قلب انرژی جهان

۱. نفت، این هدیه خدایی نهفته در زمین به انسان، دنیا را به‌ویژه پس از انقلاب صنعتی هر روز به خود وابسته‌تر می‌كند. در دنیای كنونی بی‌تردید یكی از عناصر تعیین‌كننده در اقتصاد جهانی، نفت است. از سوی دیگر مخازن ذخیره نفتی در كشورهای توسعه‌یافته با امنیت ملی آن كشورها پیوند خورده‌است. به‌رغم تلاش گسترده دانشمندان غربی، هنوز هیچ منبع انرژی دیگری ارزان‌تر و قابل‌دسترس‌تر شناسایی نشده‌است كه حاوی مزایای منحصربه‌فرد نفت باشد. دراین‌میان، سهم عمده‌ای از این ثروت، در اختیار جهان اسلام و كشورمان قرار دارد. این ویژگی مهم می‌تواند به ظرفیت بی‌نظیری جهت رشد اقتصادی بدل شده و به‌عنوان نیرویی موثر برای مقابله با تهدیدات غرب علیه جهان اسلام به‌كار آید. امروز نبض اقتصاد دنیا در خاورمیانه می‌تپد و طبیعی است كه غرب نمی‌تواند از این موقعیت استثنایی چشم‌پوشی كند. درهمین‌راستا دول غربی خواهان این امر هستند كه كشورهای این منطقه به‌طورمحض تسلیم شوند و لیبرالیسم را در دو بعد سیاسی و اقتصادی بپذیرند، وگرنه به‌ زور به آنها هدیه خواهد شد!
۲. با همه اهمیت نفت، در كشور ما هنوز آنچنان‌كه باید و شاید قدر و قیمت این منبع باارزش شناخته نشده است، یكی از رسالتهای اصلی روحانیان و روشنفكران متدین و وطن‌‌خواه در طول تاریخ معاصر ایران، بالابردن درك و حساسیت عمومی برای حراست از این منبع و افشاسازی دستهای پنهانی بوده كه برای غارت این ثروت ملی اقدام می‌كنند. بگذریم از سالهای تاریكی كه عمدتا به دلیل حماقت و سست‌عنصری شاهان و دولتمردان سرسپرده ایرانی چنان نفت كشورمان از سوی كشورهای غربی به یغما رفت كه حساب آن از دست خارج است، ولی در این میان نباید مبارزه ملت مسلمان ایران برای خروج این منبع از دست متجاوزان مورد غفلت قرار گیرد. مبارزه ملت ایران برای ملی‌شدن صنعت نفت با رهبری دكتر مصدق و ‌آیت‌الله ‌كاشانی، با همه حواشی و حرف‌وحدیثها، ارزنده و فراموش‌نشدنی است و بی‌تردید یكی از نقاط عطف مهم تاریخ ایران در مبارزه با استعمار و استكبار جهانی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌رود.
۳. نفت با همه خوبیها، در طول تاریخ در ایران به عامل رخوت و ركود اقتصادی نیز بدل شده است. اتكای بیش‌ازحد به این ثروت خدادادی و عدم تلاش درخور برای بالابردن توان اقتصادی و صنعتی در حوزه‌های غیرنفتی و نیز استفاده حداكثری از عوائد حاصل از فروش نفت‌، ازجمله معضلاتی بوده كه به‌رغم تلاشهای صورت‌گرفته هنوز گریبانگیر اقتصاد كشور است؛ چنانكه تصور به‌پایان‌رسیدن ذخائر نفتی در چهل‌سال آینده و تاثیر آن بر سرنوشت اقتصادی ایران بسیار تلخ و ناگوار پیش‌بینی می‌شود. به‌رغم مقایسه ایران با برخی كشورهای عربی دارای منابع عظیم نفتی، باید گفت، بسیاری از كشورهای عربی از دو دهه اخیر با تغییر استراتژیهای اقتصادی، محیط فعالیت اقتصادی خود را در زمینه‌های غیرنفتی گسترش داده‌اند؛ هرچند البته این را هم نمی‌توان انكار كرد كه ضعف یا فقدان استقلال در بسیاری از این كشورها، عملا آنها را به میدانی برای استثمار نوین غربی در خاورمیانه تبدیل كرده‌است، چنانكه ثروت این كشورها عملا بیش‌ازآن‌كه در اختیار خودشان باشد، در اختیار غرب قراردارد.
نفت و غیرنفت در این زمینه تفاوتی نخواهد داشت. تبدیل‌شدن كشورهای عربی به پایگاههای صدور كالاهای رنگارنگ غربی‌، از جمله پیامدهایی است كه در كنار رشد اقتصادی غیرنفتی كشورهای عربی منطقه، اقتصاد كشورهایی مانند ایران را تحت‌شعاع خود قرار داده‌ است. بدون تردید جمهوری اسلامی ایران مایل به تقلید از برخی كشورهای عرب منطقه نیست، و نیز هیچ نیازی به استفاده از نسخه‌های بانك تجارت جهانی ندارد. پتانسیل بالای اقتصادی ایران به‌ویژه در زمینه كشاورزی، معادن و مخصوصا صنایع كنارنفتی، از جمله امتیازاتی است كه می‌تواند كشور ما را در كنار بهره‌گیری حداكثری از ثروت نفت، در رهایی از اتكاء به این منبع یاری دهد و قدرت به‌دست‌گیری ابتكار عمل و بازنگری در صحنه اقتصادی جهانی را ایجاد نماید. چیزی كه بیش‌ازهرچیز می‌تواند ما را در استفاده بهینه از این ثروت خدادادی جهت ساختن ایرانی آباد و باشكوه یاری نماید، بی‌تردید نگاهی دقیق و عمیق به تاریخ حضور این طلای سیاه در معادلات سیاسی و اجتماعی كشورمان به‌ویژه در نیم‌قرن اخیر است. رسالتی كه تاریخ ملی‌شدن نفت و انقلاب شكوهمند اسلامی بر دوشمان قرار داده، چیزی نیست جز آنكه سعی كنیم در سایه استفاده از تمام منابع الهی موجود در این سرزمین و از جمله نفت، از استقلال به‌دست آمده پاسداری كنیم.