عتبه الکتبه: مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر

تاریخ نشر : ۸۴۱۰۱۰
تیراژ : ۲۰۰۰
تعداد صفحه : ۱۷۶
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۳۳۱-۳۴۵-X
رده دیویی : ۹۵۵.۰۵۲۱۸
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
قطع : وزیری
جلد : شومیز
محل نشر : تهران
مصحح : اقبال‌آشتیانی - عباس
مصحح : قزوینی - محمد
نویسنده : بدیع‌اتابک‌جوینی - منتجب‌الدین

'عتبه الکتیبه' حاوی مجموعه منشورهای حکومتی و منشات و نامه‌های نوشته شده توسط منتجب‌الدین بدیع اتابک الجوینی، منشی سلطان سنجر سلجوقی و رئیس دیوان رسائل اوست. نوشته‌های کتاب، نمونه‌های انشای نثر فارسی در ادارات دولتی سلاجقه در اوایل و اواسط قرن ششم هجری است. علاوه بر این متضمن اطلاعات تاریخی ارزشمندی درباره‌ی امرا، حکام، والیان، علما، فقها و مشاهیر عهد سلطان سنجر و امور کلی دوران سلجوقیان است. از نظر محتوا، مکتوبات را می‌توان به دو بخش عمده تقسیم کرد. 1- 'سلطانیان' شامل بیش از سی منشور حکومتی و یا نامه‌هایی که غالبا از دیوان سلطان سنجر صادر شده است. این منشورها مشاغل مختلفی از تدریس در مدارس نظامیه تا خطابت، قضاوت، ریاست اوقاف، نقابت سادات و... را شامل می‌شود. به نظر می‌رسد منشورات این بخش در ایام حیات سلطان سنجر صادر شده‌اند. 2- 'اخوانیات' شامل نامه‌های خصوصی منتخب‌الدین است که عموما در دوران بازنشستگی و دوری نویسنده از خدمات دیوانی نوشته شده‌اند. بخش اول از این نظر که به معرفی محدوده‌ی اختیارات، مسئولیت‌ها و وظایف شاغلین مناصب مختلف حکومتی همچون قضات، محتسبین، روسای شهرها، اقطاع داران و.... پرداخته، دارای ارزش و اهمیت است. اما بخش دوم به سبب انعکاس وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی خراسان پس از مرگ سلطان سنجر و در هنگام تاخت و تاز غزها در خراسان و قدرت‌گیری سرداران مختلف در این منطقه حائز ارزش است. چاپ نخست این کتاب در سال 1329 از سوی انتشارات شرکت سهامی چاپ، بوده و اینک چاپ افست آن منتشر شده است.