اوکراین؛ نارنجی یا آبی؟

پس از آن كه بحرانهای سیاسی سال گذشته اوكراین به پیروزی نارنجی های آمریكایی به رهبری ویكتور یوشچنكو منجر شد، خانم تیمانوویچ به نخست وزیری منصوب و پس از مدتی به دلیل فساد مالی از كار بركنار شد. در انتخابات میاندوره ای، مخالفان یوشچنكو به رهبری ویكتوریانوكوویچ، بخشی از قدرت را در پارلمان كسب و سرانجام، یانوكوویچ به نخست وزیری رسید.
اما در روز دوم آوریل ۲۰۰۷، یوشچنكو رئیس جمهور اوكراین و رهبر جنبش موسوم به انقلاب نارنجی به دلیل تخطی از قانون اساسی، دستور به انحلال مجلس و انجام انتخابات زودرس را داد و هر روز فضای سیاسی این كشور ملتهب تر شده است. با وجود مخالفت شدید طرفداران یانوكوویچ، ویكتور یوشچنكو اعلام كرده است كه نظرش را عوض نمی كند.
وی مدعی است كه، اطمینان می دهد كه هیچ گونه درگیری و كشمكشی به وقوع نخواهد پیوست و قانون به رئیس جمهور این اجازه را می دهد تا وی انتخابات زودرس را اعلام كند و انتخابات جدید عادلانه و آزاد خواهد بود. در عین حال این را هم گفته كه ممكن است در زمان برگزاری این انتخابات، تغییراتی صورت گیرد. پیشتر انجام انتخابات زودرس برای ماه ژوئن، خردادماه برنامه ریزی شده بود. اعلام برگزاری انتخابات زودرس سبب شد تا مخالفان یوشچنكو كه مخالف برگزاری انتخابات نیز هستند با پرچمهای آبی رنگ به خیابانها بریزند.انتخابات زودرس عملاً، در مخالفت با حزب صاحب اكثریت مجلس، حزب مناطق «پارتیارگینیف» توسط ویكتوریانوكوویچ رقیب سابق یوشچنكو در انتخابات ریاست جمهوری هدایت می شود.
این حزب بیشتر از ریاست جمهوری یانوكوویچ حمایت می كرد. اعلام نتایج رأی گیری در پایان دوره ریاست جمهوری لئونید كوچمان، رئیس جمهوری سابق اوكراین با اعتراضهای گسترده ای در این كشور رو به رو شد. در آن زمان، یعنی بیش از دو سال پیش، یانوكوویچ و طرفدارانش در حكومت از جمله خود لئونید كوچمان به تقلب در انتخابات متهم شدند.
در پایان سال ۲۰۰۴ و آغاز سال ۲۰۰۵ و در پی تظاهرات شبانه روزی خیابانی كه به انقلاب نارنجی موسوم است، نهایتاً نماینده این حزب یعنی ویكتوریانوكوویچ و سپس در رأی گیری عمومی برای مجلس خود حزب مناطق، در انتخاباتی كه تحت نظارت بین المللی و در شرایطی دموكراتیك برگزار شد، شكست خورد.
اما با گذشت زمان، گروههای سیاسی شركت كننده در انقلاب نارنجی، دچار اختلافهای شدید شدند. در انتخابات ماه مارس سال ۲۰۰۶، حزب مناطق، این بار بدون انجام تقلب اكثریت مجلس را در دست گرفت. این حزب به همراه كمونیستها و سوسیالیستها یك ائتلاف ضد دولتی تشكیل داد كه بیشترین كرسیها را در اختیار دارد.
حتی شایع شده است كه ویكتور یوشچنكو و طرفدارانش كه از سوی غرب حمایت می شوند و خواهان نزدیكی هر چه بیشتر به اتحادیه اروپا هستند و ویكتور یانوكوویچ و حامیانش هوادار مسكو هستند سال گذشته و در پی بحران انرژی ناشی از كم كردن فشار گاز انتقالی از اوكراین به شرق و مركز اروپا، این كشور، دچار یك بحران اقتصادی و سیاسی شد و هواداران نزدیكی به مسكو از جمله در حزب مناطق، ویكتور یانوكوویچ محبوبیت بیشتری پیدا كردند. طرفداران یانوكوویچ می گویند تا زمانی كه رئیس جمهوری از انتخابات صرف نظر نكند در خیابانها خواهند ماند.
