چهارشنبه, ۱۶ خرداد, ۱۴۰۳ / 5 June, 2024
مجله ویستا

فن آوری هسته ای و دامنه کاربرد آن


تهیه غذای سالم تر ، پیشرفت کیفیت ابزار و وسائل، استانداردهای اندازه گیری و ماشین ها از جمله این موارد هستند. در تشخیص ناهنجاری های متابولیسمی و درمان سرطان ها نیز سودمند است.
کاربردهای فضائی را تقویت می کند ، و در تولید الکتریسیته یکی از پاک ترین و دوستانه ترین روش ها برای محیط را ارائه می دهد.
یکی از حوزه های کاربرد انرژی هسته ای صنایع غذائی است. پرتودهی مواد غذائی فرآیندی است که طی آن اشعه یونیزان برای تازه نگه داشتن غذا و کشتن میکرب ها مورد استفاده قرار می گیرد.
برخی پرتودهی مواد غذائی را تحت عنوان روش پاستوریزاسیون سرد نامیده اند زیرادر این روش بجای انرژی گرمائی ، انرژی اشعه برای از بین بردن میکروارگانیزم های بیماری زا بکار می رود.
پیشینیان ما نیازمند آن بودند که دردوره های طولانی مدت کمیابی ، غذا را محافظت کنند.
استفاده از نگهدارنده هائی مانند آب نمک یا دیگر روش ها همچون خشک کردن ، کنسرو کردن و غیره همگی راههای مناسبی برای نگهداری غذا در زمان های طولانی است.
لیستر ، پاستور و دیگران ارتباط بین فساد مواد غذائی را با وسائل و ظروف آلوده که منجر به شیوع بیماری می شود را مطرح کردند.
پس از آن، نه تنها تهیه غذا در زمان و مکان مورد نیاز بلکه جلوگیری ازصدمه زدن به ا نسان نیز از اهداف مورد نظر بود.
هریک از روش های نگهداری مواد غذائی مزایا و مضراتی دارند که ازجمله می توان به تغییر طعم ، ظاهر یا بافت غذا ، باقیمانده های ناخواسته در غذا ، یا نیاز به دماهای بالا ، مقدیر زیاد انرژی و یا سرمایه گذاری های مالی هنگفت اشاره نمود.
بکار گیری فرآیند قرار دادن مواد غذائی در معرض انرژی اشعه تازگی ندارد برای مثال قرن ها از انرژی خورشید برای حفظ گوشت ، میوه و سبزی و ماهی استفاده شده است.
اخیرا تشعشع مایکرویو و مادون قرمز برای گرم کردن غذا بکار می روند.
فرهای مایکروویو اکنون همه جا در آشپزخانه های خانگی و تجاری کاربرد دارند.
تکنولوژِی پرتودهی تاریخچه طولانی در مورد محصولات غیر غذائی دارد.
این فناوری برای چند دهه جهت اتصال متقاطع پلیمرها ی مورد استفاده در لاستیک های اتومبیل ها ، عایق دار کردن سیم ها ، جوهر های چاپ و محافظ های بسته بندی مواد غذائی بکار رفته است.
همچنین بمنظور استریل نمودن حدودا 50 درصد همه مواد عرضه شده در وسائل پزشکی مانند بانداژها ، نخ بخیه و پارچه های جراحی مورد استفاده قرار می گیرد و در حال حاضر محصولات مورد مصرفی همچون مواد آرایشی ، پستانک بچه ، حلقه های لاستیکی مخصوص گاز گرفتن کودک قبل از درآمدن دندان ، و غیره همگی بوسیله پرتودهی استریل می شوند.
از دیگر حوزه های کاربرد انرژی هسته ای ، صنعت است. رادیو ایزوتوپ ها ، مواد رادیواکتیوی که طبیعی بوده یا بطور مصنوعی ساخته می شوند ، کاربرد وسیعی در ابزار ، اندازه گیری ها و دستگاههای تصویر برداری دارند.
چنین ابزارآلاتی مورداستفاده طیف گسترده ای از مشاغل شامل دستگاههای اجرائی ، صنعت نفت ، باستان شناسان ، کشاورزان وتولید کنندگان محصولات مورد مصرف عموم ، هستند.
محور همه این کاربردها رادیو ایزوتوپ است. گرچه اشعه دیده نمی شود ، براحتی می تواند با ابزار نوری صحیح تشخیص داده شود.
ماهیت نفوذ کنندگی و قابلیت تشخیص منحصر بفرد آن مزیت واقعی این تکنولوژی است. علوم فضائی نیز از این تکنولوژی بی بهره نمانده اند. فناوری فوق نقش بسیار مهمی در اکتشافات فضائی دارد.
چه به منظوردنبال کردن آتشفشان های روی زمین ، هدایت یک ایستگاه فضائی در مدار زمین ، فرستادن سفینه فضائی برای کشف اقمار ژوپیترو یا فرستادن افرادی به مریخ ، همه این ماموریت ها نیازمند مقادیر زیادی قدرت و دانش تاثیرات تشعشعات طبیعی در فضاست.
با مطالعه علوم هسته ای و بکار گیری این دانش می توانیم ماهواره ها ، ایستگاه فضائی بین المللی و مسافران فضا را تقویت و حفاظت کنیم.

