تولد یک باد

بادها از كجا می‌آیند؟ كریس وایز، استادیار علوم جوی دانشگاه فنی تگزاس به این پرسش چنین پاسخ می‌دهد: به زبان ساده، باد حركت مولكول‌های هواست. برای پی بردن به آنچه موجب وزش باد می‌شود، درك دو مفهوم ضروری است: هوا و فشار هوا.هوا متشكل از مولكول‌های نیتروژن (تقریباً ۷۸درصد هوا را شامل می‌شود)، اكسیژن (در حدود ۲۷درصد)، بخار آب و سایر عناصر كمیاب است. تمامی این مولكول‌ها با سرعت بسیار به این سو و آن سو در حركتند و به سادگی به یكدیگر و هر شیء دیگری در سطح زمین برخورد می‌كنند. فشار هوا نیز مقدار نیرویی تعریف می‌شود كه این مولكول‌ها را به یك منطقه معین منتقل می‌كند. به طور كلی هر چه مولكول‌های هوایی بیشتری موجود باشد، فشار هوایی كه وارد می‌کند بیشتر خواهد بود. بدین ترتیب باد از چیزی كه بدان «نیروی شیب فشار» می‌گویند، به وجود می‌آید. بروز تغییرات در فشار هوا، نظیر تغییراتی كه توسط دینامیك سیستم‌های توفانی و گرمای نامنظم خورشیدی به وجود می‌آید، باعث می‌شود تا در یك منطقه افقی معین، مولكول‌های هوا از جایی با فشار هوای نسبتاً بالا به جایی با فشار پایین منتقل شوند. این نوع جابه جایی مولكول‌ها عمدتاً باعث وزش نسیم‌های ملایم و دلپذیر می‌شود.
اختلاف فشارهایی كه این نوع بادها را به وجود می‌آورد، تنها در حدود یك درصد از كل فشار اتمسفری را به خود اختصاص می‌دهد و این تغییرات در تمامی وضعیت‌های چندگانه رخ می‌دهد.اما در عوض بادها در توفان‌های شدید از مناطقی با تغییر فشار بسیار بزرگ‌تر و شدیدتر به وجود می‌آیند.

Scientific American, Nov.۲۰۰۵

منبع : روزنامه شرق