در این میان، بوریس گریزلوف، سخنگوی دومای روسیه حمایت رسمی دوما را از یانوكوویچ اعلام كرده است.
بوریس گریزلوف می گوید: ما نظر شورای عالی این كشور در مخالفت با رئیس جمهوری را تأیید و از آن حمایت می كنیم. نظر رئیس جمهوری اوكراین مخالف قانون اساسی این كشور است. حتی شورای عالی حكومتی اوكراین با انجام انتخابات مخالفت كرده است. این مخالفت عملاً سبب شد تا طرفداران رئیس جمهوری كه طی روزهای گذشته توسط وی از راهپیمایی منع شده بودند، به خیابانها بیایند. رئیس جمهوری نیز شورای عالی را منحل كرد.
اگر چه جلسه دادگاه قانون اساسی اوكراین به تعویق افتاده اما ولادیمیركامپو، قاضی این دادگاه اظهار داشته كه فشار شدیدی اعمال شد تا امنیت ما تضمین شود. یانوكوویچ اعلام كرده است با انتخابات پارلمانی تنها در صورتی موافق است كه انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود و یوشچنكو آن را مسأله ای ندانست كه مورد بحث منصفانه قرار گیرد. حزب «اوكراین ما» طرفدار وی اعلام كرده است كه به تظاهرات خیابانی خود با رنگ نارنجی در مقابل آبی های طرفدار نخست وزیر یانوكوویچ ادامه می دهد.
تحولات و شرایط اوكراین به گونه ای پیش می رود كه گروههای «نارنجی» و آبی - سفید شهر «كیف» پایتخت اوكراین كه این روزها فعالترین و پرمشغله ترین گروههای اوكراین به حساب می آیند، بیشتر در ازای دریافت پول برای هر كدام از دو طرف درگیر، پرچم تكان می دهند به طوری كه مردان و زنان رنگی پوش امروز فعالترین شخصیتهای جامعه «كیف» هستند و در میدان «استقلال» این شهر گروههای نارنجی و آبی - سفید خیلی دوستانه در دو طرف میدان جمع شده اند و شعارهای مختلف سر می دهند.
نارنجی ها یك طرف و آبی - سفیدها طرف دیگر. مردمی هم كه از كنار آنها می گذرند برخوردها و واكنشهای متفاوتی دارند. اما هیچ كس از آن ها نمی پرسد با چه عقیده و مرامی پرچمهای رنگی را در دست دارند در عوض همه خوب می دانند كه این مردم از این راه كسب درآمد می كنند!
به هر حال آن چه كه از لابلای گفت و گوهای دوستانه بر می آید، این است كه ظاهراً برای این مردم هیچ فرقی نمی كند كدام طرفی باشند و برای چه كسی شعار بدهند و تظاهرات كنند! هر كه بیشتر پول بدهد ارجح است.
اوایل هفته طرفداران دولت برای هر ساعت ۱۰ «گریونا» معادل ۳ دلار پول می گرفتند! گاهی اوقات همه افراد یك خانواده از كوچك و بزرگ در این كسب درآمد شركت داشتند. طی روز غذای مجانی می خورند و غروب كه می شود پولشان را می گیرند و با اتوبوس راهی خانه می شوند.
به این ترتیب مثلاً یك خانواده سه نفره ظرف یك روز می توانند ۲۵۰ گریونا «حدود ۵۰ دلار» درآمد كسب كنند.
از این ها كه بگذریم، اكنون نخست وزیر یانوكوویچ و رئیس جمهور ویكتور یوشچنكو هر كدام راهی كشورهای اروپایی شده اند تا نظرات آنها را برای جلب حمایت از خود وارد صحنه كنند. اما آیا بحران اوكران می تواند با پا در میانی اروپا كنترل شود؟

قاسم بابایی

منبع : روزنامه قدس