هتل های مقوایی هنوز هم مسافر می گیرند

معلوم نیست هوا که تاریک می شود دلهره وجود آدم را فرا می گیرد یا وقتی دلهره آدم بیشتر می شود آسمان به سمت تاریکی میل پیدا می کند خلاصه هر چه هست شب که فرامی رسد هر کجا که باشی در این فکری که هر چه زودتر خود را به خانه برسانی مخصوصا اگر سوز استخوان شکن یک روز پاییزی مستقیما توی سر و صورت ات بخورد و مجبورت کند از کرختی لب ها و گونه هایت سکوت را به هر چیزی ترجیح بدهی این زمان است که شتاب و عجله در قدمهای همه مردم موج می زند تا خود را به جایی برسانند بنام خانه...
● خانه ای با بنای مقوایی!
شاید در دفتر نقاشی هیچ کودکی نتوان خانه ای با کارتن و مقوا و پتو پیدا کرد حتی والدینی هم که خانه ای را در دفتر نقاشی فرزندانشان ترسیم می کنند سقف در و دیوار و از هم مهمتر دود کشی که خبر از گرمای خانه دارد را در نقاشی شان فراموش نمی کنند اما در میان همین شهری که سر وته اش را نمی توان پیدا کرد افرادی زندگی می کنند که رویای داشتن خانه ای با دود کش هنوز در قاب نقاشی های کلاس اول و دومشان مانده است. برای آنها مقوا، کارتن و... می شود پایه ای برای بنای خانه البته آنهم از ساعت ۱۱ شب به بعد و در مکان هایی زیر پل، کنار مترو، معابر عمومی و... آنهم به زور جنگ و ستیز با دیگران. این میمهانان موقتی هتل های کارتونی اغلب مهاجران روستاها معتادان، متکدیان، بی سرپرستان، زنان خیابانی و دختران فراری و کودکان هستند که اگر توسط شهرداری و گشت های نیروی انتظامی و...جمع آوری شوند به جایی بنام گرمخانه فرستاده می شوند و اگر هم تبحر خاصی در پنهان کردن خود در میان درختان و ستون ها داشته باشند به حال خود رها می شوند تا همچنان بتوانند از هتل های مقوایی شان استفاده کرده و شبی دیگر را به صبح برسانند.
● کارتن خواب ها; توپ فوتبال مسئولان و سازمان ها
تقریبا ۵ سالی می شود کارتون خوابی و زندگی خیابانی به یکی از مهمترین معضلات زندگی شهری بدل شده است درست از زمانی که در یکی از روزهای یخبندانی زمستان ۸۲ گروهی کارتون خواب از سرما و یخبندان شب را به صبح نرساندند و روی آسفالت های سخت جان دادند. حال در نیمه دوم هر سال و با خوردن اولین سوز سرما در صورت مردم و مسئولان کارتون خواب ها و دردهایشان سوژه داغی می شود برای برگزاری همایش و کنفرانس و مجلات آبی قرمز صورتی تا هر کدام از یک زاویه موضوع را بپرورانند و پوشش دهند. در ادامه آن اتفاق ناگوار و سروصدایی که رسانه ها به راه انداختند جلسه پشت جلسه بود که برگزار شد و طرح ها یکی بعد از دیگری بیان شد تا در نهایت طرح جمع آوری کارتن خواب ها آغاز شد. مینیبوس هایی در سطح شهر به حرکت درآمدند که با همکاری نیروی انتظامی خیابان خواب ها را جمع آوری کنند. باز هم هوا گرم شد و همه چیز به دست فراموشی سپرده شد. انگار جماعت عادت کرده بودند که فصلی فکر کنند و فصلی تصمیم بگیرند. هیچ کس زیر بار مسئولیت حمایت این آوارگان شب های سرد نمی رفت شده بودند توپ فوتبالی که دائما توسط مسئولان به یکدیگر پاس داده می شدند بهزیستی به نیروی انتظامی، نیروی انتظامی به کمیته امداد و کمیته امداد به شهرداری و همینطور پاس داده می شدند تا...
● تولد خانه های گرمی بنام "گرمخانه"
بالاخره شهرداری تهران دست به کار شد و از سال ۸۴ با برپایی ۲ گرمخانه در فصل های گرم و ۳گرمخانه در فصل های سرد سال، به ارائه خدمات اجتماعی به افراد بی خانمان و در راه مانده اقدام کرد.براساس آمارهای موجود از همان سال ۸۴ به طور میانگین ۳۳۰۰ نفر به گرمخانه ها مراجعه می کنند. پیدایش چنین مراکزی سبب شد که مسئولان با اطمینان اذعان کنند که از سال ۸۴ تا کنون، هیچ کس بر اثر سرما یا خیابان خوابی فوت نکرده است و اگر کسی نیز در خیابان ها جان خود را از دست داده، به دلایلی جز سرمازدگی مثل مصرف مواد مخدر و... بوده است.
● یکی آمار کارتون خواب ها را بگیرد؟
