۱۹ میلیون تن مازاد تولید سیمان سال آینده

نداشتن ثبات در صدور مجوز صادرات سیمان طی سال های گذشته موجب بی اعتمادی طرف های تجاری و از دست دادن بازارهای جهانی شده است. این در حالی است که این امر بیشتر ناشی از عدم خروج سیمان از سبد حمایتی دولت و بلاتکلیفی آزادسازی قیمت آن است. این امر نه تنها باعث از دست رفتن بازارهای صادراتی سیمان شده بلکه باعث شده ارزش سهام شرکت های سیمانی به طرز نگران کننده ای در بورس اوراق بهادار کشور کاهش پیدا کند. در طول چند سال گذشته با افزایش ظرفیت تولید سیمان در کشور، میزان تولید این محصول از مرز ۵۶ میلیون تن در سال عبور کرده و پیش بینی می شود تا پایان سال جاری به ۶۴ میلیون تن در سال برسد. افزایش میزان تولید سیمان و به دنبال آن خروج سیمان از سبد حمایتی تعادل عرضه و تقاضای سیمان در بازار داخلی را به دنبال داشت. از آنجا که عرضه و تقاضای سیمان در کشور باعث ایجاد مازاد عرضه در آینده خواهد شد، دولت در مرحله دوم خروج سیمان از سبدحمایتی بر صادرات این محصول تاکید کرد. این در حالی است که پیش بینی می شود مازاد عرضه سیمان تا سال ۸۸ به بیش از ۱۹ میلیون تن برسد.
با این همه صادرات سیمان مورد مخالفت برخی از کارشناسان قرار گرفت. آنان بر این عقیده بودند که در تولید هر تن سیمان علاوه بر اینکه ۱۱۰ کیلو وات برق و ۱۲۵ لیتر سوخت فسیلی مصرف می شود، یک تن گاز کربنیک نیز مصرف می شود، بنابراین صادرات سیمان توجیه اقتصادی نخواهد داشت.
اما این موضوع نگرانی برخی از صنعتگران را برانگیخت چرا که عدم ثبات صادرات سیمان در طول سال های گذشته موجب بی اعتمادی کشورهای دیگر به ایرانی ها شده است و آنان برای تامین سیمان موردنیاز خود به سمت دیگر کشورها روی آورده اند. این در حالی است که احیای بازارهای صادراتی سیمان به سهولت امکان پذیر نیست و در عین حال به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. در عین حال ممنوعیت صادرات سیمان گسترش قاچاق این کالا را به کشورهای منطقه در پی خواهد داشت. این در حالی است که در طول سال های گذشته تولیدکنندگان ایرانی صادرات محدودی به کشورهای خاورمیانه داشتند به طوری که براساس آمارهای منتشر شده در سال ۷۹ حدود ۱۵۰۰ تن سیمان توسط ۱۴ واحد تولیدی به کشورهای منطقه صادر شد که این رقم در سال ۸۲ به ۵۱ هزار تن توسط ۱۰ کارخانه تولیدی رسید.
در این میان رقبای اصلی ایران، چین و عربستان عنوان شده اند که هر یک به دنبال کسب سهم بیشتری از بازارهای جهانی بودند. اما ایران به دلیل فقدان برنامه ریزی های مناسب برای صادرات با بی اعتمادی طرف های تجاری روبه رو شد که از دست دادن بازارهای جهانی را به دنبال داشت. تولیدکنندگان سیمان کشور معتقدند عدم ثبات در صدور مجوزهای صادرات سیمان همواره عمده ترین چالش کارخانه های تولیدی برای حضور در بازارهای جهانی بوده و این امر که بی اعتمادی طرف های تجاری را به دنبال داشته است موجب شده ایران به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده سیمان در خاورمیانه بازارهای جهانی را از دست بدهد به طوری کشورهایی چون هند، چین و ترکیه به عنوان رقبای اصلی سیمان ایران شناخته شده و کشورهای همسایه را مورد هدف قرار داده اند.
