نیشکر

گیاه مزبور از تیره گندمیان و از نباتات صنعتی است. ساقه هایش برخلاف گندمیان دیگر، توپر است و نسج سلولی داخل ساقه، محتوی مقدار زیادی شیره قندی است که قابل استخراج می باشد. مرکز اصلی این گیاه افریقاست که از آنجا به هندوستان انتقال یافت و از طریق هند به چین؛ اندونزی و فیلیپین برده شد. این گیاه توسط اعراب در اروپا کشت و متداول گردید و هندیها رد سال ۱۵۹۵ میلادی اولین کارخانه تولید قند خام ازنیشکر را تأسیس نمودند.
گیاه مزبور از زمانهای خیلی قدیم در جنوب ایران کشت می شد که طبق یک روایت، در قرن چهارم پیش از میلاد توسط اسکندر مقدونی یا داریوش اول به ایران آورده شده است. کشت این گیاه هم اکنون در ایران فقط در سه استان خوزستان، گیلان و مازندران معمول است و کشورهایی چون؛ کوبا، هاوایی و هندوستان از مهمترین کشورهای کشت این محصول به شمار می روند.
● نیشکرکاری در صومعه سرا
از دیگر محصولات عمده و شاخص این منطقه، کشت نیشکر بوده که به گیلکی آن را «شکر لوله» گویند. در دهه های اخیر، سطح زیرکشت آن رو به کاهش گذاشته شده؛ ولی تا حدود نیم قرن پیش از محصولات مهم این نواحی به شمار می آمد و کشت آن در میان کشاوران این نواحی بسیار معمول بود. این گیاه سالها از محصولات بومی صومعه سرا به شمار می رفته و روستای شکرباغان که در ۱۱ کیلومتری شمال این شهر در کنار مرداب واقع شده، از جمله روستاهایی از صومعه سرا بود که فقط به کشت این محصول اختصاص داشت . وجه تسمیه آن هم ظاهراً ، به همین لحاظ است.
کشت این محصول امروزه، در گیلان غربی، فقط مختص شهرستان صومعه سرا بوده و روستاهای کلیدبر، ملاسرا، میانده، کلسر، راسته کنار، اسفند، سنگ جوب، پوستین سرا و پیشخان، کاشت آن را برعهده دارند. سطح زیرکشت این محصول در این شهرستان، سالهای ۷۱ـ۷۲ ، ۵۰ هکتار و میزان تولید آن ۵۰۰ تن بود.
در سال ۱۳۷۵ سطح زیرکشت آن به ۱۲ هکتار و میزان تولید آن به ۲۱ تن کاهش یافت. امروزه کشت این گیاه در استان گیلان بیشتر در انحصار شهرستان صومعه سرا است. در سالهای اخیر کشت آن به ندرت صورت گرفته و به تدریج در حال انقراض است. شغل مزبور، شغلی فرعی و جنبی شده و جزء افراد معدودی که بطور موروثی به این کار مبادرت می ورزند، شغلی فرعی و جنبی شده و جزء افراد معدودی که بطور موروثی به این کار مبادرت می ورزند، بقیه رغبت چندانی به کاشت آن ندارند.
سایر محصولات به غیر از محصولات عمده و شاخص این نواحی که از نظر گذشت، به شماری از محصولات بر می خوریم که امروزه از کاشت، داشت و برداشت آن در این نواحی، هیچ اثری نبوده و بلکی منقرض شده اند. از نمونه بارز این گونه از محصولات، محصول «نیل» است که در گذشته یکی از صنایع مهم به شمار می آمد و منافع زیادی از آن، عاید اهالی این مرز و بوم می شد. کشت آن بیشتر مختص ناحیه کسما بود که ظاهراً به دزفول، یکی از مراکز مهم نیل سازی ایران صادر می شد. این گیاه از برگهای گیاهی، مانند یونجه بود که برگ کوبیده آن در داخل ایران صادر می شد. این گیاه از برگهای گیاهی، مانند یونجه بود که برگ کوبیده آن در داخل ایران به اسم رنگ، به مصرف می رسید. گیاه یکساله «کنف» که کشت آن سابقاً بیشتر اختصاص به روستای نوخاله داشت، از دیگر محصول انقراض یافته این سامان است.
زارعین ابتدا از الیاف آن برای بستن دسته های لیق، پوشش بام خانه و تهیه طناب استفاده می نمودند که بعدها برای تهیه وسایل صید از آن بهره بردند. پس از تأسیس اولین کارخانه گونی بافی کشور در شهر رشت (تأسیس ۱۳۱۱ هـ.ش) کشت این محصول، بیش از پیش اهمیت تجاری پیدا نموده بود.
غیر از محصولات یادشده که هر کدام به نحوی در اقتصاد این مرز و بوم تاثیر داشته و دارند، به دیگر محصولات زراعی و باغی برمی خوریم. امروزه انواع حبوبات، صیفی جات، میوه جات ، مرکبات و دیگر محصولات تابستانی، پاییز و بهاره در این نواحی، کاشت و به بهره برداری می رسند که غیر از مصارف خانگی ، بقیه به بازار مصرف عرضه می گردند.

منبع : پایگاه خبری هنر ایران