روی عنصر مهم و فراموش شده

عنصر روی یکی از عناصر ضروری در تامین سلامت بدن است که کمبود آن عوارض فراوانی ایجاد می کند. تمام انسان ها در رژیم غذایی روزانه خود به روی نیاز دارند ولی افرادی که بیماری قند از نوع II دارند، بیشتر از بقیه به روی محتاج هستند. روی به التیام زخم کمک می کند و پوست را نرم نگهداری می کند، سلول ها را از صدمات اکسیژن آزاد نگهداری کرده چه بسا اکسیژن آزاد می تواند سیستم ایمنی بدن را بر هم زده و به DNA آسیب رسانده، انسان را زود پیر کرده و کلسترول را اکسیده کرده، سبب گرفتگی رگ های خونی شود. طبق گزارشات موسسه قند اوهایو، زنانی که مبتلا به قند خون از نوع II بودند در بدن آنها آنزیم هایی نظیر سوپراکسیداز دسیموتاز، پلی مراز و... کم بود.
با مصرف مکمل ها، غلظت روی در خون این اشخاص بالاتر از حد طبیعی افزایش یافته و آنزیم ها مجدد در حد طبیعی فعال شده و بدین ترتیب وضعیت عمومی فرد مبتلا به قند بهبود می یابد. در شرایط کمبود، موادی در بدن روی را به صورت بلااستفاده نگه داشته و بدین ترتیب انسان را مبتلا به کمبود روی می کند. تحقیقات بیشتری لازم است تا رابطه بین مقادیر روی در بدن بیماران قلبی و اثر متقابل روی با سایر عناصر معدنی در بدن تعیین شود. البته محققین در مورد خوددرمانی با روی هشدار می دهند، چه روی می تواند در سطوح بالاتر سمی باشد یا سبب خشکی پوست بدن شود. تخم کدو، گوشت گاو و مواد غذایی دریایی و حبوبات منبع بهتری برای روی هستند.
● رابطه کمبود روی و بیماری MS
خانم مسنی به افسردگی و درد شدید دچار شده بود به طوری که کارش به دکتر اعصاب کشیده و پس از سی تی اسکن بیماری وی MS تشخیص داده شد. او هر روز صبح همراه صبحانه قرص روی مصرف کرد و مشکل اش برطرف شد. هنگامی که سه روز متوالی این قرص روی را مصرف نکرد، افسردگی همراه با درد مجدد شروع شد. البته بیماری او که به دلیل کمبود شدید روی در بدنش پیدا شده بود، اشتباهی MS تشخیص داده شده بود.
‌‌● رابطه حاملگی و شیردهی با کمبود روی
چون روی برای رشد و توسعه بدن حیاتی و اساسی است بنابراین خانم های باردار بایستی نیاز روی بدن خود را که روزانه ۱۹ میلی گرم است، تامین کنند. آزمایش های متعددی نشان داده که کمبود روی در دوران حاملگی اثرات سوء فراوانی در رشد نوزادان دارد. خطر افزایش تولد نوزادان کم وزن در نتیجه جذب کم روی به دوبرابر افزایش می یابد و در اوایل حاملگی، زایمان زودرس را به سه برابر افزایش می دهد. با مصرف روی زایمان زودرس رفع شده و مشکلات زایمان کاهش می یابد و کودکان به بلوغ دیرهنگام مبتلا نمی شوند. روی (Zn) برای مادرانی که به بچه خود شیر می دهند، بسیار مهم و حیاتی است. بررسی تحقیقاتی که در مجله پزشکی در انگلستان به چاپ رسیده گزارش داده که در طول شش ماه شیردهی حتی در مادرانی که تغذیه خوبی داشتند، ممکن است به بچه ها روی کافی نرسیده باشد. بچه هایی که از شیر مادر تغذیه می شدند وقتی از مکمل استفاده می کردند، از رشد طولی و وزنی بیشتری در مقایسه با بقیه که استفاده نمی کردند، برخوردار بودند.
● رابطه سرماخوردگی با مصرف روی
چون روی سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند، بنابراین با مصرف قرص روی انسان کمتر دچار سرماخوردگی می شود و در صورت سرماخوردگی حداکثر ظرف سه روز التیام می یابد. اخیراً با استفاده از اکسید روی اسپری هایی مشابه اسپرهای ریه (آسم) روی ساخته اند که سرماخوردگی را یک روزه التیام می بخشد.
● منابع و رژیم غذایی پایه
روی در تمام مواد غذایی حیوانی و گیاهی که منبع خوب پروتئین باشند، وجود دارد که این منابع آلی عبارتند از؛صدف، گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم کدو، حبوبات، کره بادام زمینی، مواد لبنی و غلات سبوس دار، سبزی های سبز تیره و زرد تیره. میوه ها و سایر سبزی ها مقدار اندکی از این عنصر دارند.
● میزان دریافت
هر سلول برای رشد خود به روی نیازمند است. روی برای فعال شدن حس های چشایی و بویایی مهم بوده و سیستم ایمنی بدن را تنظیم می کند، پوست را محافظت می کند، زخم ها را التیام می بخشد و فعالیت مغز را افزایش می دهد. روی برای زندگی حیاتی است.
▪ نیاز افراد بالغ ۲۵ - ۱۵ میلی گرم در روز.
▪ نیاز کودکان ۱۰ میلی گرم در روز.
▪ نیاز کودکان زیر یک سال ۵ میلی گرم در روز.
مصرف مقادیر زیاد (۲ گرم) منجر به تحریک معده و استفراغ می شود. آثار مصرف طولانی مدت مکمل (حاوی مقادیر کم روی) شامل کمبود مس، کم خونی و نقص ایمنی بدن است. بنابراین دریافت طولانی مدت مکمل روی به مقدار بیش از ۱۵ میلی گرم در روز به وسیله بزرگسالان توصیه نمی شود مگر اینکه تحت نظر پزشک باشد. مسمومیت با روی پس از مصرف غذاها و نوشیدنی های اسیدی که در ظروف گالوانیزه نگهداری شده اند، ممکن است اتفاق بیفتد.

سجاد بدیعی

منبع : روزنامه شرق