راه پرفراز و نشیب موفقیت

«داستان اسباب بازی» اولین فیلم بلند استودیو انیمیشن پیکسار و نیز اولین فیلم بلند انیمیشنی بود که تماماً با کامپیوتر ساخته شده بود. اما تاریخچه این استودیو به خیلی قبل برمی گردد، حتی پیش از اینکه استودیو به کمپانی لوکاس فیلمز با مسوولیت محدود متعلق به جرج لوکاس بپیوندد، ریشه های این استودیو به دانشگاه یوتا و انستیتو تکنولوژی نیویورک می رسد.
استیون پی. جابز- یکی از پایه گذاران شرکت های اپل کامپیوتر و نکست- مرد جوان موفق دنیای رایانه در سال ۱۹۸۶ این کمپانی مستقل و کوچک را خرید. نام پیکسار از انیمیشن کوتاهی که این کمپانی جوان ساخته بود وام گرفته شده است. پس از تولید چندین انیمیشن کوتاه که همگی جوایز متعددی را برای پیکسار به ارمغان آوردند و همچنین عرضه بسته های نرم افزار انیمیشن، نابغه های خلاق این استودیو چندین فیلم تبلیغاتی به یادماندنی خلق کردند سپس به کمپانی والت دیزنی پیوستند و ساخت فیلم های انیمیشن بلند را آغاز کردند. این آثار (داستان اسباب بازی و دنباله اش داستان اسباب بازی ۲ و زندگی یک حشره) به موفقیت های عظیم تجاری دست یافتند و هم نظر تماشاگران را به خود جلب کردند و هم نظر منتقدان را. نبوغ پیکسار تا به امروز ۹جایزه اسکار برای این کمپانی به ارمغان آورده است.
● ریشه ها؛ ۱۹۷۰ تا اواخر ۱۹۸۰
همه چیز از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد، زمانی که الکساندر شار مدیر آن زمان انستیتو تکنولوژی نیویورک به دنبال فردی بود تا فیلمی انیمیشن براساس آهنگ «توبی توبا» بسازد. او این کار را به اد کتمول متخصص کامپیوتر سپرد که دکترایش را از دانشگاه یوتا گرفته بود. او و چندین نفر دیگر مشغول به کارهای گرافیکی با کامپیوتر شدند. با اینکه «توبی توبا» هیچگاه ساخته نشد اما این گروه موفق شدند کلیپ های کوتاهی با کامپیوتر بسازند. در همین زمان یعنی سال ۱۹۷۹ بود که جرج لوکاس از این گروه خواست تا به لوکاس فیلمز با مسوولیت محدود بپیوندند، یعنی جایی که نطفه تریلوژی «جنگ ستارگان» بسته شده بود. کتمول و گروهش نیز قبول کردند.
طی سال های بعدی کتمول و گروهش برنامه ها و وسایل گرافیکی نوآورانه یی برای لوکاس خلق کردند، از جمله کامپیوتر تصویرگری به نام «پیکسار». پیکسار در آن موقع برای طراحی و پرداخت سکانس های انیمیشن و گرافیکی بسیار پیشرفته استفاده می شد. برخلاف کامپیوترهای دیگر تصاویری که پیکسار تولید می کرد از شفافیت و وضوح بالایی برخوردار بودند و قادر بود تصاویر رنگی سه بعدی تولید کند؛ تصاویری از خانه و ساختمان گرفته تا گردباد و موجودات فضایی.
جالب اینجاست که پیکسار هم به کار متخصصان پزشکی موسسه جان هاپکینز آمد و هم تکنسین های پیش بینی وضع هوا و همچنین به مهندسان نفت در پیدا کردن چاه های نفت کمک کرد. سرعت پیکسار خارق العاده بود؛ دویست برابر سرعت برنامه های کامپیوتری دیگر. در سال ۱۹۸۴ جان لسه تر از طرف استودیو والت دیزنی به لوکاس فیلمز رفت و مدت یک ماه را در آنجا به بازدید عملکرد کتمول و گروهش پرداخت. او پیش از این کتمول را در کنفرانسی در مورد گرافیک کامپیوتری دیده بود و با وی آشنایی داشت. لسه تر فارغ التحصیل انستیتو هنر کالیفرنیا بود و در دوران دانشجویی اش دو جایزه دانشجویی برای ساخت فیلم های کوتاه انیمیشن اش برده بود.
