تلاش آمریکایی ها برای ایجاد انقلاب های رنگی در قرقیزستان و تاجیکستان

آمریکایی ها در حال آماده شدن برای تقویت نفوذ استراتژیک خود در منطقه آسیای مرکزی هستند. با این هدف ارتباط هایی با گروه های نظامی - سیا سی غرب گرا در این منطقه برقرار نموده اند. اما با توجه به نفوذ شدید روسیه و چین در این منطقه، دستیابی این اهداف کار ساده نیست. آمریکا بیش از همه از طریق سازمان دادن " انقلاب های رنگی" در دو جمهوری قرقیزستان و تاجیکستان، می تواند به اهداف خود در این کشورها دست یابد. آمریکایی ها در حال حاضر موقعیت خود را در منطقه ی قفقاز عملاً تقویت کرده اند و نمایندگان ساختار های نظامی و سیاسی آن ها در دو جمهوری گرجستان و آذربایجان به طور مداوم حضور دارند و مسأله پیوستن این دو جمهوری به سازمان ناتو نیز به طور فعال در حال بررسی است. منطقه بعدی برای تقویت نفوذ توسعه طلبانه آمریکا آسیای مرکزی می باشد که آن ها به دنبال پایگاه های جدید در این منطقه هستند.
مجموعه تحولات افغانستان نشان میدهد که روند تحولات این کشور بر طبق خاسته آمریکا پیش نمی رود زیرا مناطق زیداذی از این کشور تحت کنترل طالبان در آمده اند. از این رو پنتاگون به دنبال بدست آوردن میدان های عملیاتی مطمئن تری برای ادامه به اصطلاح "جنگ بر ضد تروریسم" می باشد.
از سوی دیگر پایگاه های نظامی در آسیای مرکزی این امکان را برای آمریکا یی ها فراهم خواهدکرد، تا به طور گسترده برای توسعه نفوذ ژئوپلتیک خود با چین به رقابت بپرداز د و به حضور نظامی روسیه در این منطقه پایان دهد. همچنین در آسیای میانه می توان به امکاناتی دست یافت که (فرودگا ها، راه ها ، سیستم های راداری...) برای حمله احتمالی به ایران از انها استفاده کند.
جمهوری های قرقیزستان و تاجیکستان دو کشور نسبتاً مناسب برای آمریکایی ها جهت رسیدن به اهداف آنها می باشد.. این دو کشور در نزدیکی افغانستان واقع بوده و با چین که مهم ترین رقیب ژئوپلیتیکی آمریکا در آسیا محسوب می گردد، هم مرز هستند. همچنین بخش های قابل توجهی از این جمهوری ها در نزدیکی سیانگ- ایغور چین واقع هستند که جدایی طلبان اسلامی در آن منطقه فعالیت دارند و که یکی از مناطق مهم برای چین محسوب می شود.
از سوی دیگر دولت های قرقیزستان و تاجیکستان برای سنیاریوی" انقلاب های رنگی" نسبتاً مساعد می باشند. این دوکشور ازکشورهای فقیر منطقه هستند، که از ذخایر هیدروکربن محرومند. اختلافات طولانی داخلی و مرزی در این دو جمهوری موجب ضعف دولت مرکزی گردیده است و برای همین این دو کشور در قبال دخالت های خارجی نسبتاً آسیب پذیر هستند. دخالت هایی که از سوی آمریکایی ها در جریان وقوع "انقلاب های رنگی" در گرجستان واکراین مشهود بود.
لازم به یاد آوری است که یک به اصطلاح "انقلاب لاله ها ای" درسال ۲۰۰۵ در قرقیزستان به وقوع پیوست که به نظر می رسد نتیجه آن کاخ سفید را راضی و قانع نکرده و رهبر کنونی قرقیزستان از درخواستهای واشنگتن استقبال نمی کند و به عنوان مثال همواره تقاضای افزایش اجاره بهای پایگاه آمریکایی در "مناس" واقع در بیشکک پایتخت قرقیزستان را دارد.
تاجیکستان تاکنون برای حضور نیروهای ناتو در قلمرو خود موافقت نکرده است. از سوی دیگر هم قرقیزستان و هم تاجیکستان به همکاری های خود با روسیه و چین در چهار چوب سازمان های امنیتی منطقه ای، سازمان همکاری های شانگهای وسازمان پیمان امنیت جمعی به طورگسترده ادامه می دهند.