وقتی خانه ات یک تکه مقوا یا یک پتوی پاره باشد که هر کجایی دنج تر و البته به دور از چشم گشت های نیروی انتظامی است بتوانی علمش کنی دیگر کسی نمی تواند به راحتی آمارت را بگیرد و به دنبال این باشد که زیر وبم زندگی ات را کشف کند. زندگی کارتون خوابی هم از این دست زندگیهاست که براحتی نمی توان آماری واقعی از آن بدست آورد.کارتون خوابان یا به قول معاون اجتماعی شهردار تهران "بی خانمانان " از آنجا که یک جا بند نمی شوند و به محض پیدا کردن یک جای گرمتر تغییر مکان می دهند نمی توان به راحتی آمار علمی درست و بدرد بخوری از آنها پیدا کرد چرا که جزو جمعیتی ثابت،در مکانی خاص به حساب نمی آیند. براین اساس کارشناسان معتقدند معمولا آماری که از تعداد کارتون خواب ها داده می شود شامل افرادی است که در مراکز خاص مثل گرمخانه ها مورد پذیرش قرار گرفته اند و در غیر اینصورت نمی توان از روش دیگری برای پیدا کردن آمار این افراد بدست آمد. بنابراین مسئولان با توجه به حدس و گمان و برآورد تخمینی از تعداد مراجعین به گرمخانه ها این مراکز را تجهیز می کنند که در حال حاضر ۴ گرمخانه برای زمستان امسال تدارک دیده شده است. البته گرمخانه هایی که قرار است مامن این آورارگان شوند هم خود مشکلات بزرگ و کوچکی را به دنبال خود یدک می کشند که در گزارش بعدی به آن ها پرداخته می شود.
● امسال گرمخانه های تهران در سرما فعال ترند
معاون اداره کل آسیب های اجتماعی شهرداری گفت: برای اینکه گرمخانه های تهران تبدیل به مکانهایی سالم و امن شوند این معاونت ساعت های بیشتری را به ارایه خدمات مشاوره و مددکاری، مراکز DIT، گروه پزشکی و برگزاری کلاس های گروه NA اختصاص داده است.حسن عماری، معاون اداره کل آسیب های اجتماعی شهرداری درباره افرادی که در گرمخانه ها پذیرش می شوند، می گوید: این افراد فیلتر نمی شوند، فلسفه وجودی گرمخانه ها این است که کسی شب ها بی سرپناه نباشد، معتاد یا غیرمعتاد.
او در ادامه صحبت هایش به مسافرها و بعضی خانواده های بی سرپناه اشاره می کند و می گوید: ما این افراد را معمولا به گرمخانه ها نمی فرستیم بلکه اینها به تعدادی مسافرخانه در سطح شهر می روند که با شهرداری قرارداد دارد و از آنجا هم ترتیبی می دهیم که گروهی که اهل شهرستان هستند به خانه هایشان برگردند و بعضی از آنها هم به کمیته امداد امام خمینی یا مرکز جامع برای دریافت خدمات دیگر معرفی می شوند.آن طور که حسن عماری می گوید تا دو سال پیش گرمخانه ها فقط در فصل زمستان فعال بودند اما در حال حاضر این مراکز در طول سال از ساعت ۷ شب تا ۷ صبح افراد بی خانمان را پذیرش می کنند و در فصل سرما هم طول ساعت های پذیرش بیشتر می شود.خدمات این گرمخانه ها که در مجموع ظرفیت پذیرش هزار نفر را دارند، علاوه بر محلی برای خواب استراحت، امکان مشاوره با مددکاران و استفاده از لوازم بهداشتی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های مختلف، شامل یک وعده شام و صبحانه سبک هم می شود.
عماری در جواب این سوال که آیا امکان پاتوق شدن این گرمخانه ها و یا ایجاد مزاحمتی برای دیگر افرادی که از این مکان ها استفاده می کنند وجود دارد یا نه، می گوید: تا به حال که این موارد گزارش نشده، اما چون برای این نوع مراکز حساسیت هایی از این دست وجود دارد حضور مددکارها و مشاوران مستقر در گرمخانه این امکان را خنثی می کند و مددکاران ما به حساسیت موضوع آگاهی کامل دارند.به گفته معاون بررسی و شناسایی آسیب های اداره کل آسیب های اجتماعی شهرداری، روزانه بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ کارتن خواب در این گرمخانه ها پذیرش می شوند که این افراد یا خودشان به گرمخانه ها مراجعه می کنند و یا توسط مددجویان و گشت ها در سطح شهر و معابر شناسایی و ساماندهی می شوند.. به گفته این مقام مسئول گشت های اداره کل آسیب ها که روزانه ۱۳ تا ۱۵ اکیپ و در فصل سرما و زمستان به ۲۰ تا ۲۵ اکیپ می رسد که در سطح شهر کارتن خواب ها را شناسایی و ساماندهی می کنند. در سه سال گذشته در مجموع هفت هزار و ۵۷۱ بی خانمان از خدمات گرمخانه های شهر تهران استفاده کرده اند که اوج فعالیت این گرمخانه ها زمستان سرد سال قبل بوده است.
بی خانمان هایی که مشکلات جسمی و روانی خاصی دارند و از نقاط مختلف شهر توسط گشت های مددکاری جمع آوری می شوند، از افراد سالم جدا شده و به مرکز نگهداری موقت شهرداری تهران برای دریافت خدمات درمانی و بهداشتی ارجاع داده می شوند. مسئولان شهرداری تهران از ساخت چهار مرکز گرمخانه ای استاندارد در سطح تهران خبر می دهند و قرار است این مراکز با توجه به استانداردهای لازم و در فضایی تخصصی برای ارائه خدمات مختلف ایجاد شوند; سازه هایی که شرایط و نقایص ساختمان های فعلی را نداشته باشند.

مریم یارقلی

منبع : روزنامه ابتکار