ابرهای تیره برفرازمذاکرات صلح خاورمیانه

این تغییر موضع تل آویو، البته ممكن است حاصل توصیه های «كالین پاول» و «جك استراو» باشد. طی هفته های اخیر هم كالین پاول و هم «جك استراو» وزیران امور خارجه ایالات متحده و بریتانیا از تل آویو دیدار و در ملاقات با رهبران اسرائیل، توصیه هایی به آنان كرده اند.در این باره، نكته مهم آن است كه هر چند اسرائیل و متحد استراتژیك او، آمریكا، تا چندی پیش یاسر عرفات را مانع عمده ای بر سر راه حصول صلح در خاورمیانه و به نتیجه رسیدن مذاكرات صلح توصیف می كردند، اما بعد از مرگ عرفات و خروج عملی و دائمی او از صحنه مذاكرات، نه فقط هیچ رویداد خوشایندی مشاهده نشد، بلكه اظهارات برخی مقامات اسرائیلی و سنگ اندازی شان دربرابر برگزاری انتخابات به منظور تعیین جانشین عرفات، ابهام هایی جدی درباره شروع مجدد مذاكرات و امیدواری در این باره به وجود آورد. در این میان، انتظار از ایالات متحده و بریتانیا كه در سالهای اخیر به واسطه درگیری در جنگ عراق، سكوت آزار دهنده ای در قبال حوادث سرزمین های اشغالی داشته اند، آن بود كه تل آویو را برای پذیرش انتخابات دولت خودگردان و نتایج آن تشویق كنند. براین پایه، به نظر می رسد سفر وزیر ان امور خارجه آمریكا و بریتانیا تأثیر مثبتی در كاهش سنگ اندازی های اسرائیل داشته و به جز مشكل ممانعت اسرائیل از رأی دادن چندین هزار زندانی فلسطینی، شاید مشكل دیگری بر سر راه انتخاب جانشین عرفات وجود نداشته باشد.البته درحالی كه برخی كارشناسان از احتمال تشنج آفرینی و تفرقه افكنی اسرائیلی ها در میان صفوف فلسطینی ها سخن می گفتند، روند موجود، چشم انداز دلگرم كننده ای را فراروی این انتخابات گشوده است. این كارشناسان ابراز عقیده می كردند كه اسرائیل با حمایت پنهانی از نامزدی «محمد دحلان» رئیس سابق سرویس های اطلاعاتی دولت خودگردان و قراردادن او در مقبال محمود عباس (ابومازن) خواهد كوشید تا در میان صفوف فلسطینی ها تفرقه بیندازد.همین كارشناسان اضافه می كردند: با توجه به بلندپروازی های محمد دحلان و اقدامات اخیر او برای صعود در هرم قدرت دولت خودگردان، حمایت اسرائیلی ها از نامزدی او و پیروزی احتمالی دحلان درا نتخابات ۹ ژانویه، می تواند تل آویو را در موقعیت مناسبی قرار دهد. چه، درحالی كه ابومازن به صراحت بر پای بندی به آرمان یاسرعرفات و از جمله بازگشت آوارگان فلسطینی به موطن شان تأكید كرده است، محمد دحلان توجه كمتری به این گونه مسائل دارد و با پیروزی او، ممكن است تل آویو توانایی اخذ امتیازهای بیشتری از دحلان را داشته باشد. افزون براین، حمایت گسترده فلسطینی های ساكن سرزمین های اشغالی از نامزدی مروان برغوثی و نامیدن او به عنوان قهرمان ملی، احتمال شكسته شدن آرا و تضعیف موقعیت ابومازن را پدید آورده بود. اما اكنون انبار نه تنها از حمایت صریح و آشكار محمد دحلان از محمود عباس حكایت می كند، بلكه مروان برغوثی نیز از درون زندان از ابومازن حمایت كرده است و بدین ترتیب، عملاً از دور رقابتها كنار رفته است.با معرفی محمود عباس از سوی كمیته مركزی جنبش الفتح به عنوان نامزد این جنبش در انتخابات ژانویه آینده، اكنون پیروزی وی تقریباً قطعی شده است، چنان كه حتی اظهارات جبرئیل رجوب مبنی بر اینكه ممكن است الفتح بیشتر از یك نامزد در انتخابات آینده داشته باشد نیز تأثیر چندان مهمی بر این قطعیت نگذاشته است. در این میان، احتمالات مثبتی هم در مورد شركت گروههای جهادی فلسطینی در انتخابات آینده سرزمین های اشغالی وجود دارد. برخلاف اخبار انتشار یافته درخصوص تحریم انتخابات از سوی حماس یا جهاد اسلامی، سابقه عملكرد این دو گروه حاكی از تعامل مثبت این گروهها با دولت خودگردان است. چنان كه به هنگام نخست وزیری ابومازن و درخواست محمود عباس برای برقراری آتش بس از سوی گروههای جهادی فلسطینی، هم جهاد اسلامی و هم حماس به درخواست های ابومازن برای برقراری آتش بس پاسخ مثبت دادند و علی رغم رفتار تحریك آمیز سربازان صهیونیست در سرزمین های اشغالی، گروههای جهادی، عملیات های خود را متوقف كردند.با این همه، برگزاری موفقیت آمیز انتخابات و تعیین جانشین یاسرعرفات ممكن است تأثیر تعیین كننده ای بر روند صلح خاورمیانه و تشكیل كشور مستقل فلسطینی نداشته باشد؛ علی رغم اظهارات «صائب عریقات» مبنی بر اینكه ایالات متحده باید به ضرب الاجل تعیین شده در طرح صلح نقشه راه و تشكیل یك كشور مستقل فلسطینی تا سال ۲۰۰۵ میلیادی وفادار بماند، از هم اكنون سنگ اندازی های اسرائیل در مقابل پیشرفت طرح صلح آغاز شده است. انتقاد مقامات اسرائیلی از اظهارات محمود عباس وتأكید او بر وفاداری به آرمان های یاسرعرفات و از جمله بازگشت آوارگان فلسطینی به موطن شان، نشان می دهد كه نه شخص عرفات بلكه آرمان های او مانع مهمی بر سر راه پیشرفت طرح های صلح بوده است اگر پای بندی به این آرمان ها از سوی محمود عباس و یا هر شخص دیگری تكرار شود، اسرائیلی ها ممكن است او را نیز مشكلی مهم بر سر راه پیشرفت صلح در خاورمیانه توصیف كنند.البته صهیونیست ها سابقه مثبتی در پای بندی به صلح ندارند، چنانكه سال گذشته و به هنگام نخست وزیری محمود عباس نیز در حقیقت، كارشكنی های طرف اسرائیلی در كنار دخالت های غیرمسؤولانه یاسر عرفات باعث شكست تلاشهای ابومازن شد. اما این بار مشكل آن است كه در صورت شكست تلاشهایی كه برای حصول صلح انجام می شود، امكان حذف جانشین عرفات و یا درخواست برای حذف او چندان ساده نیست. مخصوصاً اگر چهره ای معتدل و میانه رو باشد مانند محمود عباس به این جانشینی انتخاب شود، اسرائیلی ها دیگر امكان متهم ساختن او به كارشكنی و حذف او از صحنه مذاكرات را نخواهند یافت. به ویژه آنكه گروه های جهادی فلسطینی با سوء ظن به مذاكرات صلح و رفتار اسرائیلی ها می نگرند و ناكامی این تلاشها، رهبران جهادی فلسطینی را به شروع مجدد عملیات های قهرآمیز ترغیب خواهد كرد.

منبع : انجمن درمانگران ایران