مجلس هشتم و شیوه تبلیغاتی جدید

با نام خدا و با درود و صلوات بر نبی مکرم اسلام(ص) و عترت طاهرینش سخن را آغاز می کنم و بر روان ملکوتی بنیانگذار جمهوری اسلامی و ارواح پاک شهیدان درود می فرستم و در مطلع سخن به کلام نورانی قرآن تمسک می کنم که چراغ راهمان باشد؛ (ای رسول خدا) تو هم آن بندگان را به لطف و رحمت من بشارت آر. آن بندگانی که چون سخن بشنوند به نیکوترین آن عمل کنند، آنان هستند که خدا آنها را به لطف خاص خود هدایت فرموده و هم آنان به حقیقت خردمندان عالمند.» (زمر، آیات ۱۷ و ۱۸)
نزدیک به سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد و طی ۲۹سال به طور متوسط هر سال انتخاباتی برگزار شده است که در میان کشورهای اسلامی بلکه در سراسر جهان در نوع خود بی نظیر بوده و مردمی بودن نظام جمهوری اسلامی ایران را به خوبی نشان می دهد.
بسی روشن است نظامی که بر آرای مردم استوار است و انتخابات یکی از برنامه های اصلی آن به شمار می رود، باید شیوه های انتخاباتی و تبلیغاتی آن روز به روز بهتر و اصولی تر و کامل تر شود.
انقلاب اسلامی ایران ادبیات جدیدی وارد عرصه های سیاسی کرد؛ در گفتمان انقلاب اسلامی پست ها و سمت ها برای خدمت است نه برای قدرت. و هر نوع رقابت باید برای اقامه حق و عدل، خدمت بیشتر، مسوولیت پذیری افزون تر و ارائه ایده های نو، تداوم انقلاب اسلامی و پاسداری از ارزش های آن باشد، نه برای عرضه خود و خودخواهی و رقابت برای قدرت، دنیاطلبی، فزون خواهی و تصاحب حطام دنیا و مقام پرستی که در این صورت جز خسران و وبال، ضلالت و گمراهی، ظلمت و تاریکی و دوری از کانون نور و هدایت و سقوط به ورطه اخلاد الی الارض ثمره ای نخواهد داشت.
اسوه جاودانه مسوولیت پذیری و حاکمان عدالت پرور، حضرت علی علیه السلام همه ارزش خلافت و مسوولیت پذیری را در اقامه حق و عدل و دفع باطل خلاصه کردند؛ «الا ان اقیم حقاً او ادفع باطلاً» در چنین نظامی که مسوولان و مدیران آن از سیره حکومتی امیرالمومنین الهام می گیرند، باید شیوه های تبلیغاتی در آن با روش های غربی و نظام های سیاسی دیگر متفاوت باشد و روش های مرسوم آن مفاهیم حق و عدالت و مسوولیت پذیری را تداعی کند. امروزه در غرب شیوه های تبلیغاتی عجیب و غریبی به وجود آمده است. برای رسیدن به پیروزی و قدرت از هر شیوه ای استفاده می کنند. تفکر ماکیاولیستی هر نوع تبلیغی را تجویز می کند. اخلاق و ارزش ها در مذبح سیاست قربانی می شود.
برای تسلط بر قوه عاقله انسان ها و حاکم کردن عاطفه و احساسات به هر روشی دست می یازند. اخیراً کاندیداهای ریاست جمهوری امریکا برای حضور در میتینگ های تبلیغاتی یک سگ همراه می برند و از ۲۰ کاندیدای ریاست جمهوری ۱۹ نفر از این روش استفاده کرده اند. بنگرید سطح تفکر مردم را تا کجا تنزل داده اند؟، حمایت از گروه های منحرف همجنس باز برای جلب آرای آنان از افتضاحات انتخاباتی دیگر غرب است و چندی پیش در انتخابات پارلمانی آلمان شیوه بسیار زشت و ناپسندی پدید آمده که یک کاندیدای زن برای پیروزی چه وعده هایی که نداده بود، واقعاً غرب در چه سراشیبی سقوط اخلاقی قرار گرفته است،،
هر سیاستی که از اخلاق فاصله گرفته باشد و رابطه اخلاق و سیاست به خوبی تعریف نشود و خدای نکرده اخلاق هم سیاسی شود نه بالعکس، از سیاست اسلامی فاصله گرفته ایم. در روش های تبلیغاتی که در آن سرمایه و پول، خدعه و فریب، وعده های دروغین معامله و خرید و فروش رای، اسراف و تبذیر در تبلیغات، حرمت شکنی و تهمت و افترا و افشاگری عیوب دیگران مرسوم شود، غوغاسالاری به جای نقد عالمانه و منصفانه نشیند و تحریک احساسات و عواطف جای خردورزی و تفکر را بگیرد، منافع فردی و گروهی بر مصالح ملی غلبه کند و منفعت طلبی جای حقیقت گرایی را بگیرد، به همان اندازه از گفتمان انقلاب اسلامی منحرف شده است.
