خواب امریکا برای افریقا

پنتاگون با دولت‌های آفریقایی، بویژه در جایی که بوی نفت بیاید از در دوستی درمی‌آید. در روزهای پایانی رژیم جنایتکار چارلز تیلور در لیبریا چند کشتی نیروی دریایی امریکا در ساحل مونروویا، پایتخت این کشور لنگر انداختند. حدود ۲۰۰ تفنگدار امریکایی به شهر آمدند تا سفارت امریکا را در برابر شورشیان و مردم خشمگین این شهر در حال سوختن حفظ کنند.
پس از گذشت ۵ سال امریکایی‌ها با یک کشتی آبی خاکی به طول ۱۹۰ متر و شناور‌های تندروی کوچکتر به سواحل این کشور برگشته‌اند اما این‌بار نظامیان امریکایی ظاهرا برای تعمیر جاده‌ها، نوسازی مدارس و درمانگاه‌ها، آوردن دارو و تجهیزات پزشکی و ارائه خدمات بهداشتی رایگان آمده‌اند.
امریکایی‌ها همچنین ۴۰ نفر از افسران نیروهای مسلح جدید لیبریا را به این کشتی‌ها بردند تا مهارت‌های رزمی جدید و شیوه‌های مدیریتی نوین را به آنان آموزش بدهند.
این تلاش‌ها هرچند در کشوری فقیر و عقب‌مانده مفید هستند اما بیشتر برای جلب اعتماد دولت‌های آفریقایی انجام می‌شوند که نسبت به نیات امریکا از طرح ایجاد فرماندهی آفریقای‌ ارتش امریکا مظنون هستند.
۲ فروند کشتی نیروی دریایی امریکا یعنی یواس‌اس فورت مک‌هنری و کشتی یو‌اس‌اس سویفت در قالب برنامه‌ای که ایستگاه مشارکت آفریقا نامیده شده در مراحل نهایی سفری ۶ ماهه به ۷ کشور کامرون، گینه استوایی، گابن، غنا، لیبریا، سائوتومه و پرینسیپه و سنگال‌ در خلیج گینه رسیدند.
این دو رزمناو برای جلب مشارکت کشورهای آفریقایی راهی این قاره شده بودند. هدف از این سفر بهبود امنیت دریایی و همچنین جلب قلوب و افکار مردم این منطقه نفت‌خیز است.
به گفته جان ناول، فرمانده این عملیات این به اصطلاح ایستگاه مشارکت در واقع تلاش برای بررسی موردی فوایدی است که فرماندهی آفریقای امریکا می‌تواند داشته باشد. این کار مشارکت‌ها و روابطی بین ملت‌ها و سازمان‌ها است.
یک مقام ارشد دیگر نیروی دریایی امریکا می‌گوید سیاست جدید نیازمند تغییر تفکر از «تصرف کشورها» به «کمک کردن به آنهاست.»
این فرمانده می‌گوید: بیش از ۱۲۰۰ نظامی آفریقایی از نوامبر در رزمناو فورت مک‌هنری آموزش دیده‌اند و تعدادی از افسران نیروی دریایی انگلیس، کامرون، فرانسه، آلمان، غنا و پرتغال در این شناور نقش‌هایی را در سلسله مراتب فرماندهی به عهده گرفته‌اند که این الگویی با شباهت‌های بسیار به ناتو است.
با این حال کشورهای آفریقایی تاکنون استقبال چندانی از این طرح نکرده‌اند. پس از اعلام شکل‌گیری این طرح در فوریه ۲۰۰۷ نیجریه، آفریقای‌جنوبی و چندین کشور و نهاد منطقه‌ای دیگر اعلام کردند خواهان حضور نظامی بیشتر امریکا در منطقه نیستند زیرا بیم دارند نیروهای امنیتی خود آنها به چالش کشیده شود.
بعضی از رهبران آفریقا از نظامی شدن رابطه امریکا آفریقا ابراز نگرانی کرده و تاکید دارند ایده تشکیل این فرماندهی از دونالد رامسفلد، وزیر دفاع جنگ‌طلب امریکا بوده است. این واکنش‌ها باعث شد امریکا طرح ایجاد مرکز فرماندهی کوچکی در آفریقا و دفاتر منطقه‌ای در این قاره را کنار بگذارد.
مرکز فرماندهی آفریقای امریکا حداقل در حال حاضر در اروپا خواهد بود. جورج بوش، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در سفر اخیر خود به آفریقا بارها این موضوع که امریکا خواهان ایجاد پایگاه‌های نظامی در آفریقاست را حاشا کرد.
در هر صورت نگرش ‌امریکا نسبت به آفریقا از سال ۱۹۹۵ که پنتاگون در گزارشی اعلام کرد آفریقا منابع استراتژیک سنتی چندانی برای امریکا ندارد به‌شدت تغییر کرده است. دولت امریکا تاکنون ۱۲۷ میلیون دلار برای فرماندهی آفریقا هزینه کرده و ۳۸۹ میلیون دلار دیگر برای سال ۲۰۰۹ درخواست کرده است.
منافع اصلی امریکا در آفریقا نفت و تروریسم است. تروریست‌های وابسته به القاعده در حمله سال ۱۹۹۸ به سفارتخانه‌های امریکا در کنیا و تانزانیا بیش از ۲۰۰ نفر را کشتند. امریکا بیش از ۱۵ درصد نفت خود را از آفریقا تامین می‌کند و این نسبت رو به افزایش است. واشنگتن همچنین نگران نفوذ فزاینده چین در آفریقا است.
ناول اعتراف می‌کند اگر به خاطر منافع امریکا نبود، پنتاگون هیچگاه نیروهایش را به این قاره نمی‌فرستاد. با وجود گفتگو درباره قدرت نرم و جنبه‌های بشردوستانه، علت اصلی حضور نیروی دریایی امریکا در خلیج گینه تلاش برای برقراری امنیت است.
به عقیده او، این به نفع امریکا است که به نیروهای دریایی و زمینی کشورهای آفریقایی کمک کند تا جلوی سرقت تانکرهای نفت خام، مهاجرت و ماهیگیری غیرقانونی، قاچاق موادمخدر و دزدان دریایی را بگیرند. همه این عوامل به اقتصادهای کشورهای آفریقایی لطمه زده، ثبات سیاسی آنها را بر هم می‌زند و خطر تبدیل کشورهای فقیر به کشورهایی فروپاشیده مانند سومالی را به دنبال دارند که ممکن است باعث پرورش تروریست‌ها شوند.

منبع: اکونومیست‌
مترجم:علی کسمایی

منبع : روزنامه جام‌جم