لسه تر نیز به پروژه کتمول پیوست. در این زمان لوکاس به دنبال شریک بود، جابز علاقه خودش را ابراز کرد اما روسای کمپانی اپل نظر او را قبول نکردند. سال ۱۹۸۵ جابز از اپل جدا شد و کمپانی نکست را پایه گذاری کرد که تخصص اش ساخت کامپیوترهای شخصی بود. او در سال ۱۹۸۶ ده میلیون دلار به جرج لوکاس داد و پیکسار را از او خرید و کمپانی مستقلی بنا نهاد. کتمول، لسه تر و دیگر اعضای گروه فکر می کردند جابز به آنها اجازه می دهد بازی های گرافیکی خودشان را ادامه بدهند اما جابز به آنها دستور داد خیالات انیمیشن سازی و فیلمسازی شان را کنار بگذارند و توجه شان را معطوف به برنامه های گرافیکی بکنند که فروش داشته باشد.
● پستی و بلندی؛ اواخر دهه ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۱
جابز بعدها به مجله فورچون گفت؛«اگر سال ۱۹۸۶ می دانستم که چرخاندن پیکسار چقدر خرج برمی دارد، هیچ وقت آن را نمی خریدم.» اما در همان زمان هم گروه پیکسار موفق به طراحی برنامه های ابداعی شده بودند که در زمان، انرژی و هزینه صرفه جویی می کرد. سال ۱۹۸۶ یکی از محصولات پیکسار به نام «لوکسو جونیور» نامزد اسکار بهترین انیمیشن کوتاه شد و بعد از آن هم نوبت به نامزدی «رویای رد» رسید و بعد از آن هم کمپانی موفق به توسعه برنامه رندرمن شد. این برنامه دست گروه را در رنگ آمیزی و طراحی سه بعدی بازتر می کرد. رندرمن تصاویری ایجاد می کرد که بسیار واقعی بودند. می توان گفت زحمات گروه و کار با نرم افزار رندرمن زمانی به نتیجه رسید که انیمیشن کوتاه «تین بوی» نوشته و ساخته جان لسه تر در سال ۱۹۸۸ برنده اسکار بهترین انیمیشن کوتاه شد.
جابز بخش گرافیکی و انیمیشن کمپانی را در سال ۱۹۸۹ با پیوستن به کمپانی کولوسال پیکچرز توسعه داد. کولوسال استودیو فیلم و انیمیشن سازی و طراح جلوه های ویژه بود. این کمپانی مدیر تبلیغاتی پیکسار برای ساخت تبلیغات تلویزیونی بود. پیشینه کولوسال در کار با رسانه های عمومی و نوآوری های پیکسار نوید موفقیت های عظیمی را می داد.
سال ۱۹۹۰ بود که هزینه های تولید رندرمن و بخش های جانبی این برنامه جواب داد و توجه کمپانی های بزرگی چون دیجیتال ایکویپمنت، آی بی ام و اینتل را به خودش جلب کرد. پیکسار در آن زمان دوفیلم تبلیغاتی انیمیشن خلق کرد.
یکی از این دو تبلیغ آبنبات «هولز» محصول کارخانه لایف سیورز بود که ساخت آن دوازده هفته طول کشید و پخش آن از تلویزیون با استقبال روبه رو شد. اما اوضاع هنوز کاملاً بر وفق مراد پیکسار نشده بود و جابز مجبور شد بخش کوچکی از پیکسار و وسایلش را بفروشد. این در حالی بود که دیگر کمپانی جابز یعنی نکست در حال بازدهی بود و انتظار می رفت تا پایان سال ۱۹۹۰ به سرمایه صدمیلیون دلاری برسد و پیکسار در تلاش بود تا شاید سود و هزینه اش را سر به سر کند. در فوریه همان سال پیکسار ۳۰ تن از کارکنانش را بیرون کرد. رسانه ها جابز را بازخواست کردند به این دلیل که هیچ گاه برای نقشه ها و آرزوهایش برنامه دقیقی ندارد.
و هنوز مانده بود تا ناجی پیکسار ظهور کند؛ «داستان اسباب بازی». اولین فیلم انیمیشن بلندی که با کامپیوتر طراحی و ساخته شده بود و حاصل همکاری پیکسار و لسه تر و رفیق قدیمی لسه تر یعنی والت دیزنی بود. طبق قراردادی که بین پیکسار و والت دیزنی بسته شد پیکسار تعهد داد سه فیلم انیمیشن بسازد و در بخشی از سود فروش فیلم ها سهیم باشد و والت دیزنی هم هزینه های آن را تامین کند.
