سند چشم‌انداز ۲۰ ساله صنعت بتن تدوین شد

بتن برای اولین بار ۶۰ سال پیش با راه‌اندازی کارخانه سیمان تهران ساخته شد. در ابتدا بتن بیشتر برای ساخت جداول، بلوک‌ها استفاده می‌شد.
با به کار رفتن شفته آهک از بتن در پی‌های ساختمان‌های فولادی و بتنی استفاده شد . با یادگیری تکنولوژی ساخت بتن این جرات پیدا شد تا از آن در ساختمان‌های فولادی و بتنی استفاده شود با رایج شدن تیرچه بلوک کم کم طاق‌های ضربی کنار گذاشته شد.
بحث مرکب بودن بتن از چند ماده اصلی، روش خاص تولید بتن و بحث زنده بودن و واکنش‌های مداوم سیمان باعث شده تا تهیه و اجرای یک سازه بتنی مقاوم و دارای تمام استانداردهای موردنیاز منوط به رعایت یکسری اصول و ضوابط باشد. استاندارد سیمان حدود ۶۰ سال پیش تصویب شده در حالی که در حال حاضر فقط یک سال از تصویب استاندارد شن و ماسه می‌گذرد. تا قبل از آبان سال ۸۱ هیچ‌گونه نظارتی بر تولید بتن آماده نبوده و مهندس ناظر در کارگاه هم ابزار کافی و مناسب برای کنترل کیفیت آن را نداشته، هرچند در پروژه‌های مهم ممکن است نمونه‌گیری شود ولی متاسفانه به خاطر مسایل اقتصادی و سایر مسایل جانبی بی تاثیر بوده است. پس از ارایه دستورالعمل سال گذشته هنوز هم سیستم نظارتی صحیحی نداریم و فقط این کار به عهده کارشناسان گذاشته شده تا آزمایشگاه‌هایی در محل کارخانه دایر کرده و بتن تولید شده را کنترل کنند به هر حال ما در محل تولید بتن نیازمند یک سیستم نظارتی دقیق و صحیح هستیم. بخش عمده نیاز به ساخت و ساز در تهران از طریق توسعه صنعت بتن برآورده می‌شود و فقط از این طریق می‌توان سرعت پایین پیش روی برنامه سوم توسعه را افزایش داد.
طبق برآوردهایی که صورت گرفته بیش از ۲۰ میلیون تن سیمان تولید شده که سالانه حدود هشت میلیون تن آن در بخش مسکن مصرف می‌شود و طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته رقم تولید سیمان کشور باید تا ۶۰ میلیون تن در سال افزایش یابد یعنی سرانه سالانه یک تن و این نشان‌دهنده اهمیت سیمان و بتن در کشور است. اگر بخواهیم به میزان مصرف سیمان و بتن در تهران بپردازیم به لحاظ شرایط خاص جمعیتی رقم چشمگیری خواهیم داشت.
بتن سبک یکی از محصولاتی است که در کشورهای پیشرفته ساخته می‌شود و ما از این لحاظ هم از قافله عقب مانده‌ایم و ساختمان‌های خیلی سنگینی را می‌سازیم که با یک زلزله معمولی می‌توانند واژگون شوند. یکی از روش‌های تولید بتن سبک در کشورهای پیشرفته دنیا استفاده از سنگدانه‌های سبک مثل کیکاورس‌های منبسط‌شونده است.
روش‌های دیگر ایجاد گاز و یا حباب در داخل بتن است. در گذشته در کشور ما و در تهران از بلوک‌های سیمانی سبک در دیوار چینی استفاده می‌شد و گاهی در نما هم استفاده شده که مشکلاتی به وجود می‌آورد اما امروزه در دنیا پانل‌های سبک بتنی با مقاومت‌های بالا و پائین با وزن‌های مخصوص مختلف تولید می‌شود. در تهران به صورت موردی چند کارخانه تولید این پانل‌ها یا بلوک‌های سبک ایجاد و در چند مجتمع استفاده شده ولی به هیچ وجه استاندارد و همچنین فراگیر نبوده است.
چند سالی است که در دنیا بتن سبک سازه‌ای با مقاومت‌های بالا برای استفاده به عنوان دیوار، سقف، دال و حتی ستون ساخته شده است. در حالی که در تهران هنوز جرات طراحی مبتنی با مقاومت نه به آن اندازه بلکه کمتر هم وجود ندارد. این کار با وجود این که در مراکز تحقیقاتی ما صورت می‌گیرد، اما در عمل هنوز به تولید انبوه نرسیده است.
