نگاهی به «پستچی سه بار در نمی زند» ساخته حسن فتحی

«پستچی سه بار در نمی زند» دومین ساخته حسن فتحی در سینماست، فیلمی که نسبت به کار پیشین او «ازدواج به سبک ایرانی» نه تنها یک گام جلوتر است، بلکه حائز ویژگی هایی است که اثر وی را در زمره خاص ترین آثار سینمای ایران قرار می دهد. او در این فیلم با ساختاری اپیزودیک داستان سه نسل از تروریست های اقتصادی را روایت می کند که حلقه رابط آنها زنان ستم دیده هستند. او در کار جدید خود سه داستان جدا از هم را در یک ساختمان قدیمی سه طبقه روایت می کند که نهایتاً درهم آمیخته می شوند، در واقع او منطق دراماتیک داستان را به منطق زمانی اتفاقات ترجیح می دهد و همین موضوع فیلم اپیزودیک «پستچی سه بار در نمی زند» را متمایز از سایر آثار مشابه می کند. از سوی دیگر فیلمنامه نویس پس از ورود به ماجراها و معرفی شخصیت ها از نیمه دوم تغییر لحن می دهد و از درام به اثری معمایی - جنایی مبدل می شود.
داستان اول (طبقه همکف) به ماجرای تسویه حساب یک جوان با مردی سالخورده مربوط می شود که دخترش را ربوده و به این خانه متروکه آورده است. داستان در طبقه دوم به ماجرای مردی لات منش می پردازد، او در پی مرگ طیب به همراه زنی گریخته و به آنجا آمده تا آب ها از آسیاب بیفتد و داستان طبقه سوم مخفی شدن یک شاهزاده قجری در پی به قدرت رسیدن رضاخان را تعریف می کند که مصمم است با همسر و کنیز و فرزند کنیز به فرنگ مهاجرت کند. داستان طبقه اول در زمان معاصر، طبقه دوم در اواخر دهه ۴۰ و طبقه سوم در اوایل دوره پهلوی می گذرد.
فتحی در فیلم دوم خود با یک مشکل اساسی روبه روست، این که برای ورود به اصل داستان کابوس های زوج امروزی زمان زیادی را صرف تعریف کردن دو قصه دیگر و مرور گذشته می کند. تلاقی این سه داستان منفرد - که شخصیت مشترک شان پسر بچه ای است که مرد شده و حالا پدر دختر گروگان گرفته شده است - زمان و مکان را می شکند و همین مسئله هم تماشاگر را از نزدیک شدن به داستان دور می کند. دیالوگ های فاخر هم گرچه زیبا هستند اما فرصت تفکر را از تماشاگر می گیرد، بویژه آنکه هر سه نسل با همین قاعده حرف می زنند. به هرحال کار فتحی اثری متفاوت است اما این به معنای ممتاز بودن اثرش نیست.از بازی های خوب فیلم به لیلا زارع در نقش کنیز و امیر جعفری در نقش لات می تـوان اشاره کرد.

بهمن عبداللهی

منبع : روزنامه ایران