با تاسف باید بگوییم هر چه پیش می رویم، شیوه های تبلیغاتی در انتخابات ها غربی تر می شود و چهره غیراسلامی به خود می گیرد و تاکنون به رغم وجود مقررات و قوانین گوناگون تبلیغاتی نتوانسته ایم چارچوب درستی برای تبلیغات صحیح تدوین و از فروغلتیدن در روش های غلط و غربی ممانعت کنیم. تصمیم مجلس هفتم برای ممنوعیت هر نوع نصب و الصاق پوستر و بنر و پارچه های تبلیغاتی ترمزی برای روند بی رویه تبلیغات انتخاباتی بوده است که می تواند به عنوان نخستین تجربه تبلیغاتی مورد ارزیابی قرار گیرد؛ هر چند آسیب شناسی تبلیغات انتخاباتی راهکارهای مناسب تری برای خروج از وضعیت موجود را تقاضا می کند و ممنوعیت نصب و الصاق پوستر تنها یک گام آن هم برای جلوگیری از بعضی از آسیب های تبلیغاتی نه همه آنها تاثیرگذار خواهد بود.
اگر هدف از تبلیغات را به خوبی تبیین کنیم، راهکارهای صحیح آن نیز آشکار می شود. تبلیغات برای روشن کردن امور زیر است؛
اهداف و برنامه های کاندیداها و جریان ها و احزاب سیاسی،کارهایی که برای مردم انجام داده اند و کارهایی که می خواهند انجام دهند.شناختی که از مشکلات جامعه دارند و راه های برون رفت از آن.گزارش عملکرد و فعالیت در سطح ملی، استانی و حوزه انتخابیه،راه حل های رشد و توسعه در سطح ملی، استانی و حوزه انتخابیه،ارائه بیوگرافی، سوابق و تجربیات کاندیدا و جریانات منتسب به آن ،دیدگاه ها در موضوعات مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، داخلی و بین المللی،نقد کارشناسانه و علمی دیدگاه ها و عملکردهای جریانات سیاسی.و بی شک این همه با نصب عکس و پوستر و پر کردن در و دیوار شهر و کوچه و خیابان نه تنها حاصل نمی شود بلکه فضایی ایجاد می کند که در آن احساسات و عواطف بر تعقل و خردورزی حاکم می شود، حقیقت در غوغای تبلیغات گم یا کم رنگ می شود، انبوه عکس ها و پوسترهای رنگارنگ و قیمتی، پارچه های تبلیغاتی و بنرهای پرهزینه به رواج اسراف و تبذیر تبلیغاتی و سنگین تر و پرهزینه تر شدن تبلیغات می انجامد، به تعصب های کور، درگیری های طرفداران دامن می زند و فضا را آنچنان تیره و تار می کند که انتخاب صحیح را بسیار مشکل، اندیشمندان و خردورزان و اخلاق مداران را در جامعه منزوی و بستر را برای حاکمیت پول و سرمایه و زر و زور و تزویر فراهم می آورد و اگر چاره ای اندیشیده نشود از گفتمان ارزشی و عدالت محور اسلام و انقلاب اسلامی در امر انتخابات فرسنگ ها فاصله خواهد افتاد.
اصلاح شیوه های تبلیغاتی و رو آوردن به روش های صحیح جلب آرای مردم و برخورد صادقانه و شفاف با مردم و پرهیز از وعده دادن ها به خصوص وعده های غیرعملی و بیان حقیقت ها و تنگناها و ارائه راهکارهای مناسب و تبیین دیدگاه ها و عرضه ایده های نو و ابتکاری، هم موجب رشد و تعالی سیاسی و فکری جامعه و مردم می شود و هم مردم را در انتخاب صحیح کمک می کند و هم از تبعات و پیامدهای منفی تبلیغات، جامعه را مصون و محفوظ می کند. روش های تبلیغی زیر برای رسیدن به این هدف ارزشمند کمک می کند؛انتشار بیوگرافی و زندگینامه ها و تبیین دیدگاه ها و نقطه نظرات،انتشار بروشورهای تبلیغاتی جهت توضیح عملکرد و گزارش کار،تبیین اهداف و برنامه ها و طرح ها در قالب اعلامیه، تراکت و بروشور،برگزاری جلسات سخنرانی و پاسخ به سوالات و مناظره و حضور در مجامع عمومی،تبلیغات دیجیتالی برای اقشار تحصیلکرده از طریق وبگاه و سایت اختصاصی و وبلاگ ها و CDهای تبلیغاتی،تبلیغات رسانه ای و مصاحبه مطبوعاتی و...
