کودک و حج و مسایل مربوط به آن

۱) بر کودک , حج واجب نیست , هر چند بلوغش نزدیک باشد . (۱)
۲) برای کودک ممیز مستحب است حج انجام دهد. (۲)
۳) حج مستحبی کودک هر چند صحیح و مشروع بوده و همهء شرایط را داشته باشد ولی کفایت از حجی که بامستطیع شدن پس از بلوغ , بر او واجب می شود نمی کند:
یعنی اگر پس از بلوغ مستطیع شود باید حج بجا آورد. (۳)
۴) کودکی که برای انجام حج مستحبی به مکه رفته , اگر پیش از رفتن به مشعر الحرام بالغ شود, حجی که انجام می دهد, کفایت حج واجب می کند, ولی احتیاط مستحب است که پس از استطاعت حج را اعاده می کند. (۴)
● نیابت در حج
۱) نیابت کودک از حج واجب , صحیح نیست ; هر چند ممیز باشد. ولی نیابت او از حج مستحبی با اذن ولی اوصحیح است . (۵)
۲) انجام دادن حج به نیابت از طرف کودک ممیز جایز است . (۶)
۳) کودکی که ختنه نکرده و محرم شده , ولیش نمی تواند به نیابت از او اعمال حج را انجام دهد, پس از ختنه نیزتا زمانی که خودش یا نایبش طواف را به جا نیاورد از احرام خارج نمی شود. (۷)
● هزینهء حج
۱) در حج بردن کودک , آن مقدار از هزینه که بیشتر از هزینهء ماندن در وطن است , بر عهدهء ولی کودک است , نه از اموال کودک . (۸)
۲) در صورتی که محافظت ازکودک وابسته به مسافرت بردن او باشد, و یا مسافرت بردن به مصلحت او باشد,هزینهء زاید بر ماندن در وطن را می توان از اموال کودک برداشت , بنابراین هزینهء اصل مسافرت از اموال کودک ];برداشته شده و هزینهء حج اگر بیش از هزینهء سفر است , باید ولی او بپردازد. (۹)
● اعمال حج
۱) ولی کودک ممیز یا غیر ممیز می تواند او را برای حج یا عمره محرم کند. (۱۰)
۲) منظور از ولی کودک که عهده دار اعمال حج اوست , هر فردی است که متولی امور کودک است , خواه پدر۲اشد یا جد یا حاکم یا وصی یا شخصی دیگر. (۱۱)
۳) اگر کودک را از راهی به مکه ببرند که به میقات فخ می رسد, می توانند احرام او را تا رسیدن به فخ تأخیر,انداخته و از آنجا او را محرم کنند.(۱۲)
۴) برای محرم کردن کودک , لازم نیست ولی او نیز محرم باشد, و بدون احرام نیز می تواند کودک خود را محرم کند. (۱۳) برای ولی کودک غیر ممیز مستحب است او را لباس احرام بپوشاند, در نتیجه لازم است اعمال مترتب بر آن ۶ا به نحوی که در مسائل آینده می آید عمل کند. (۱۴)
▪ از طرف او نیت احرام است . (۱۵)
▪ اگر ممکن است لبیک ها را به کودک تلقین کند تا تکرار نماید, و اگر ممکن نباشد خودش از طرف او تلبیه بگوید. (۱۶)
▪ اگر کودک محرم غیر ممیز است , باید برایش تلبیه گفته شود. (۱۷)
▪ کودک را از انجام کارهایی که در احرام باید ترک شود مواظبت نماید. (۱۸)
▪ کودک را به تمام افعال حج دستور دهد, و اگر کودک نتواند آن کارها را انجام دهد خودش از ناحیهء وی انجام دهد. (۱۹)
او را طواف و سعی داده و در عرفات و مشعر و منی برای وقوف نگه دارد.(۲۰)
▪ کودک را به رمی جمره امر کند.
▪ اگر کودک نتواند رمی جمره کند , خودش از طرف او انجام دهد. (۲۱)
▪ در صورت امکان بهتر است که کودک را با خود حمل کرده و رمی کند و اگر ممکن باشد , سنگ را در دست ,کودک قرار داده و آن را پرتاب کند. (۲۲)
▪ کودک را بر وضو و نماز طواف امر کند و اگر قدرت بر نماز طواف ندارد خودش از طرف او بخواند. (۲۳)
▪ احتیاط آن است که کودک نیز صورتی از وضو و نماز طواف را انجام دهد و اگر صورت وضو را نتواند انجام دهد, ولیش او را وضو دهد. (۲۴)
۶) ولی کودک در حالی که محرم است و می خواهد اعمال خود و کودک را انجام دهد ; اول باید طواف و سعی خود را به جا آورد, سپس به نیابت از کودک اعمال او را انجام دهد. (۲۵)
۷) قربانی حج کودک , بر عهدهء ولی اوست . (۲۶)
۸) اگر کودک در حج , کاری را که کفاره دارد انجام دهد, کفاره واجب می شود.(۲۷)
۹) اگر کودک ـ ممیز یا غیر ممیز ـ در حج مرتکب صید شود, کفاره اش بر عهدهء ولی اوست . (۲۸)
۱۰) کفارات دیگر کودک , بجز کفارهء صید ـ بنابر احتیاط بر عهدهء ولی اوست .(۲۹)
۱۱) کودک می تواند در حال احرام زیر سایه برود. (۳۰)
۱۲) طواف نساء اختصاص به مرد ندارد , زن و کودک ممیز نیز اگر طواف نساء را ترک کنند, از احرام بیرون نمی آیند. (۳۱)