به لحاظ آنکه وزن واندازه سفینه های فضائی ما را در ارسال آنچه می خواهیم به فضا بفرستیم محدود می کنند ، نیروی هسته ای مزایای فراوانی دارد.
از مهمترین کاربردهای انرژی هسته ای ، بکار گیری آن در علم پزشکی است.
پزشکی هسته ای و رادیولوژی همگی تکنیک های پزشکی هستند که مستلزم استفاده از پرتودهی یا رادیواکتیویته برای تشخیص ، درمان و جلوگیری از بیماری اند.
در حالیکه رادیولوژی تقریبا نزدیک به یک قرن است که مورد استفاده قرار گرفته ، پزشکی هسته ای حدودا پنجاه سال پیش آغاز شد.
امروزه حدود یک سوم همه روش های موجود در بیمارستان های مدرن مستلزم استفاده از پرتودهی یا رادیواکتیویته هستند.
تنها در ایالات متحده هر ساله بین 10 تا 12 میلیون عمل تشخیصی و درمانی هسته ای انجام می شود.
این روش ها از بهترین و موثرترین ابزار موجود جهت نجات زندگی افراد محسوب می شوند ، بی خطر و بدون درد هستند و نیاز به بیهوشی ندارند ، و برای طیف وسیعی از تخصص های پزشکی از بیماری های کودکان تا کاردیولوژی و روانپزشکی مفیدند.
در حالیکه هم پزشکی هسته ای و هم رادیولوژی بعنوان ابزار تشخیصی و بعنوان یک روش درمانی بکار می روند ، با هم متفاوتند.
تفاوت آنها در این است که در طب هسته ای رادیو ایزوتوپ ها بطور داخلی وارد بدن می شوند ، در حالیکه در رادیولوژی اشعه ایکس از سطح خارجی بدن به آن وارد می شود.
و بالاخره یکی دیگر از حوزه های مهم استفاده از انرژی هسته ای تولید الکتریسیته است. انرژی از منابع طبیعی از جمله زغال ، گاز ، نفت ، آب ، باد ، خورشیدی و نهایتا از منابع هسته ای ایجاد می شود.
بخشی از این انرژی برای تولید برق استفاده می شود (دیگر بخش ها برای مثال شامل حمل و نقل می شود). کارخانجات تولید برق گرما یا حرکت این منابع طبیعی را برای تولید برق بکار می برند اما یکی از پاکیزه ترین روش ها از لحاظ محیطی برای تولید برق ، استفاده از انرژی هسته ای است.
با این وصف جایگاه انرژی اتمی با جنبه های وسیع و سودمند کاربردی مشخص بوده واهمیتی که در بهبود کیفیت زندگی بشر دارد و نقش آن در پیشرفت علمی ، صنعتی و اقتصادی جوامع روشن است.
منبع : روزنامه جوان