پنجشنبه, ۲۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 9 May, 2024
مجله ویستا
انسانی مقیم جامعه منطقی
به عبارت دیگر در سلسله مراتب نظام اجتماعی مردم، رعیت پادشاه و تابع و فرمانبردار او تلقی می‌شدند.
بعد از مشروطیت حتی پس از تصویب قانون مدنی، افراد جامعه ایرانی از دیدگاه حقوقی، تبعه دولت ایران معرفی می‌شدند یعنی ایرانیان به عنوان تبعه باید تابع دولت متبوع خود باشند.
به ظاهر اولین فرهنگ فارسی كه كلمه شهروند را در خود جای داده است فرهنگ فارسی امروز است (فرهنگ فارسی امروز، تهران، نشر كلمه، ۱۳۷۳). كه در آن این تعریف ارایه شده است: كسی كه اهل یك شهر یا كشور باشد و از حقوق متعلق به آن برخوردار باشد.
شان شهروندی و حقوق و تكالیف مربوط بدان از مفاهیم اساسی زندگی دموكراتیك به شمار می‌رود.دموكراسی‌های قدیم مثل یونان و روم نیز شان شهروندی به معنی داشتن حقوق و تكالیف یكسان در نزد قانون و نیز مشاركت در امور سیاسی و عمومی جامعه بود. اما در آن زمان شان شهروندی تنها به مردهای آزاد، محدود می‌شد و بردگان از شمار شهروندان بیرون بودند. در امپراتوری روم شان شهروندی به عامه مردم بسط داده شد با این حال بیشتر به معنی منفی برخورداری از امنیت قانونی بود تا به معنای مثبت شركت فعال در حیات عمومی جامعه. بعدها مفهوم شهروندی در ایتالیای عصر رنسانس احیا شد. به نظر متفكران دوران رنسانس انسانیت فرد تنها به عنوان شهروند جامعه‌یی آزاد و خودمختار تحقق می‌یابد.مفهوم شهروندی در انقلاب فرانسه به نهایت شكوفایی خود رسید و در اعلامیه حقوق انسان و شهروند سال ۱۷۸۹ بروز كامل یافت. «روسو» مفهوم دقیق شهروندی را به شیوه‌یی ایده‌آلیستی در ترجیح خیر و صلاح عمومی بر منافع خصوصی تعریف كرد. اما در قرن ۱۹ چنین رابطه‌یی میان مفهوم شهروندی و مصلحت عمومی از میان رفت و شهروندان به عنوان افرادی تلقی شدند كه اساسا دارای اختلاف منافع در تعیین خیر وصلاح خویشند.بنابراین شان شهروندی در عصر مدرن لازمه تامین رفاه فردی تلقی شدند مصلحتی عمومی و اجتماعی.
مفهوم شهروندی در بعد اجتماعی(citizenship) ایده‌یی است كه در اروپای غربی زاده شد و در قرن شانزدهم همزمان با فراگیر شدنش انتشار یافته است. قبول حقوق و وظایف قانونی و سیاسی ناشی از جایگاه شهروندی بنیاد اصلی و ایده اساسی این مفهوم است. بعدها برخورداری از حداقل رفاه مانند، حق داشتن سرپناه و حداقل معیشت و نظایر آن به حقوق شهروندان اضافه شد و در طی زمان مفهوم «شهروند اجتماعی» سر بر آورده است.در قرن بیستم ظهور مفهوم «حقوق اجتماعی» مضمون شهروندی را گسترش بیشتری داد. منظور از حقوق اجتماعی برخورداری از خدمات اجتماعی، بهداشتی، آموزشی، تامین اجتماعی و غیره است.بدین سان مفهوم شهروندی دیگر خصلت صرفا حقوقی و سیاسی ندارد، بلكه مضمون اجتماعی و اقتصادی نیز باخته است.شهروندی از دیدگاه لیبرال‌ها عبارت است از توانایی افراد در تشكیل و تعقیب برداشت خودشان از مفهوم خیر و مصلحت با رعایت احترام بر برداشت دیگران از آن مفهوم.اما از نظر كسانی كه طرفدار اصالت جماعت در مقابل خصلت فردگرایانه شهروندی هستند خیر عمومی مقدم بر برداشت افراد از منافع و امیال خودشان است.و شهروندی نیز اساسا به معنی توانایی برای تشخیا و رعایت خیر همگانی است.در مقام شهروندی شخا دارای حقوق فرض شده است و درمقابل این حقوق، وظایف و مسوولیت‌هایی نیز پذیرفته است و رفتار خاصی از او انتظار می‌رود كه نشانه جایگاه شهروندی است و دست‌اندركاران حكومت باید این حقیقت را مورد توجه قرار دهند، زیرا در صورت عدم توجه باید پاسخگو باشند. حكومت پاسخگو ؤمره نظام شهروندی است.ضعف تاریخی مدنی در سایه مشاركت فعال مردم درمان می‌شود. یكی از حكمای یونانی گفته است آدمی كه به كار سیاست نپردازد شایسته صفت شهروندی بی‌آزار نیست بلكه باید او را شهروند بی‌خاصیت بدانیم. از نخستین ثمرات تقویت جامعه مدنی ظهور شهروندی است كه پایه و اساس شكل‌گیری شهرهای شهروندمدار محسوب می‌شود. حكومت مشروط و محدود و آزادی شهروندان نیازمند وجود جامعه مدنی پرتنوعی است كه مركب از انواع انجمن‌ها و گروههای فكری باشد. با پیشرفت‌هایی كه شان شهروندی در سال‌های اخیر در كشور ما پیدا كرده است باز هم نمی‌توان گفت كه مردم ایران در حد شهروند در كشورشان زندگی می‌كنند.
رضا شجاعیان
منبع : روزنامه اعتماد
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رئیسی رئیس جمهور انتخابات دولت دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی سید ابراهیم رئیسی انتخابات مجلس رافائل گروسی مجلس سیدابراهیم رئیسی
تهران هواشناسی پلیس قتل شهرداری تهران سیل فضای مجازی آموزش و پرورش بارش باران سلامت وزارت بهداشت سازمان هواشناسی
گاز قیمت طلا قیمت دلار بانک مرکزی قیمت خودرو خودرو پالایش و پتروشیمی نمایشگاه نفت مسکن مالیات حقوق بازنشستگان بازار خودرو
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون کتاب سینمای ایران سینما محمدمهدی اسماعیلی تئاتر سریال دفاع مقدس موسیقی مهران مدیری
اینوتکس
رژیم صهیونیستی روسیه فلسطین غزه جنگ غزه رفح حماس مصر حمله به رفح نوار غزه ولادیمیر پوتین طوفان الاقصی
فوتبال استقلال رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا پرسپولیس بایرن مونیخ لیگ برتر دورتموند باشگاه استقلال ذوب آهن بازی باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری ناسا فیبرنوری اپل هواوی آب ایلان ماسک سامسونگ گوگل پارک فناوری پردیس
شیر تخم مرغ آسم هندوانه کبد چرب افسردگی بیمه کمردرد