● ترکیب جادویی نبوغ و مهارت؛ ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵
سال ۱۹۹۲ همکاری پیکسار و والت دیزنی دومین اسکار انیمیشن کوتاه را برای پیکسار به ارمغان آورد. سال بعد جابز مجبور شد چند تن از کارکنان کمپانی نکست را بیرون کند و همچنین برای جلوگیری از ضرر بیشتر بخشی از کمپانی اش را بفروشد. اما در همین سال پیکسار به موفقیت های دیگری دست یافت از جمله سومین اسکار برای انیمیشن کوتاه و نیز جایزه گولد کلیو (جایزه ویژه فیلم های تبلیغاتی) برای ساخت فیلم تبلیغاتی «Arrows» برای شرکت لیسترین. سال بعد پیکسار به جایزه گولد کلیو دیگری دست یافت، آن هم با ساخت انیمیشن تبلیغاتی «کونگا» برای کمپانی لایف سیورز. با وجود همه این موفقیت ها به دلیل ضربه یی که پیکسار در گذشته خورده بود این کمپانی هنوز به سوددهی کامل نرسیده بود. سال ۱۹۹۵ ساخت «داستان اسباب بازی» به پایان رسید و همه منتظر بودند تا نتیجه کار را ببینند. «داستان اسباب بازی» نوامبر آن سال روی پرده رفت. تام هنکس، تیم آلن، دان ریکلز و آنی پات جای شخصیت های این فیلم صحبت کردند و رندی نیومن هم موسیقی متن فیلم را ساخت.
در این سال همچنین کمپانی موفق به فروش صدهزار نسخه از برنامه رندرمن شد و نیز قرارداد مهمی با مایکروسافت بست و برای اولین بار پیکسار به سوددهی رسید. سال ۱۹۹۵ سال بالا رفتن از نردبان موفقیت با سرعت نجومی برای پیکسار بود؛ «داستان اسباب بازی»، پیش از تعطیلات شکرگزاری روی پرده رفت و در اولین هفته اکرانش چهل میلیون دلار فروش کرد و با استقبال گرم منتقدان و فیلم دوستان روبه رو شد. سپس سهام نزدک پیکسار سود کلانی برای آنها به همراه آورد. موفقیت بعدی نامزد شدن «داستان اسباب بازی» در رشته های مختلف در اسکار و گولدن گلوب بود. این انیمیشن دو اسکار برای پیکسار به ارمغان آورد از جمله اسکار دستاورد هنری برای نوشتن و کارگردانی فیلم که نصیب جان لسه تر شد.
● پایان شب سیاه
از این به بعد بود که مسیر ساخت انیمیشن های پیکسار روی غلتک افتاد و علاوه بر بازدهی نجومی، چندین و چند انیمیشن به یاد ماندنی را به تاریخ سینما اضافه کرد، انیمیشن هایی که کودکان و نیز پیر و جوان را به سالن های سینما کشاند و ستایش منتقدان را به همراه داشته؛ شرکت هیولاها(برنده اسکار بهترین ترانه و نامزد اسکار در رشته های بهترین فیلم انیمیشن، بهترین موسیقی متن و بهترین طراحی صدا سال ۲۰۰۲)، در جست وجوی نیمو (برنده اسکار بهترین انیمیشن و نامزد اسکار بهترین موسیقی متن، بهترین طراحی صدا و بهترین فیلمنامه ارژینال سال ۲۰۰۵)، شگفت انگیزها(برنده اسکار بهترین انیمیشن و طراحی صدا و نامزد بهترین فیلمنامه ارژینال سال ۲۰۰۵)، ماشین ها(نامزد اسکار بهترین انیمیشن و موسیقی متن سال ۲۰۰۷)، راتاتویی (برنده اسکار بهترین انیمیشن و نامزد اسکار بهترین فیلمنامه سال ۲۰۰۸) و وال- ای انیمیشنی که امسال بخت مسلم اسکارهای متعددی است؛فیلمی که تاکنون رضایت همه جانبه منتقدان را جلب کرده و در گیشه هم مانوری فوق العاده داشته است. منبع؛ سایت استودیو انیمیشن پیکسار

حسین عیدی زاده

منبع : روزنامه اعتماد