ایران در انتظار هفتمین وزیر نفت

خروج وزیری هامانه از کابینه دولت نهم، در روزهای گذشته بهانه ای شد برای قلم فرسایی در خصوص مدیریت فردی که وزیر نفت ششم جمهوری اسلا می ایران بود و مامور آوردن پول نفت به سفره های مردم. گذشته از این که سید کاظم وزیری هامانه به قول خودش عزل شده است مسائلی اهمیت دارد که در طول ۷۱۱ روزی که هامانه«آقای وزیر» بود بر صنعت نفت کشور گذشت.
اتفاقاتی که وزیر نفت دولت سوم تیر در توضیح آن می گوید: «اعتقاد دارم صنعت نفت در یک سال و نیم گذشته واقعا موفق بوده است و ترم شاخص های نفت نسبت به سال های گذشته افزایش بوده که عملکردش را نیز مشاهده کردیم.»
در طول این مدت وزیر نفت ششم هم به مانند هر مدیری نکات و امتیازات مثبت و منفی را در کارنامه خود به ثبت رساند که تحلیل و تشخیص در خصوص آن را به فرصتی دیگر موکول می کنیم; چرا که به جهت اوضاع و شرایط کنونی صنعت نفت ذکر گوشه ای از این وقایع مفید تر و کاربردی تر از تحلیل می نماید.
● پله پله تا وزارت
سید کاظم وزیری هامانه در سال ۱۳۲۴ خورشیدی در یزد متولد شد. مدرک تحصیلی او کارشناسی مهندسی مکانیک وکارشناس ارشد مدیریت دولتی است. سابقه او در صنعت نفت از ۳ دهه گذشته است. ورود او به این صنعت در قالب مهندسی پروژه بود و ارتقای پله پله موقعیت شغلی او به جایی رسید که دوشنبه هفتم شهریور ماه، رئیس جمهور حکمی به دستش داد که بر طبق آن مدیریت وزارت نفت البته به طور موقت و برای نهایتا ۹۰ روز به او سپرده شد. پیش از آن بود که احمدی نژاد، علی سعید لو را برای در دست گرفتن سکان کشتی نفت کشور به مجلس فرستاد اما چون آنچه ازگلدان ها بیرون آمد مطابق خواسته دولت نبود، سعید لو معاون اجرایی رئیس قوه مجریه شد و احمدی نژاد درصدد یافتن گزینه ای دیگر برآمد. صادق محصولی هم که فضای مجلس را چندان دوستانه نیافت، عطای وزارت را به لقایش بخشید تا محسن تسلطی از پتروشیمی ماهشهر خود را به بهارستان برساند بلکه وزیر نفت ششم لقب گیرد.او هم اما آن کسی نبود که مجلسیان برای سپردن عنان صنعت نفت به او اعتماد کنند. نتیجه بر این شد که حکم سرپرستی هامانه دوباره تمدید شد و بیستم آذرماه ۱۳۸۴، رئیس جمهور سرپرست وزارت نفت را به خانه ملت فرستاد تا عیار او را در بوته نقد مجلسیان بسنجد. آن روز ۲۶۵ نماینده در صحن حاضر بودند که ۲۵۹ نفر از آنها آرای خود را به گلدان ها ریختند. نتیجه اما چنین شد که وزیری هامانه با ۱۷۲ رای موافق، ۵۳ رای مخالف و ۳۴ رای ممتنع به کرسی وزارت برسد. او آخرین وزیری بود که راهی هیات دولت شد اما در طول دوران وزارتش بارها شایعه عزل یا استعفایش نقل محافل مطبوعات شد. بعضا هم از سوی خبرنگاران مورد سوال با چنین محوری قرار می گرفت پاسخ هایش اینگونه بود: «این موضوع نتیجه لطف شماهاست!» یا اینکه «این یک شایعه سایتی است که اکنون فروکش کرده است» و...
● تجلیل از خبرنگاران پیش از خداحافظی
هفدهم مردادماه امسال برای خبرنگاران حوزه نفت، روزی به یادماندنی بود. آقای وزیر میزبان شد و مطبوعاتی ها میهمان. اگرچه در دعوت نامه قید شده بود که نشست با حضور مدیران عامل ۴ شرکت اصلی برگزار می شود. اما چنین نشد و به جز علی محمدی، معاون امور هماهنگی وزیر نفت، معاون دیگری در باشگاه شماره یک وزارت نفت دیده نشد. هامانه رو در روی خبرنگاران نشست اما لب به سخن نگشود مگر یک بار که خبری خوش داد و بیشتر شنونده شد. هر خبرنگاری که پشت تریبون قرار گرفت انتقاد کرد و پیشنهاد داد و وزیر هم پس از شنیدن سخنان گوینده، تشکر می کرد و وعده عمل می داد.
باز هم البته انتقاد از عملکرد روابط عمومی وزارت نفت از سوی خبرنگاران مطرح شد. انتقادی که پیشینه اش به دوران سرپرستی هامانه می رسید. به آن روزهایی که منوچهر طاهایی تازه از گرد راه رسیده بود و با تجربه ریاست روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی رهسپار طبقه سیزدهم ساختمان وزارت نفت شد تا از این پس بشود«مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت»
