جیمز ماکسول

جیمز. كلارك. ماكسول در سیزدهم نوامبر سال ۱۸۳۱ در ادینبرای اسكاتلند متولد شد از كودكی به ریاضیات و فیزیك علاقه فراوان داشت از سال ۱۸۴۱ ماكسول در فرهنگستان ادینبرا حضور می یافت و در آنجا با لوئیس كمبل زندگینامه نویس و دانش پژه افلاطونی و دوست تمام عمر دیدار می كرد در ۱۸۴۷ وارد دانشگاه ادینبرا شد و تحت تأثیر جیمز دیوید فاربز و سر ویلیام همیلتن قرار گرفت در ۱۸۵۰ به كمبریج رفت و زیر نظر معلم خصوصی بزرگ ویلیام هاپكنز به تحصیل پرداخت و همچنین تحت تأثیر استوكس و ویلیام هیوئل واقع شد او در سال ۱۸۵۴ از تحصیل فراغت یافت و در سال ۱۸۵۵ به عضویت ترینیتی برگزیده شد ماكسول از سال ۱۸۵۶ تا ۱۸۶۵ استادی كالج مارشال در ابردین و كالج كینگ در لندن را عهده دار بود آنگاه از كارهای منظم دانشگاهی كناره گرفت تا به نگارش اثر معروفش «رساله ای درباره برق و مغناطیس» بپردازد در ۱۸۷۱ به عنوان نخستین استاد فیزیك تجربی در كمبریج منصوب شد و نقشه آزمایشگاه كوندیش را طرح كرد و آن را گسترش داد ماكسول علاوه بر پژوهشهای انقلابی در برق مغناطیس و نظریه جنبشی گازها كه نام وی را در تاریخ علم جاودان ساختند خدمات قابل توجه دیگری در چندین زمینه انجام داد نخستین مقاله اش درباره روش جدید ترسیم یك مرغانه كامل زمانی انتشار یافت كه وی چهارده ساله بود كارهای ابتدایی او در نورشناسی هندسی بود از جمله كشف عدسی «چشم ماهی» (۱۸۴۳) و نور اكشسانی (۱۸۴۰) كه با استفاده ازیك جفت منشور قطبنده كه ویلیام نیكل به وی داده بود صورت پذیرفت ماكسول در سال ۱۸۳۹ پژوهش در مخلوط رنگها را درآزمایشگاه فاربز آغاز كرد و آنقدر پیش رفت تا دانش رنگ سنجی كمی را آفرید او ثابت كرد كه نظیر همه رنگها را می توان با مخلوط كردن عامل طیفی بوجود آورد مشروط بر اینكه افزایش یا كاهش عاملها امكان پذیر باشد او نظریه تامس یانگ درباره سه گیرنده در دیدن رنگها را احیا كرد و نشان داد كه كور رنگی به علت ناكارآیی یكی یا بیشتر ازیكی از این گیرنده هاست او اولین عكس سه رنگی را طرح ریزی كرد (۱۸۵۱) بیشتر وقت ماكسول بین سالهای ۱۸۴۵ و ۱۸۴۹ صرف بررسیهای ریاضی حركات و پایداری حلقه های كیوان (زحل) گردید.
ماكسول بر اثر مطالعه در حلقه های زحل كه مسأله تعیین حركات تعداد زیادی از اجسام متصادم را پیش آورد و بر اثر مقالات كلاوزیوس (۱۸۴۷ و ۱۸۴۸) با تصوری از احتمال و مسیرهای آزاد و نیز در نتیجه مطالعات قبلی (یعنی نظریه جنبشی گازها) به فرمول های آماری برای توزیع سرعتها در گازی با فشار یكنواخت انجامید و از آغاز عصر نوینی در فیزیك خبر داد كه از تازگی فوق العاده اندیشه ماكسول درباره توصیف فرایندهای عملی فیزیك به وسیله تابعی آماری پدید آمد پژوهشهای ماكسول درباره توصیف فرایندهای عملی فیزیك به وسیله تابعی آماری پدید آمد پژوهشهای ماكسول در زمینه برق در سال۱۸۴۴ آغاز شد این پژوهشها به دو چرخه گسترده تقسیم می شوند چرخه اول از زمان پنج مقاله عمده است در زمینه برق مغناطیس چرخه دوم با تنظیم «رساله ای درباره برق و مغناطیس» و بیشتر از ده مقاله كوتاهتر در زمینه مسائل خاص ادامه می یابد.
اندازه گیری های ناروانی گازی در فشارها و دماهای مختلف كه ماكسول و همسرش در سال ۱۸۵۵ انجام دادند در آن زمان مفید ترین خدمت به فیزیك تجربی بود مقاله «نظریه پویشی گازها» كه بعد از آن عرضه شد بزرگترین تك مقاله ماكسول بود و ماكسول در آن نظریه تازه ای پرورد كه در آن مولكولهای گاز به صورت مراكز نیرویی بودند دستخوش نیروی رانش مولكولی از درجه n ام و به جای میانگین مسیر آزاد زمان مشخص كننده ای را قرار می داد و آن «مدول زمان واهلش» تنشها در گاز بود فرایند های كوتاه مدت كه با زمان واهلش مقایسه شوند كشسانند و فرایندهایی كه طول مدتشان درازتر باشد ناروانند این نظریه واهلش كشش آغازگر تغییر شكل ماده شد و به طور نامستقیم به هر شاخه فیزیك اثر گذاشت ماكسول در دو سال آخر عمر خود دو مقاله بسیار قوی درباره فیزیك مولكولی منتشر ساخت كتاب درسی ماكسول به نام Theory of Heat «نظریه گرما» در سال ۱۸۷۰ منتشر شد و چندین چاپ با تجدید نظر بسیار انتشار یافت همچنین در سال ۱۸۷۳ كتاب خود را به نام «دوره الكتریسیته و مغناطیس» منتشر ساخت و بلافاصله به سمت استاد كرسی فیزیك دانشگاه انتخاب شد ولی عمرش كوتاه بود و در پنجم نوامبر سال ۱۸۷۹ در چهل و نه سالگی وفات یافت.

www.elm۴u.com

منبع : سایت ایران علمی