سلامتی نیروی کار

بدون تردید، یکی از اصلی‌ترین و پرچالش‌ترین مسائل کشورهای صنعتی بی‌توجهی لازم به مقوله سلامتی نیروی کار در حوزه‌های حوادث و بیماری‌های ناشی از عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، بیولوژیکی و روانی می‌باشد.
بر این اساس هر ساله در جهان حوادث ناگواری به وقوع می‌پیوندد که در اثر آ‌ن میلیون‌ها نفر کارگر در معرض خطراتی چون مرگ، نقص عضو و بیماری‌های ناشی از کار قرار می‌گیرند. برابر گزارشات رسمی سازمان بین‌المللی کار در سال ۲۰۰۶ سالانه قریب به ۲۷۰ میلیون حادثه ناشی از کار اتفاق ‌افتاده که نزدیک به ۲/۲ میلیون نفر جان خود را بر اثر حوادث ناشی از کار از دست داده‌اند و قریب به ۱۶۰ میلیون نفر به بیماری‌های ناشی از کار مبتلا گردیده‌اند و هفت میلیون نفر نیز دچار از کارافتادگی شده‌اند.
در جمهوری اسلامی نیز مسائل حوادث صنعتی جدا از اکثر کشورهای در حال توسعه نبوده به طوری که برابر گزارشات رسمی سازمان تامین اجتماعی در سال ۱۳۸۵ بیش از بیست و یک هزار حادثه در کشور اتفاق افتاده و در سال ۸۵ با رشدی معادل ۹ درصد تعداد حوادث بالغ بر بیست و سه هزار مورد گردیده ا ست که ازاین تعداد بالغ بر دو هزار و یکصد نفر بر اثر این حوادث و بیماری‌های ناشی از آن دچار فوت و یا از کار افتادگی شده‌اند.
همچنین در سال ۱۳۸۵ بر اثر این حوادث نزدیک به یک میلیون روز کاری به منظور درمان کارگران به هدر رفته و همچنین بالغ بر شصت و دو هزار روز از کار مفید کارگران به علت بستری شدن تضییع گردیده ا ست.
بنابراین توجه به رعایت اصول ایمنی و جلوگیری از حوادث و بیماری‌های ناشی از کار در کارگاه‌ها بایستی از اولویت بالایی در همه جوامع صنعتی و به ویژه در کشور ما برخوردار باشد چرا که ما اکنون در مسیر توسعه قرار داریم و بایستی همواره شعار انسان سالم محور توسعهء پایدار مدنظر قرار گیرد، بنابراین حفظ و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور و تامین سلامت کارگران و کارآفرینان و کارفرمایان چه به لحاظ توجه به سرمایه انسانی و چه به لحاظ جلوگیری از اتلاف منابع مادی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌باشد.
در خصوص رعایت اصول ایمنی و جلوگیری از حوادث و بیماری‌های ناشی از آن مقاوله‌نامه‌ها و توصیه‌نامه‌های متعددی از سوی سازمان بین‌المللی کار صادر گردیده و کشورهای عضور را مؤکداً به رعایت این اصول موظف نموده است.
خوشبختانه در قانون کار جمهوری اسلامی ایران نیز یک فصل از قانون به مقوله حفاظت فنی و بهداشت کار اختصاص داده شده است. لذا به نظر می‌رسد به لحاظ مبانی قانونی هیچ‌گونه کاستی وجود نداشته باشد اما در مجموع حوادث ناشی از کار در ایران در مقایسه با سایر کشورهای همطراز تا حدودی از افزایش غیرقابل قبولی برخوردار می‌باشد، به ویژه آنکه برابر گزارشات رسمی دستگاه‌های مسئول بیش از ۹۰ درصد حوادث ناشی از کار در اثر خطاهای انسانی رخ می‌دهد که از این رقم هفتاد درصد به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی توسط کارفرما و بیست درصد نیز مربوط به کارگران می‌باشد.
همچنین بررسی‌ها نشان داده است که بخش صنعت ۴۷ درصد در سال ۸۵ بیشترین فراوانی و بخش ساختمان با متوسط ۳۰ درصد از کل حوادث بالاترین حادثه را به خود اختصاص داده‌اند که بالاترین مرگ و میر نیز در این دو بخش رخ د اده است.
متاسفانه در ایران تاکنون در کنار خسارات غیرقابل جبرانی که به سرمایه انسانی وارد می‌گردد، فرد یا دستگاهی خسارات مادی ناشی از حوادث و بیماری‌ها را محاسبه و یا انتشار نداده است. اما برابر گزارشات رسمی سازمان بین‌المللی کار سالانه بالغ بر یک تریلیون دلار به طور مستقیم برای این موارد هزینه می‌گردد که اگر هزینه‌های غیرمستقیم مترتب بر این مسئله را در نظر بگیریم مشاهده خواهد شد صرفنظر از مسائل معنوی و مشکلات ایجاد شده ناشی از فقدان نیروی انسانی برای صنعت و خانواده آسیب‌‌دیدگان رقم عمده‌ای در اقتصاد جهان که برابر با چهار درصد درآمد ناخالص ملل جهان است،‌همه‌ساله بدین طریق هدر می‌رود.
لذا، لازم است یک عزم جدی با محوریت تمام نهادهای مسئول چون وزارت کار و امور اجتماعی، سازمان تامین اجتماعی به عنوان نهادی که بیش از همه هزینه‌های عدم رعایت اصول ایمنی و ... متوجه آن است و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی بوجود آید و به دور از دخالت دادن مقولات سیاسی در این مسئله ملی و حیاتی آسیب‌شناسی لازم صورت گیرد و با استفاده از تمام ابزارهای فرهنگی و تبلیغی لازم و محور قرار دادن شعار اول ایمنی و بعد کار به سمتی حرکت نماییم که هر ساله با کاهش حوادث و بیماری‌های ناشی از عدم رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی روبرو شویم. و الا، کتمان واقعیت‌ها و پایین نشان دادن آمار حوادث و بیماری‌ها در آمارهای ارائه شده از سوی سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار، هیچ مشکلی را از جامعه صنعتی حل نخواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران که عزت و کرامت انسانی توام با صحت و سلامت کارگران را در سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده است در گام‌های اولیه جدی درحفاظت و بهداشت و سلامت نیروی کار به عنوان شریف‌ترین و مولدترین اقشار جامعه بردارد.

محسن ایزدخواه‌
‌پژوهشگر حوزه کار و تامین اجتماعی

منبع : روزنامه سرمایه