ادبیات فولک ایلی ، استان‌ فارس

پیشینه مكتوب شعر و ادبیات در میان ایل قشقایی به بیش از 250 سال پیش می‌رسد. اشعار شاعران گمنام سینه به سینه نقل می‌شوند و به گنجینه فولكلوریك قشقایی‌ها غنا می‌بخشند. اشعار قشقایی‌ها مالامال از سوز و گداز زندگی، هجر و فراق است. شعر عشایری از جدایی‌ها، از جور روزگار، از عشق و از عاطفه سخن می‌گوید.
از ویژگی‌های عمده‌ شعر قشقایی نقش بسیار پراهمیت طبیعت در لطافت بخشیدن به این گونه اشعار است. كمتر شعری از شاعران قشقایی می‌توان پیدا كرد كه در آن یادی از كوه، جنگل، دشت، سبزه و آب ذكر نشده باشد. از سوی دیگر شعر قشقایی تحت تأثیر كوچ صاحب مقام و مرتبه‌ای خالص است. كوچ را به دلیل دل كندن از سرزمینی به سرزمین دیگر،‌ جدا شدن از یارانی كه در راه كوچ می‌میرند و یا آنانی كه اسكان را می‌پذیرند، سرزنش كرده‌اند.
شعر قشقایی را همه جا می‌خوانند، در عروسی، در عزا، به هنگام شادی و غم. شعر عروسی‌ها همراه پایكوبی و شعر عزا همراه با حزن و اندوه خوانده می‌شود. متأسفانه بیشتر سرایندگان شعر قشقایی ناشناخته‌اند. اما به نام چند تن از شاعران معاصر ایل كه با سروده‌های خویش در میان ایل زندگی كرده‌اند، از آن جمله به شاعر مشهور ایل قشقایی «محزون» و به عبارتی دیگر «مأذون» و همچنین «یوسف علی بیك» می‌توان اشاره كرد كه نام و یادشان همیشه در نزد قشقایی‌ها زنده و جاوید خواهد ماند. از شاعران تقریباً آشنای ایل قشقایی می‌باید به «عیسی قاسم» نیز اشاره شود. وی همزمان با محزون زندگی می‌كرد و تنها یك قطعه شعر از او باقی مانده است كه به مناظره او با محزون مربوط است. بعد از وی باید به «حسین صمصام» اشاره كرد. وی از نزدیكان خوانین قشقایی بود. از اشعار این شاعر هم ابیات بسیار اندكی باقی مانده است.
ذیلاً شرح حال مختصر و شعری از محزون نقل می‌شود :