مهندس احمدوند مدیرعامل مرکز تحقیقات بتن کشور در نشست خبری که هفته گذشته در خصوص چشم‌انداز بیست ساله صنعت بتن کشور برگزار شد گفت: چشم‌انداز بیست ساله صنعت بتن و ایجاد نوآوری سیستماتیک در صنعت بتن تدوین و برای ارائه به دستگاه‌های اجرایی آماده شد.
مدیرعامل مرکز تحقیقات بتن کشور با بیان این مطلب افزود: سند راهبردی بتن به منظور بسترسازی مناسب جهت استفاده از بتن آماده در کشور در هشت محور اصلی و پنج نظام‌نامه تهیه شده که اولین نظام آن نوآوری است.
احمدوند با بیان این که بتن مصرفی در سازه‌ها نباید بیش از ۳۰۰ دور در دستگاه‌های تراکت میکسر چرخانده شود گفت: مدت زمان قابل قبول برای مصرف بتن آماده یک ساعت و نیم است و این در حالی است که با وجود ترافیک موجوددر کشور زمان بیشتری برای رساندن بتن آماده به مصرف‌کننده موردنیاز است و این مساله باعث کاهش کیفیت بتن تولیدی می‌شود.
وی با بیان این که سند راهبردی بتن در طول سه سال اخیر تهیه و تدوین شده است عنوان کرد: این طرح به موسسه استاندارد و وزارت مسکن ارائه و قرار شد کلاس‌های آموزشی توسط موسسه استاندارد برای آموزش بازرسان واحدهای تولیدکننده بتن آماده برگزار شود که حدود ۴۰ نفر برای این آموزش دعوت شده‌اند و قرار است در چهار جلسه هشت ساعته تحت آموزش قرار گیرند.
احمدوند همچنین از برگزاری همایش سالانه موسسه بین‌المللی بتن با عنوان طرح نظام جامع نوآوری در تدوین آموزش و دانش و فناوری صنعت بتن در اسفند سال جاری خبر داد و گفت: ۱۲ کشور خواستار حضور در این همایش بوده‌اند و به همین دلیل این همایش پس از ۱۰ سال که در مهرماه برگزار می‌شده این بار در اسفند برگزار خواهد شد.
وی با اشاره به حضور ایران در بخش بتن سازمان ایزو (استاندارد جهانی)‌و تاثیرگذاری آن در آئین‌نامه‌های این سازمان گفت: دیدگاه جهانی درخصوص تولید و مصرف بتن از سال ۲۰۰۰ میلادی تغییر کرده و بر اساس سیستم مقاومتی ودوام شکل گرفته است.
در ادامه این نشست خبری کلانتری مدیرعامل سازمان بنیاد بتن ایران با اشاره به این که واحدهای تولیدکننده بتن آماده باید مجوز تولید از وزارت صنایع دریافت کنند گفت: استاندارد بتن آماده اجباری است و هم‌اکنون بیش از۸۰ درصد واحدهای تحت پوشش سازمان بنیادبتن دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد هستند. وی در ادامه افزود: میزان تولید بتن توسط واحدهای زیرمجموعه سازمان بنیاد بتن در سال گذشته ۵۵۰ هزار مترمکعب بوده است. مهدیان معاون امور بازرسی و مسکن روستایی بنیاد مسکن در پایان با بیان اینکه هم‌اکنون ساخت ۱۷۰ هزار واحد مسکونی را در سطح کشور و در قالب سوانح در دست اجرا داریم گفت: ۵۰ هزار واحد از این تعداد به بم و ۵۰ هزار واحد نیز به لرستان اختصاص دارد و علاوه بر این واحدهایی را نیز در قشم و زرند در دست ساخت داریم.
وی با تاکید بر استفاده از مصالح استاندارد و مصرف صحیح آن در ساخت و سازها اظهار کرد: در تلاش هستیم با ایجاد ایستگاه‌های بتن‌سازی در منطقه و کنترل کیفیت بتن استفاده بهینه از این محصول را شاهد باشیم.
وی از مقاوم‌سازی سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی در کشور خبر داد و گفت: براساس برنامه‌ریزی انجام شده در طول دو برنامه توسعه‌ای پیش رو حدود دو میلیون واحد مسکونی روستایی مقاوم‌سازی خواهدشد. وی با بیان این که هم‌اکنون سه میلیون واحدمسکونی روستایی غیرمقاوم درکشور داریم گفت: استفاده از بتن آماده هزینه بیشتری نسبت به بتن تولیدی در محل سازه دارد ولی با توجه به کیفیت و مقاومت بالاتر آن استفاده از بتن آماده به صرفه‌تر است.

مژگان میرزایی

منبع : مجله گسترش صنعت