دیپلماسی آمریکا در قبال ایران گروگان سعودی‌ها

در ابتدا باید به دركی از حكومت سعودی برسیم. عبدالعزیز السعود تعدادی از مناطق مستقل كه اكنون عربستان سعودی را شكل می‌دهند، فتح كرد. او برای تقویت پایه‌های حكومتش، معامله‌ای را كه پیش‌تر میان محمدبن سعود و افراطیون مذهبی یا همان وهابیون صورت گرفته بود، مستحكم‌تر كرد.بدین ترتیب در حالی كه وهابیون در تمامی مسائل مذهبی قدرت تصمیم‌گیری می‌یافتند و آل‌ سعود كنترل سایر مسائل را در دست می‌گرفتند، خاندان سعودی، ‌مذهب را به عنوان منبع مشروعیت حكومت خود تلقی می‌كنند چرا كه مكه و مدینه در عربستان سعودی واقع شده است.عبدالعزیز كه دریافته بود نه‌تنها باقی‌ماندن خاندان وی بر سر قدرت در گرو حمایت خارجی‌هاست، بلكه نیاز كشور به تخصص و منابع مالی لا‌زم برای توسعه منابع نفتی هم تنها از این طریق قابل رفع است، در سال ۱۹۴۵، روی عرشه یك كشتی آمریكایی با روزولت رئیس‌جمهوری آمریكا ملا‌قات كرد. ایالا‌ت متحده حاضر بود در قبال دسترسی به نفت سعودی از این كشور در قبال هر نوع خیزش داخلی و یا تهاجم خارجی حمایت كند. روزولت اما در این میان به نحوه و چگونگی توسعه عربستان سعودی توجه چندانی نداشت.حمایت آمریكا از آل‌سعود عامل تعیین‌كننده‌ای است كه به این خانواده اجازه داده كشور را مطابق تمایلا‌ت و منافع خاص خود اداره كنند. عربستان‌سعودی سرزمینی است كه در آن نه از قانون اساسی نشانی است و نه از انتخابات آزاد - تا این اواخر كه تنها برای تعیین بخشی از اعضای شوراهای شهر انتخاباتی برگزار شد- آزادی عبادت حتی در چاردیواری منزل هم وجود ندارد، زنان عملا‌ً از حقوق چندانی برخوردار نیستند، آزادی بیان تضمین‌شده نیست، نقش قانون مشخص نیست، اعضای ارشد خاندان حاكم هر آنچه بخواهند و هرگونه كه تمایل داشته باشند از خزانه حكومت خرج می‌كنند و درنهایت فساد فراگیر است، خاندان سعود كشور را <ملك خود> تلقی می‌كنند.
● علت تداوم حمایت آمریكا از آل‌سعود
هدف اصلی حمایت آمریكا از آل‌سعود دسترسی به نفت سعودی و تداوم منافع و سودهای شخصی و شركتی است. شركت‌های آمریكایی، مدیران و سهامداران آنها - از جمله برخی از تاثیرگذارترین آمریكایی‌ها - در گذر زمان منافع وسیعی را از قراردادهای چرب و شیرین منعقد شده با سعودی‌ها نصیب خود كرده‌اند. در شرایطی كه ایالا‌ت متحده ترجیح می‌دهد در هراس از عصبانی كردن خاندان سعود به این قراردادها كاری نداشته باشد، بریتانیا <ساده‌لوحانه> تحقیقاتی را در مورد فساد در معامله تسلیحاتی با سعودی‌ها آغاز كرد. این تحقیقات كمتر از یك ماه پیش به سرعت به بهانه <امنیت ملی> ملغی اعلا‌م شدند چرا كه آل‌سعود تهدید كرده بود كه در صورت تداوم این تحقیقات حتی یك سلا‌ح دیگر هم از بریتانیا خریداری نخواهد كرد.
● حمایت یا مانع‌تراشی سعودی‌ها؟
بگذارید به سفر چنی به عربستان‌سعودی بازگردیم. گروه مطالعاتی عراق برای بازگرداندن ثبات به این كشور خواهان مذاكره با سوریه و ایران و حمایت <دوستان> ایالا‌ت متحده مانند عربستان‌سعودی كه از نفوذ بر قبایل سنی عراق برخوردارند، شده بود. در این میان پیشنهاد شده بود كنفرانسی با موضوع امنیت منطقه‌ای با حضور ایران و سوریه برگزار شود.
آل‌سعود اما از توصیه‌های گروه مطالعاتی عراق حمایت كرد. عربستان‌سعودی از همان ابتدای پیروزی انقلا‌ب اسلا‌می از ایران هراس داشت. خاندان سعود كه هراس از تهران ذهنشان را از سوءظن‌های شدید آكنده كرده بود، ۴۰ میلیارد دلا‌ر به صدام حسین قرض دادند (و سپس بخشیدند) و موشك‌های دوربرد چینی هم به سمت شهرهای ایران نشانه گرفته شد.
پس از آزادسازی كویت، درخواست اصلی آل‌سعود از ایالا‌ت متحده، به انزوا كشاندن ایران بود. ایالا‌ت متحده هم به این خواسته تن داد. این اواخر هم زمانی كه مشخص شده بود گروه مطالعاتی عراق پیشنهاد مذاكره با ایران را خواهد داد، ملك عبدا... بلا‌فاصله چنی را احضار كرده و با تكرار همان درخواست قبلی خواهان حذف ایران از هر نوع كنفرانس امنیتی منطقه‌ای شد.توصیه‌‌هایی كه ملك عبدا... در جریان این دیدار مختصر به چنی كرده بود بلا‌فاصله دو توصیه مهم و كلیدی ۱۰ تن از آمریكاییان سرشناسی را كه چندین ماه زمان صرف كرده بودند تا راهی برای حفظ منافع ملی آمریكا بیابند، درهم كوبید.ایران فی‌نفسه تنها مشكل عربستان‌سعودی نیست. آل‌سعود حاضر نیستند در عراق هم حاكمیت اكثریت شیعیان را قبول كنند چرا كه از اقلیت شیعه خود در هراس هستند. با این اقلیت شیعه كه اكثرا در استان شرقی عربستان‌سعودی ساكن هستند، دهه‌های متمادی بدرفتاری شده است. اكنون زمان درك این واقعیت از سوی آل‌سعود فرا‌ رسیده است كه هیچكس نمی‌تواند واقعیت دموكراتیك عراق را عوض كرده و با این كار بر رفتار نامناسب عربستان با شهروندان شیعه خود سرپوش بگذارد.

حسین عسكری

منبع : روزنامه اعتماد ملی