توسعه انسانی

توسعه انسانی بر مقدم شمردن مردم در جامعـــه تاكید می ورزد. توسعه انسانی به شكل دهی قابلیتهای انسان در جنبه های مشخصی همچون: بهداشت و سلامتی، دانش و برآورده شدن نیازهای اساسی می پردازد و بر استفاده از تواناییهای ایجادشده برای كار و افزایش رفاه تاكید می ورزد. رابطه بین فناوری و توسعه انسانی در شكل زیر نشان داده شده است. نوآوریهای فناوری به دو صورت بر توسعه انسانی تاثیر می گذارد: افزایش توانایی افراد و ایجاد رشد اقتصادی ازطریق افزایش بهره وری مـــــــــردم به عنوان كاربران و ارائه كنندگان اطلاعات و دانش تلقی می شوند. فناوری اطلاعات و ارتباطات كمك شایانی به افراد جامعه در توزیع اطلاعات و اتصال به شاهراههای اجتماعی و اقتصادی می كند. این فناوری به سهولت جریان امور، توسعه فرصتها و مشاركت مردم در فرایند تصمیم گیری در فرایندهای خرد و كلان جامعه منجر می شود. از این طریق، قابلیتها و تواناییهای افراد افزایش می یابد و گزینه های ارزشمندی را برای یك زندگی بهتر دراختیار آنان می گذارد.
▪ایجاد قابلیتهای انسانی برای:
▪زندگی سالم و طولانی مدت
▪دستیابی به دانش و خلاق بودن
▪لذت بردن از استانداردهای زندگی شرافتمندانه
▪مشاركت در فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی
▪پیشرفت پزشكی
▪كشاورزی، ارتباطات
▪تولید و انرژی
▪منابع آموزشی، بهداشتی،
▪ارتباطی و اشتغال
▪رشد اقتصادی
▪دستاوردهای
▪بهره وری
▪تغییرات فناوری
▪منابع موردنیاز
▪توسعه فناوری
▪ایجاد دانش
▪توسعه انسانی
● صادرات نرم افزار در روسیه
بازار نرم افزار روسیه در عرصه بین المللی بویژه در مقایسه با كشورهای مطرح در این تجارت مانند: چین، هند و ایرلند از جایگاه مطلوبی برخوردار است. به طوركلی، علت موفقیت روسیه در این زمینه را می توان سطح بالای آموزش كاركنان بویژه در زمینه های دانش و مهندسی قلمداد كرد. در سال ۲۰۰۱، صادرات نرم افزار این كشور حدود ۱۵۰ میلیون دلار بود. برخی برآوردها حاكی از افزایش صادرات مزبور به بیش از ۳۵۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۵ است.
صادرات فناوری اطلاعات در روسیه اساساً مبتنی بر صنعت نرم افزاری است. این صنعت دارای قدرت و نفـــــــوذ زیادی در عرصه بین المللی است. نرم افزارهای تشخیص نوری، ضــــدویروس و بازیهای رایانه ای از این دسته اند. روسیه ازنظر تولید نرم افزارهای تشخیص نوری دومین كشور در اروپا است كه در برخی موارد ۱۰ تا ۲۰ درصد سهم بازار را دراختیار دارد.
ایــــن كشور بیش از ۱۰ فروشنده بزرگ نرم افزار ضدویروس درجهان دارد. همچنین، بزرگترین شركت تولیدكننده نرم افزارهای حسابداری در جهان متعلق به این كشور است كه نفوذ خوبی نیز در تولید بازیهای رایانه ای دارد. در زمینه ارائه خدمات شبیه سازی سه بعدی نیز شركتهای این كشور از موقعیت مطلوبی برخوردارند.
كیفیت و قیمت نرم افزارهای روسی در مقایسه با نرم افزارهای مشابه از موقعیت بهتری برخوردار است. درحالی كه در كشورهایی همچون آمریكا، دستمزد یك برنامه نویس ۳۵ تا ۶۰ دلار در هر ساعت است، همتایان روسی آنها ۲۰ تا ۳۵ دلار دریافت می كنند.
● روسیه الكترونیك
با پیگیری برنامه های روسیه الكترونیك و تحقق اهـــــداف آن، شهروندان این كشور می توانند شاهد دیوانسالاری كمتری در ارتباطات خویش با دولت باشند. دولت روسیه می خواهد ازطریق انجام برنامه ای منسجم و معتبر به توسعه فعالیتهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بپردازد و ترتیبی اتخاذ كند تا همگان به آن دسترسی داشته باشند. این كشور می خواهد از این طریق به بهبود راندمان در سطح فدرال و دولتهای محلی همت گمارد. انجام موثر این كار مستلزم موفقیت آن در مرحله آزمایشی است. در این زمینه چندین منطقه گزینش شده اند و فعالیتهای مربوط به ارتباط شهروندان و دولت از راههای الكترونیك انجام می شود. البته دولت الكترونیك فقط به عنوان یكی از بخشهای طرح جامع روسیه الكترونیك به شمار می آید.
این كشور در عرصه های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات از مزیتهای نسبی متفاوتی برخوردار است. فناوری پایه الكترونیك و بویژه رایانه های شخصی عموماً وارد می شود، ولی بیش از ۸۰ درصد از بازار رایانه های شخصی این كشور تحت سیطره مونتاژكاران داخلی است. درعوض، درآمد بالایی ازطریق ارائه خدمات ماهواره ای به كشورهای مختلف حــــــاصل می شود. توانمندی روسیه بویژه در صنایع مخابراتی و ماهواره ای ناشی از فعالیتهای نظامی این كشور در طول جنگ سرد بوده است.