● تولیدکنندگان بزرگ سیمان
براساس برآورد های انجام شده در حال حاضر چین با تولید بیش از ۴۵ درصد سیمان جهان بزرگ ترین کشور تولیدکننده سیمان در جهان شناخته شده است و کشورهای هند، آمریکا، ژاپن و کره جنوبی در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. این آمار ایران را پانزدهمین کشور تولیدکننده سیمان در جهان و اولین تولیدکننده در خاورمیانه اعلام می کند. لازم به ذکر است تولید سیمان توسط اتحادیه اروپا در کشورهای آلمان، ایتالیا و اسپانیا انجام می گیرد. از طرف دیگر در طول سال های اخیر بسیاری از تولیدکنندگان چند ملیتی سیمان سرمایه گذاری های زیادی در جهت عرضه سیمان به تقاضای بازارهای آسیایی انجام داده اند از همین رو ایران برای حضور در بازارهای جهانی و صادرات گسترده سیمان به برنامه ریزی بازاریابی گسترده نیاز دارد.
به اعتقاد کارشناسان با توجه به ضرورت صادرات سیمان تاکنون هیچ کشوری مورد هدف قرار نگرفته است.
● ضرورت بازاریابی برای صادرات
هوشنگ ادهمی از کارشناسان صنعت سیمان با بیان اینکه با افزایش تولید سیمان در طول سال های اخیر و خروج این محصول از سبد حمایتی بازار داخلی اشباع شده است، اظهار داشت: «برخلاف ادعای برخی از کارشناسان اکنون زمان برنامه ریزی برای صادرات است.»
وی با این توضیح که عدم صادرات سیمان در طول سال های گذشته موجب از دست رفتن بازارهای جهانی شده است، گفت: «تولیدکنندگان داخل برای صادرات سیمان باید رقابتی تر عمل کنند زیرا زیان اندکی برای شناساندن محصول خود به کشورهای منطقه دارند.» به گفته وی در حال حاضر با توجه به حضور کشورهای بزرگ تولیدکننده سیمان در بازارهای جهان نام ایران به عنوان صادرکننده سیمان برای بسیاری از کشورها شناخته شده نیست. وی از فقدان دانش تجارت به عنوان بزرگ ترین ضعف تولیدکنندگان سیمان یاد کرد و افزود: «تولیدکنندگان داخلی سال ها گرفتار بازار سیاه بودند بنابراین راه و رسم بازاریابی و تجارت را نمی دانند.»
به اعتقاد وی با آموزش بازاریابی و شناسایی بازارهای جهانی باید این نقاط ضعف را جبران کرد. احمد اتابک رئیس هیات مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان سیمان نیز با تاکید بر اینکه عدم صادرات سیمان دو نگرانی برای تولیدکنندگان به دنبال خواهد داشت، گفت: «مشتریان عمده سیمان ایران، کشورهای خاورمیانه خواهند بود که برای تامین محصول موردنیاز خود منتظر آزادسازی صادرات سیمان در ایران نخواهند ماند.» وی با تاکید بر اینکه ترکیه و چین بازارهای منطقه ای را اشباع خواهند کرد، اظهار داشت: «با توجه به تعادل عرضه و تقاضای سیمان در کشور، عدم صادرات سیمان، کمبود نقدینگی در صنعت مزبور را به دنبال خواهد داشت.» این امر به منزله تاخیر در افتتاح پروژه های سیمانی و از دست دادن دوباره بازارهای جهانی خواهد بود.
● پیش بینی وضعیت تولید سیمان
پیش بینی می شود ظرفیت تولید سیمان تا سال ۱۳۹۲ به ۱۱۰ میلیون تن در سال افزایش یابد. این امر به منزله تاخیر در افتتاح پروژه های سیمانی و از دست دادن دوباره بازارهای جهانی خواهد بود. از همین رو اتابک صادرات سیمان را به نفع صنعت سیمان در کشور عنوان می کند.

منبع : روزنامه سرمایه