباتی جبهه اصولگرایان اصلاح طلب از میان طیف های منتقد اصولگرا». تلاشی که از حامیان دولت گرفته تا اصولگرایان سنتی معتقدند تاکنون چندان هم بی تاثیر نبوده چنانچه حتی فردی مانند باهنر رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس هم تاکنون بارها به ایجاد این گونه اختلاف افکنی ها میان اصولگرایان هشدار داده است.
پیوستن وزنه های سیاسی از میان نمایندگان به تیم قالیباف به یقین خواهد توانست قدرت سیاسی شهردار را در آستانه انتخابات مجلس افزایش دهد. اگر این پیش فرض صحیح باشد باید دید که قالیباف که اصولگرایان همواره از شکستن سکوت سیاسی او در هراس بوده اند، در زیر سقف بهارستان چه مجموعه یی از اصولگرایان را گرد خود خواهد آورد که برای او نقش تعیین کننده یی در انتخابات مجلس ایفا کنند؟ البته تمام این گمانه زنی ها در حالی است که قالیباف تصور می کند، قدرت تنها در دستان اصولگرایان قرار دارد و تمام برنامه هایش را معطوف به آن کرده که از این کیک قدرتی که از نگاه او در دستان جناح راست است، سهم بیشتری ببرد و در این میان از کنار دو زنگ خطر به راحتی عبور کرده؛ «رد صلاحیت حامیان شهردار و دیگری جبهه اصلاح طلبان.»
اگر شهردار در تلاش است تا بخشی از هم طیفان خود را در انتخابات آتی از میان نمایندگان مجلس کنونی انتخاب کند، باید این احتمال را هم در نظر بگیرد که ممکن است حاکمیت اصولگرا، جبهه انتخاباتی او را با رد صلاحیت های گسترده مواجه سازد. زیرا این موضوع مسبوق به سابقه است چنانچه بسیاری از ردصلاحیت شدگان مجلس هفتم هم نمایندگان دوره قبل بودند.
از سوی دیگر نادیده گرفتن اصلاح طلبان و فعالیت های تشکیلاتی آنها از سوی قالیباف تا آنجا که تاکنون آنها را به عنوان رقیبان جدی انتخابات آتی به حساب نیاورده، این ظن را ایجاد می کند که شهردار تهران بر این باور است که در مجلس هشتم جایی برای اصلاح طلبان وجود نداشته و عرصه رقابت جدی میان اصولگرایان است.
به عبارتی سردار اصولگرا در این موضوع با سایر رقیبان سیاسی خود در جناح راست همفکر است که مجلس هشتم، مجلس اصولگراها است و از همین باور سیاسی است که تمام توانش را در رقابت با اصولگرایان مقابل خود قرار داده و گرچه خودش را به نوعی اصلاح طلب می نامد اما تاکنون هیچ نوع مذاکره یا حتی رقابتی را با اصلاح طلبان به اجرا نگذاشته است.
به هر حال اگر هر یک از دو احتمال فوق رخ دهد و اصلاح طلبان پیروز نهایی انتخابات باشند یا جناح شهردار با ردصلاحیت های گسترده از مجلس هشتم جا بماند، آن گاه نه شکست قالیباف که شکست عقبه سیاسی او رقم خواهد خورد.

صبا آذرپیک

منبع : روزنامه اعتماد