...اما پس از گذاردن بدعت های گزینشی بود که وزیری هامانه که دیگر وزیر شده بود عذرش را خواست و علی قنواتی را جایگزینش کرد. طاهایی هم مشاور منصور معظمی شد. شاید رفاقت و سابقه همکاری این دو در پتروشیمی موجب این انتصاب شده بود... انتقاد از نحوه اطلاع رسانی و عملکرد روابط عمومی وزارت از ابتدا تا انتهای کار هامانه در راس وزارت نفت، همراهش بود تا اینکه پس از آخرین دیدار وزیر نفت با خبرنگاران، همان گونه که زنگنه پس از کنار رفتن از وزارت نفت جای خود را به معاونش (هامانه) داده بود، وزیری هامانه هم پس از ترک اتاق وزیر نفت، معاون خود (نوذری) را جانشین خود ببیند.
محمود احمدی نژاد در نامه ای خطاب به هامانه، از زحماتش تشکر کرد و او را به سمت مشاور رئیس جمهور در امور نفت و گاز منصوب نمود و سپس حکم دیگری را امضا کرد که در آن غلامحسین نوذری به عنوان «سرپرست وزارت نفت» به همگان معرفی شد.
● وزارت نفت در این ۷۱۱ روز
اگر بخواهیم آنچه که بر وزارت نفت در دوران صدارت وزیری هامانه گذشته است را بدانیم، بهترین مرجع مصاحبه های وزیر نفت سابق است. مصاحبه هایی که در آنها از آنچه که با کمک کارکنان صنعت اول کشور بدان دست یافته و آنچه که برای رسیدن بدان برنامه ریزی کرده گفته است.
● خروج مدیران از بدنه وزارت نفت
در این مدت اما برخی مدیران هم وزارت نفت را ترک کردند که نام آشناترین آنها هادی نژادحسینیان، محمدرضا مقدم و اصغر ابراهیمی اصل بودند.
از این میان نژاد حسینیان با دریافت حکم بازنشستگی خود از بهمن ماه و مقدم با امضای متن استعفا از نیمه تیر ماه موجب شدند تا وزیر نفت، جلسه شورای معاونان را بدون دو معاون خود اداره کند. جلسه ای که به گفته هامانه، رئیس جمهور تاکید خاصی بر تشکیل فعال آن به منظور استفاده از خرد جمعی در اداره وزارتخانه داشت.
تا پایان دوران حضور هامانه در راس وزارت نفت، آقای وزیر همواره پاسخ سوالاتی با موضوع تعیین دو معاون خود رابا عباراتی نظیر «به زودی» و «در آینده نزدیک» می داد اما این آینده نزدیک تا زمان غروب خورشید وزارتش هیچ وقت از راه نرسید.
به این ترتیب، سید کاظم وزیری هامانه پس از پرویز کاظمی، محمد ناظمی اردکانی، فرهاد رهبر و علیرضا طهماسبی، پنجمین عضو کابینه دولت نهم است که هیات دولت را ترک می کند. از این پس ایران در انتظار معرفی وزیر نفت هفتم خواهد بود.
● اوضاع و احوال وزارت از زبان وزیر سابق
آنچه در پی می آید، اوضاع و احوال وزارت نفت است از زبان وزیر سابق نفت که آن روزها تازه گرد خستگی نمایشگاه را تکانده بود:
الف) کرسنت
به دلیل آنکه در یک بند قرارداد آمده است که اگر شرایط قیمت انرژی در منطقه به صورت فوق العاده تغییر کرد، باید در قرارداد تجدید نظر شود، ما هم به صراحت به کرسنت پیغام دادیم و کتبا هم اعلام کردیم که تا قیمت گاز اصلاح نشود و شرایط قراردادی اصلاح نگردد، ما گازی صادر نخواهیم کرد. در ملاقاتی که با مسوولان کرسنت داشتیم این مطلب را به صراحت به آنها اعلام کردیم که اگر شرایط قرارداد را تغییر ندهید و آنرا اصلاح نکنید، گازی برای شما صادر نخواهد شد. به آنها (کرسنت) اولتیماتوم داده ایم که اگر این موضوع به تاخیر بیفتد، ما برای گاز خود مصرف دیگری را درنظر می گیریم و قطعا گاز دریافت نخواهید کرد. در حال حاضر گروه های کارشناسی دو طرف مشغول مذاکره هستند و ما باید به این جمع بندی برسیم که آنها (کرسنت) نمی خواهند تغییری در روش خود بدهند. ضمن اینکه به معاونت برنامه ریزی خود تاکید کرده ام که برای مصرف گاز به جای کرسنت جایگزینی دیگر پیدا کنند تا در صورت جواب منفی معطل آنها نشویم.
ب) مافیای نفتی
درحال حاضر با جایگزینی افراد ارزشی که ما از درون صنعت نفت آنها را کشف کرده ایم، رابطه های ناسالم را در مجموعه وزارت نفت قطع کرده ایم، لذا افراد ناسالم یا خودشان رفته اند یا ما از سمتها و مسوولیت هایی که داشتند آنها را حذف کرده ایم. اگر تبانی هم درگذشته وجود داشت یا دسته و گروهی بود که با هم ارتباط ناسالم داشتند و تبانی می کردند، با برنامه ریزی و تحرکاتی در مجموعه وزارت نفت صورت گرفت، ارتباطات آنها با یکدیگر قطع شد و همه آنها منزوی شده اند. اگر کسی شناختی از افرادی در وزارت نفت وکلیه شرکتها و سازمان های وابسته به آن دارد به ما اطلاع بدهد و مطمئن باشند که با آنها برخورد شدیدی خواهد شد. ما در وزارت نفت ساختاری عمل کرده ایم و بازرسی را در همه سطوح تقویت نموده ایم.

نویسنده : رضا لیاقت ورز

منبع : روزنامه مردم سالاری