۱- عروه , ج ۲ ص ۴۲۱ فصل ۲ـ تحریر,ج ۱ ص ۳۷۱ احدها.
۲- عروه , ج ۲ ص ۴۲۱ م ۱ فصل ۲
۳- عروه , ج ۲ ص ۴۲۱ فصل ۲ـ تحریر,ج ۱ ص ۳۷۱ احدها.عروه , ج ۲ ص ۴۲۱ م ۱ فصل ۲
۴- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۲ م ۶
۵- عروه , ج ۲ ص ۵۰۳ م ۱
۶- عروه , ج ۲ ص ۵۰۶ م ۱
۷- مجمع , ج ۱ ص ۴۷۲ م ۲۳
۸- عروه , ج ۲ ص ۴۲۳ م ۵ ت .خ , ص ۴۳۸ م ۲۵۵۹
۹- عروه , ج ۲ ص ۴۲۳ م ۵ ت .خ , ص ۴۳۸ م ۲۵۵۹
۱۰- مجمع , ج ۱ ص ۴۶۱ م ۲۱
۱۱- عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۴
۱۲- عروه , ج ۲ ص ۵۵۳
۱۳- عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۳ تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۲.
۱۴- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۱۵- تحریر, ج ۲ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۱۶- عروه , ج ۲ ص ۵۶۸ ۱۴
۱۷- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲ـ مجمع , ج ۱ ص ۴۶۱ م ۲۴
۱۸- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۱۹- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۲۰- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۲۱- تحریر, ج ۱ ص ۴۴۵ م ۵ ج ۱ ص ۴۵۷ م ۹و ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۲۲- تحریر, ج ۱ ص ۴۵۷ م ۹
۲۳- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۲۴- تحریر, ج ۱ ص ۳۷۱ م ۱ عروه , ج ۲ ص ۴۲۲ م ۲
۲۵- مجمع , ج ۱ ص ۴۴۶ م ۲۸
۲۶- عروه , ج ۲ ص ۴۲۳ م ۶ تحریر, ج ۱ ص ۳۷۲ م ۵
۲۷- مجمع , ج ۱ ص ۴۶۱ م ۲۴
۲۸- عروه , ج ۲ ص ۴۲۳ م ۶ تحریر, ج ۱ ص ۴۶۱ م ۲۴
۲۹- عروه , ج ۲ ص ۴۲۳ م ۶ تحریر, ج ۱ ص ۴۶۱ م ۲۴
۳۰- تحریر, ج ۱ ص ۴۲۶ التاسع عشر.
۳۱- تحریر, ج ۱ ص ۴۵۳ م۷.

منبع : بنياد انديشه اسلامي