پایگاه هوایی روسیه در"کنت" قرقیزستان مستقر است و همچنین سیستم های راداری روسیه (در شهر نارک) ولشکر ۲۰۱ این کشور در تاجیکستان مستقر می باشند. در حال حاضر حضور نیروهای روسیه درآسیای مرکزی عامل کلیدی ثبات و امنیت در این منطقه می باشد، اما آمریکا می خواهد وضعیت را در منطقه به طور کلی به نفع خود تغییر دهد.
حادثه ای که اخیراً توجه آمریکایی ها برای ایجاد "انقلاب رنگی" در تاجیکستان به خود معطوف کرد، متشنج شدن اوضاع در استان خود مختار بدخشان می باشد. بدخشان زخم دیرینه ای برای رئیس جمهور تاجیکستان است. بدخشانیها در طول دوران جنگ داخلی (۱۹۹۷- ۱۹۹۲) علیه دولت مرکزی می جنگیدند و تحرکات کنونی آنها می تواند تهدیدی برای امنیت کشور باشد. به هر حال در مرکز استان بدخشان در۲۲-۱۸ ژوئن تظاهرات اعتراض آمیزی علیه سیاست دولت دوشنبه بویژه در زمینه ورود نیروهای نظامی اضافی به قلمرو این استان برگزار شد. بدنبال آن بدخشانی های مقیم مسکو در ۲۴ ژوئن در مقابل سفارت تاجیکستان تظاهرات کردند.
با تایید مخالفان دولت تاجیکستان، آمادگی برای برپایی یک تظاهرات گسترده در کشور ادامه دارد. تمام این تحولات از سوی رادیو آزادی که بودجه آن از طرف کنگره آمریکا تامین می شود، بطور فعال منعکس و مخابره میگردد.
همانطوری که معلوم است بدخشانی ها پیرو مذهب اسماعیلی هستند و با اعتبارترین شخصیت برای آنان آقاخان -رهبر مذهبی آنها می باشد که ارتباط نزدیک با دایره های اولیگارشی و مراکز تاثیرگذار در سیاست دارد. اما تاکنون سیاست آقاخان این بوده که پیروانش از هر گونه اظهار نظر علیه دولت خوداری کنند. ولی به نظر می رسد شرائط تغییر کرده و غرب بدنبال متشنج کردن اوضاع در این جمهوری است.
اندرانک درینک یان نماینده اتحاد همکاریهای مرزی در تاجیکستان گفت: "امریکایها به طور مداوم با دائره های مختلف تاجیک در ارتباط هستند تا میزان مخالفت این یا آن گروه در قبال دولت مرکزی را مشخص کنند و در صورت لزوم از این اختلاف نظرها استفاده نمایند. تلاش برای جلب نمایندگان تأثیرگذار در ساختارهای قدرتی، برای جلب همکاری آنها با واشنگتن همچنان در جریان است."
همزمان با این اقدامات، آمریکایی ها برای گسترش نفوذ خود در قیرقیزستان نیز تلاش می کنند. با هدف تقویت پایگاه نظامی آمریکا در مناس، مذاکرات پشت پرده ای در جریان است. به گفته الکساندر سابیانن - مدیر بخش طرح استراتژی اتحاد همکاریهای مرزی، هدف از این اقدام آماده کردن پایگاه آمریکا برای پذیرفتن تجهیزات نظامی سنگین نیروی هوایی می باشد. احتمالاً این اقدامات در چارچوب کسب آمادگی برای عملیات علیه ایران و چین آسیای مرکزی صورت می گیرد.
اژدر کرتاو کارشناس پژوهشگاه تحقیقاتی استراتژیکی روسیه در در این باره گفت: " سیاست آمریکا پس از به استقلال رسیدن کشور های آسیای مرکزی به این مسئله معطوف بود تا واگرایی این کشورها از روسیه را تقویت پیگیر کند.
هدف دوم، پیشگیری از ورود چین به منطقه و هدف سوم راه اندازی "انقلاب رنگی" برای پیاده ساختن دمکراسی مورد نظر آمریکا در این منطقه می باشد. در واقع هیچ کدام از این هدف ها تا کنون عملی نشده است."
از نظر وی آمریکا هم اکنون می خواهد با ضربه زدن به روسیه و چین انتقام خود را بگیرد. در حقیقت همان طوری که آقای کرتاف می گوید هدف اصلی فعال شدن دیپلماسی آمریکایی در قرقیزستان و تاجیکستان، این دو کشور فقیر منطقه نیستند، بلکه هدف اصلی ذخایر انرژی و موقعیت ژئوپلتیک ترکمنستان و ازبکستان می باشد.

نویسنده: پاول زخاراف

منبع : ایراس