استفاده از لامپ کم مصرف و منافع اقتصادی آن

یارانه انرژی در کشور سالانه بیش از ۴۲ میلیارد دلار است. که حدود ۲۳ درصد آن به برق اختصاص دارد و از طرفی یکی از ویژگی‌های دنیای امروز، استفاده گسترده از انژری الکتریکی است. در طول سال‌های اخیر، مصرف برق در بخش‌های مختلف، رشد چشمگیری داشته به‌طوری که نیاز تولید برق در روز اوج مصرف سال جاری از مرز ۳۲ هزار مگاوات گذشت.
توسعه در صنعت برق به سرمایه‌گذاری سنگین و صرف زمان طولانی جهت احداث تأسیسات تولید و انتقال نیازمند است. برای نمونه، جهت تأمین برق یک لامپ ۱۰۰ واتی به حدود ۱۰۰ دلار سرمایه‌گذاری نیاز است و در صورت مهیا بودن تمامی امکانات، ساخت یک نیروگاه بین ۴ تا ۸ سال به طول می‌انجامد. در کشور ما، بخش عمده سرمایه‌گذاری مربوط به تأمین برق در ساعت اوج مصرف است که همواره از حوالی غروب شروع شده و چند ساعت به طول می‌انجامد.
بیشترین سهم مصرف برق در ساعات اوج مصرف مربوط به مشترکین خانگی (حدود ۴۷ درصد) و بخش عمده‌ای از آن مربوط به مؤلفه روشنائی است و پر مصرفظترین وسیله در این بخش، لامپ‌های ۱۰۰ وات و ۶۰ وات رشته‌ای معمولی و شمعی می‌باشند لامپ‌های رشته‌ای در واقع مثل بخاری برقی عمل می‌نمایند که نور نیز ساطع می‌کنند. اساس کار لامپ‌های رشته‌ای معمولی به گونه است که بخش عمده برق مصرفی آنها به گرما تبدیل شده و تنها بخش کوچکی از آن (حدود ۱۰ درصد) به روشنائی تبدیل می‌گردد. این خصوصیت به ویژه در ماه‌های گرم، باعث افزایش مصرف سیستم‌های سرمایشی نیز خواهد شد. لذا استفاده از لامپ‌های کم مصرف به‌دلیل عدم گرمازائی، سبب کاهش چشمگیری در مصرف سیستم‌های سرمایشی و طبیعتاً هزینه آن می‌گردد.
عمر کوتاه لامپ‌های رشته‌ای، مصرف زیاد برق و تلفات حرارتی آنها، جملگی در لامپ‌های کم مصرف جبران شده و از راندمان بالائی برخوردار گردیده‌اند.
به‌طور کلی، استفاده از لامپ‌های کم مصرف هزینه مصرف برق را تا ۴۵ درصد کاهش می‌دهد.
● منافع اقتصادی لامپ کم مصرف (CFL)
همان‌طوری که می‌دانید قیمت لامپ‌های کم مصرف در بازار به مراتب بالاتر از لامپ‌های رشته‌ای معادل آن است. در عوض، مصرف برق کم و راندمان بالا به همراه عمر طولانی‌تر این لامپ‌ها در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای معمولی باعث تشویق مصرف کنندگان به استفاده از این لامپ‌ها گردیده است.
از آنجائی که نوردهی یک لامپ ۲۰ وات کم مصرف، معادل یک لامپ ۱۰۰ وات رشته‌ای معمولی است، در صورت تعویض یک لامپ رشته با یک لامپ کم‌مصرف یک سال در حدود ۱۲۰ کیلووات ساعت انرژی صرفه‌جوئی می‌شود.
در صورتی که نیمی از مشترکین خانگی (تعداد مشترکین خانگی در حدود ۱۶ میلیون است)، نسبت به جایگزینی سه عدد لامپ رشته‌ای ۱۰۰ وات با لامپ کم مصرف اقدام نمایند و چنانچه ضریب همزمانی روشن بودن آنها را در ساعات اوج مصرف معادل ۶۰ درصد فرض کنیم، پیش‌بینی می‌شود در حدود ۱۰۰۰ مگاوات از توان مصرفی ساعات اوج مصرف کاسته خواهد شد،که حداقل معادل ۱۳۰۰ مگاوات توان تولیدی است و کاهش هزینه سرمایه‌گذاری آن بالغ بر ۳/۱ میلیارد دلار خواهد بود.
