چه زمانی قرار است فوتبال ایران «سیستماتیک» شود؟

با برگزاری مسابقه فینال پلی آف لیگ برتر بین ۲ تیم راه آهن و فولاد خوزستان، پرونده مسابقات فصل گذشته به طور كامل بسته شد.به واقع و از بسیاری جهات فصل پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشتیم.
تیم های مختلف با عملكردهای گوناگونشان، داوران با همه مناقشاتی كه از نوع قضاوتشان سرچشمه می گرفت، بازیكنان و مربیان با فعالیت ها و حاشیه هایشان و در نهایت سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال به عنوان متولی برگزاری مسابقات، همگی پس از پشت سر گذاشتن یك فصل حالا دست از تلاش كشیده اند تا استراحت كنند .
هر چند آنها كه دوراندیش تر هستند، در حال برنامه ریزی و مقدمه چینی برای فعالیت در فصل آینده اند تا بهتر و موفق تر ظاهر شوند. در این بین ارگان های پیش گفته همواره مورد نقدهای متفاوتی بوده اند، نقاط ضعف و قوتشان مورد بررسی قرار گرفته و از زوایای مختلف بدان پرداخته شده است اما این كه كلیت فوتبال ما تحت عنوان «سیستم اداره فوتبال» چه عملكردی داشته است، موضوعی بوده كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است.
منظور از سیستم اداره فوتبال، ارگانیزمی است كه فراتر از افراد و نقش هایشان راهبرد اصلی فوتبال كشور را تعیین می كند. در این بین یك سؤال اساسی مطرح است با این مضمون كه آیا اصلاً فوتبال ایران دارای چنین سیستمی هست كه بتواند راهبرد اصلی این ورزش را تعیین كند؟ حقیقتاً پاسخ به این سؤالات دشواری های خاص خودش را دارد چرا كه فوتبال ما بایدك كشیدن عنوان حرفه ای در بخش باشگاهی خود نه آن قدر منظم و اصولی پیش می رود كه بتوان آن را سیستماتیك نامید و نه آن قدرها هم فردمحور است كه دچار تغییرات و دگرگونی های ریشه ای شود.
شاید بتوان گفت فوتبال ما در عین غیر سیستماتیك بودن، اسیر سلایق فردی است اما همزمان پایه ها و ریشه هایی هم دارد كه مانع از آنارشی كامل در آن و احیاناً نابودی اش می شوند. در زیر موضوع طرح شده از وجوه مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
● تیم های بلاتكلیف
۲ تیم استقلال و پرسپولیس از جمله تیم هایی هستند كه با عنوان مردمی در حقیقت تحت نظارت ارگان های دولتی مثل تربیت بدنی هستند. جایگاه چنین تیم هایی در یك فوتبال سیستماتیك كاملاً تعریف شده است به نحوی كه با مشخص بودن جایگاهشان می توانند برای تمام امور خود از مباحث اقتصادی گرفته تا برنامه ریزی های فنی، مدیریتی و حتی تفریحی و فرهنگی برنامه ریزی كنند اما بر خلاف چنین رویه ای، شاهد هستیم كه استقلال و پرسپولیس همه ساله با معضل مدیریتی و تأمین منابع از نهادهای مختلف دولتی مواجه هستند. آنها به دلیل عدم تعریف جایگاهشان عملاً نمی توانند برنامه ریزی هدف گرا و مؤثری هم داشته باشند.
● آرای سلیقه ای
بحث اختلاف ۲ تیم راه آهن و صنعت نفت در سال های گذشته و صدور رأی به سود راه آهن از سوی فدراسیون وقت و سپس نقض آن رأی توسط فدراسیون بعدی از جمله مواردی بود كه بار دیگر نقص ریشه ای اداره فوتبال در كشور را نشان داد.
وقتی رویه ای مشخص، فرا شخصی و فرا سلیقه ای بر اداره یك سازمان حكمفرما نباشد، طبیعی است كه آرای صادره توسط اشخاص نقض شوند و این نوساناتغیر اصولی اصل فوتبال را مورد تخریب قرار دهند. در نهایت هم شاهد بودیم كه فدراسیون موقت فعلی اشتباهی را با اشتباهی دیگر پوشاند و به بهانه لیگ برتری كردن صنعت نفت دم از ۱۸ تیمی شدن این لیگ زد و در این زمینه روشی كاملاً غیر اصولی و غیر كارشناسانه هم به كار گرفت.
در حال حاضر مسابقات پلی آف پایان گرفته و لیگ برتر ۱۸ تیمی شده است اما تاریخ فوتبال این سرزمین قطعاً چنین اقدامات غیر حرفه ای، غیر اصولی و غیر سیستماتیك را هیچ گاه از یاد نخواهد برد. اقداماتی كه دست كم نباید در فوتبال حرفه ای جایگاهی داشته باشد.
● نقل و انتقال عجیب
از دیگر اقدامات عجیبی كه نه تنهاغیر اصولی بلكه غیر قانونی هم به نظر می رسد، انتقال باشگاه ۴۴ ساله پاس و اضمحلال این باشگاه است. این اقدام مخرب نیز از دیگر مظاهر گویای غیر سیستماتیك و سلیقه ای بودن فوتبال ما است. این انتقال در حقیقت بحرانی است كه باید مورد توجه افكار عمومی قرار بگیرد تا چه بسا این مسأله مانع از وقوع چنین فاجعه ورزشی - فرهنگی شود.
● نتیجه گیری
سوای فشارهای چند ماه اخیر فیفا برای اصلاح سیستم اداره فوتبال در ایران، ماهم باید دست از حركت برخلاف اصول مورد تأكید در فوتبال تمام دنیا برداریم. درست است كه فوتبال ایران به جای سیستم از سلیقه های افراد پیروی می كند و تحت تأثیر این سلایق قرار می گیرد اما بیاییم و این قدر منصف باشیم كه تیشه به ریشه فوتبالمان نزنیم. اگر زمینه پیشرفت فوتبالمان در بخش های مختلف را فراهم نمی كنیم، حداقل اقداماتی هم انجام ندهیم كه همین اندك سرمایه باقی مانده برای فوتبال كشور هم از دست برود.

منبع : روزنامه ابرار ورزشی