● آیا مصوبه مجلس مطلقاً تبلیغات را ممنوع ساخته
عده ای تفسیر غلط از مصوبه مجلس ارائه کرده اند. آنچه در مصوبه مجلس آمده است ممنوعیت مطلق تبلیغات نیست بلکه هرگونه نصب، چسباندن و الصاق عکس و پوستر و بنر و پارچه های تبلیغاتی به طور کلی ممنوع شده است ولی راه های دیگر تبلیغاتی از جمله چاپ و توزیع تراکت و بروشور و عکس به صورت دستی و پستی آزاد است. اینجانب که به همراه جمعی از دوستان از جمله آقای مفتح نماینده محترم رزن طراح پیشنهاد مذکور بودیم، هرگز درصدد محدود کردن تبلیغات آن هم برای رقبا نبوده ایم بلکه درصدد اصلاح روش های تبلیغاتی بودیم و کمرنگ کردن حاکمیت سرمایه و پول، سوق دادن تبلیغات به طرف تبلیغات منطقی و علمی، کاستن از درگیری های تبلیغی، حاکم کردن فکر و اندیشه و خردورزی و اخلاق در تبلیغات و پرهیز از اسراف و تبذیر و سالم سازی محیط شهرها و حوزه های انتخابیه به هنگام تبلیغات انتخاباتی هدف و انگیزه اصلی بوده است. پس در پیشنهاد ارائه شده به مجلس به گزینه های جایگزین تصریح شده بود و در مشروح مذاکرات درج شده است.
در ماده جایگزین الحاقی ۶۰، تبصره ای به شرح زیر آمده بود که متاسفانه به هنگام قرائت برای رای از سوی منشی محترم فراموش شده است؛ «تبلیغات به صورت سخنرانی و حضور در جلسات، انتشار برنامه و زندگینامه، تراکت و پخش بدون الصاق و به صورت رسانه ای مجاز خواهد بود.» و در توضیح تبصره مذکور در مشروح مذاکرات این چنین آمده است؛ «تفاوتی که این پیشنهاد ما با ماده (۶۰) مصوب کمیسیون دارد این است که کمیسیون گفته به جز مکان های تعیین شده یعنی اصل الصاق و چسباندن را پذیرفته است و گفته در مکان های مجاز،... ولی در این پیشنهاد کل الصاق و چسباندن ممنوع می شود، چون اگر موارد یا مکان هایی را استثنا بکنند تا حال در این ۲۷ سال هم ثابت شده است که این را نیروی انتظامی و فرمانداری ها نمی توانند عمل کنند. وقتی مواردی را استثنا کردند دیگر همه جا را الصاق می کنند، یک موقع می بینید... همه شهر، دیوارها، مجسمه ها، بناها حتی درختان هم پر از عکس می شود که از درختان آویزان می کنند و هزینه های کلانی دربردارد، بنابراین اینجا یک تصمیم انقلابی بگیریم، هر نوع الصاق و چسباندن را ممنوع کنیم اما عکس چاپ کنند در حد تراکت بین افراد در چهارراه ها توزیع کنند، به خانه ها بدهند، به مغازه ها بدهند، سخنرانی کنند، جلسات مختلف بروند و انواع مختلف تبلیغات را داشته باشند اما الصاق و چسباندن در دیوارها و کل مکان های مختلف ممنوع باشد، آقای مفتح هم قبلاً این پیشنهاد را داده بود... خیلی هم هزینه ها کم می شود...»
بر اساس آنچه در مشروح مذاکرات آمده است، چاپ عکس و تراکت، بروشور و توزیع به صورت دستی و پستی و رسانه ای و اینکه عکس و تراکت را به مغازه ها بدهند مجاز بوده و تنها نصب و الصاق آن ممنوع است.
اگرچه این تبصره در ذیل قانون نیامده و غفلت شده است ولی دقت در مصوبه مجلس با توجه به مشروح مذاکرات حول ماده الحاقی ۶۰ به خوبی این موضوع را روشن می کند که موارد مذکور در تبلیغات ممنوع نشده است. اگر برداشت حقوقی وزارت کشور غیر از این باشد با مراجعه به اداره قوانین مجلس و مشروح مذاکرات، ابهام برطرف خواهد شد و در صورت نیاز به ارائه استفساریه به مجلس، ابهام مذکور رفع می شود.
در پایان بار دیگر اشاره می کنم شیوه جدید در تبلیغات و ممنوعیت نصب و الصاق پوستر و بنرهای تبلیغاتی در مجلس هشتم یک آزمون ملی و تجربه جدید خواهد بود. همچنان که تجمیع انتخابات شوراها و مجلس خبرگان تجربه جدیدی بود که مجلس هفتم آن را تصویب کرد و همه آن را تحسین کردند و رهبر فرزانه انقلاب نیز مهر تایید بر آن نهادند. امیدواریم با اجرای درست مصوبه مجلس، این شیوه جدید تبلیغاتی نیز مورد پسند و اقبال مردم شریف و فکور و بافرهنگ و انقلابی ایران باشد و اگر اشکالات و نواقص و کاستی هایی هم داشته باشد، برای انتخابات های بعدی ترمیم و اصلاح می شود.

سیدمحمدرضا میرتاج الدینی
نماینده مجلس شورای اسلامی تبریز آذرشهر اسکو

منبع : روزنامه شرق