بازار الكترونیك روسیه از الگوی اینترنتی آمریكا و اروپا پیروی می كند. اگرچه ساكنان مسكو و پترزبورگ به ترتیب ۴۴/۲ و ۱۰/۶ درصد از كاربران شبكه جهانی وب را تشكیل می دهند، تعداد كاربران مناطق دیگر نیز روبه فزونی است. ۴۰ درصد از شهروندان روسی در شهرهایی با جمعیت كمتر از یك میلیون نفر زندگی می كنند. بخش بزرگی از سرزمین روسیه در سیبری و خاور دور قرار دارد و باید برای این مناطق چاره اندیشی شود. ضعف در زیرساختها و عدم ارزش آفرینی اقتصادی از مهمترین عوامل بازدارنده در گستـــرش فناوری مزبور به شمار می رود.
یكی از موارد قابل توجه در این زمینه بویژه در اوان طرح دولت الكترونیك، عدم اعتماد شهروندان به دولت بود. در سال ۲۰۰۱، میزان ارتباط روی خط دولت با شهرونـــــدان فقط ۳ درصد بود.
براساس پژوهشهای انجام شده براین اساس، مشخص شد كه بیش از ۶۲ درصد از شهروندان به دلیل احساس ناامنی از برقراری چنین ارتباطی پرهیـــــز می كنند. همچنین، ۶۳ درصد از كاربران اینترنت در روسیه را كاركنان ادارات دولتی و خصـــوصی تشكیل می دادند.
در سال ۲۰۰۳، این كشور دارای ۲۶۰۰ درگاه اینترنتی عمومی بوده است كه براساس طرح روسیه الكترونیك قرار است این تعداد در سال ۲۰۰۸ به ۱۲ هزار درگاه برسد.
براساس بررسیهای انجام شده در سال ۲۰۰۴، این كشور دارای حدود ۱۷ میلیون وب سایت، حدود ۶ میلیون نفر كاربر شبكه جهانی وب (۵ درصد جمعیت) و تعداد ۸۴ رایانه شخصی به ازای هزار نفر است.
مردم روسیه بیشتر از تلفن برای برقراری ارتباط استفاده می كنند. كمتر از ۱۰ درصد از خانواده های روسی دارای رایانه شخصی هستند و كمتر از ۵/۲ درصد از آنان به اینترنت دسترسی دارند. كاربران خانگی به طور متوسط چهار دلار در مــاه صرف ارتباطات اینترنتی می كنند كه تقریباً برابر با هزینه ارتباطات تلفنی است.
درحال حاضر، برنامه های روسیه الكترونیك در حال گذراندن فاز طرح ریزی است. برنامه های آزمایشی و بررسیهای لازم به خوبی انجام شده است. هدف طرح روسیه الكترونیك این است كه از سال ۲۰۱۰ فعالیتهای مبتنی بر الكترونیك باید دربرگیرنده ۶۵ درصد ارتباطات شهروندان و دولت و بیش از ۴۰ درصد ارتباطات بین دولتهای محلی، منطقه ای و فدرال باشد.
● بررسی تساوی مردان و زنان
فناوری اطلاعات و ارتباطات در بسیاری از كشورها به دنبال ایجاد وضعیت بهتر برای مشاركت اجتماعی زنان است. با این حال، مشاركت زنان در فعالیتهای فناوری مزبور از جایگاه چندان مطلوبی برخوردار نیست. در میان بیش از ۷۰۰ هزار نیروی كار ماهر در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات تنها ۲۱ درصد را زنان تشكیل می دهند كه ضرورت ایجـــاب می كند موضوع از جنبه های مختلفی بررسی شود. در مطالعه ای كه با مشـــاركت ۲۱ زن و ۹۳ مرد در دو سازمان فعال در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات در بنگلور هند انجام شده، پژوهشگران به یافته های جالبی دست یافتند. پرسش اساسی حول محور تفاوت زنان در زمینه نوع كار، مشاركت در كارهای گروهی و میزان كار روزانه آنان بود. یافته ها نشان می دهد كه:
تفاوت معنی داری بین زنان و مردان در زمینه انجام كارهای پیشرفته یا ابتدایی وجود ندارد؛ ۲۰ درصد از مردان و ۱۴ درصد از زنان مزبور در سطوح عالی شركت فعالیت دارند؛ تفاوت معنی داری در زمینه منزلت كار، تنوع مهارتهای لازم برای انجام كار، همكاری با دیگران در گروهها، میزان پیشبرد كار و میزان بازخورد منفی یا مثبت بین زنان و مردان وجود ندارد؛ زنان از تمایل كمتری برای ارایه گزارش در زمینه پیشرفت فعالیتهای گروهی برخوردارند؛ تفاوت معنی داری در زمینه میزان كار هفتگی بین زنان و مردان وجود ندارد و زنان تمایل بیشتری از خود برای پیروی از جداول منظم كار روزمره نشان می دهند.
همچنین، پژوهش مزبور نشان می دهد كه زنان تمایل كمتری برای ارتقاء به سطوح عالی سازمان دارند و اغلب آنان به دلیل آنكه به تازگی وارد كار شده اند، تاكنون مدیریت در سطوح عالی را تجربه نكرده اند.

یزدان محمدبیگی

منبع : ماهنامه تدبیر