ضمناً از آن جائی که به ازاء تولید یک کیلووات ساعت برق، حدود ۱۵۰ گرم گازهای آلاینده وارد محیط زیست می‌گردد، با جایگزینی سه عدد لامپ کم مصرف توسط نیمی از مشترکین خانگی، سالانه بیش از ۴۰۰ هزار تن از گازهای سمی وارده به محیط زیست، کاسته خواهد شد.
● انتخاب لامپ
انتخاب لامپ بایستی با توجه به شکل ظاهری، رنگ نور و محل صحیح نصب صورت پذیرد. مثلاً نصب لامپ‌های رشته‌ای فراوان در سقف کوتاه سالن کنفرانس یا بانکی که روزانه مراجعین بسیار زیادی دارد، از اشتباهات طراحی روشنائی است. مدت زمان روشن بودن لامپ و تناوب خاموش و روشن شدن آن یکی دیگر از ملاک‌های طراحی روشنائی می‌باشد.
لامپ‌های رشته‌ای برای محل‌هائی مثل دستشوئی، حمام راه‌پله، انباری و مانند اینها مناسب‌اند، زیرا مدت زمان روشن بودن آنها کوتاه و تعداد دفعات قطع و وصل آنها زیاد است.
هرچه تعداد دفعات خاموش و روشن شدن لامپ‌ها کم مصرف کاهش یابد، طول عمر آنها افزایش می‌یابد. به‌طوری که حتی طول عمر بیش از ۸۰۰۰ ساعت به این مسأله عنوان شده است.
استفاده از لامپ کم مصرف در خانه‌های مسکونی برای اتاق‌های مطالعه، نشیمن، پذیرائی و آشپزخانه و نیز در مجتمع‌های مسکونی برای روشنائی سالن‌ها که به‌طور ۲۴ ساعته نیاز به روشنائی دارند، توصیه می‌گردد.
● راهکارهای مصرف بهینه انرژی الکتریکی
تمیز نگهداشتن شیشه‌های پنجره‌ها و استفاده هرچه بیشتر از نور طبیعی روز
استفاده از لامپ‌های رشته‌ای ۶۰ تا ۴۰ وات در راه پله‌ها، انباری‌ها و سرویس‌های بهداشتی
نصب قاب چراغ‌های مناسب و شکیل برای لامپ‌های کم مصرف به جهت افزایش زیبائی و انعکاس نور لامپ
رنگ آمیزی روشن دیوارها، سقف و چهارچوب در و پنجره‌ها
استفاده از نور عمومی کم برای کل محیط و بهره‌گیری از نور موضعی برای محل و میز کار
استفاده از لامپ‌های کم صرف در محل‌هائی که ساعات بیشتر در شبانه روز به روشنائی نیاز دارند و خاموش و روشن کردن آن در حداقل است.
نزدیک کردن لامپ به سطح کار (مثل میز تحریر) با استفاده از چراغ‌های آویز، به‌منظور افزایش راندمان روشنائی
استفاد از لامپ‌های کم مصرف (CFL) به‌جای لامپ‌های شمعی لوسترها و رشته‌ای ۱۰۰ وات در اتاق‌های مطالعه، نشیمن، پذیرائی و آشپزخانه
استفاده از کلیدهای زمان‌دار در راهروها و محل‌ەای عبور، جهت خاموش شدن چراغ فضاهای بلا استفاده پس از عبور افراد
تمیز کردن و پاکیزه نگه داشتن لامپ‌ها و حباب‌های مربوطه آشنا سازی فرزندان با فرهنگ صرفه‌جوئی و مصرف بهینه برق، و خاموش نمودن لامپ‌های اضافی رعایت استاندارد روشنائی در طراحی و نصب تجهیزات، زیرا روشنائی کم به سلامت چشم آسیب می‌رساند و روشنائی بیش از حد نیز سبب خیرگی، سردرد، خستگی و ناراحتی چشم می‌شود.

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده