آخرین سخنرانی سالانه بوش ؛ شش سال پس از محور شرارت

جورج بوش رئیس جمهور آمریکا دوشنبه شب ۲۹ ژانویه ۲۰۰۸ در آخرین سخنرانی دوره ریاست جمهوری ۸ ساله اش باردیگر از ایران خواست که غنی سازی اورانیوم را متوقف سازد تا بدین ترتیب بتواند با جامعه بین الملل مذاکره کند. جورج بوش در عین حال خطاب ایران گفت که آمریکا با آنهایی که نیروهای این کشور را تهدید می کنند، مقابله خواهد کرد.
سخنرانی سالانه رئیس جمهور در واقع گزارشی است که عالی ترین مقام آمریکا در مورد اوضاع این کشور و برنامه های آتی خود برای سال آینده آماده کرده و آن را در جلسه مشترک اعضای مجالس سنا و نمایندگان آمریکا ارائه می کند. این سخنرانی از سال ۱۹۳۴ تاکنون منهای ۶ مورد استثنا ( در ماه فوریه ) هر ساله در ماه ژانویه ایراد می شود.
البته در سال ها اخیر روسای جمهور جدید پس از ادای سوگند، سخنرانی هایی را در جلسات مشترک اعضای مجالس سنا و نمایندگان ایراد کرده اند، اما این سخنرانی ها در زمره سخنرانی های سالانه رئیس جمهور آمریکا نمی گنجد.
سخنرانی سالانه رئیس جمهور آمریکا از سخنرانی پادشاه انگلیس در مراسم گشایش مجلس این کشور الگوبرداری شده و به صورت یک ضرورت در قانون اساسی آمریکا گنجانده شده است، با این حال در این قانون هیچ تاکیدی بر این که سخنرانی مذکور باید سالانه صورت بگیرد، نشده است.
آخرین سخنرانی سالانه جورج بوش در مقابل اعضای سنا و مجلس نمایندگان آمریکا این طور آغاز شد: " از هنگام ۱۱ سپتامبر ما جنگ علیه تندروها و تروریست ها را شروع کردیم. ما همچنان در موضع تهاجم خواهیم ایستاد، ما فشارهایمان را ادامه خواهیم داد و عدالت را در مورد دشمنان آمریکا جاری خواهیم کرد. "
بوش سپس به موضوع افغانستان و اوضاع نیروهای ناتو در این کشور اشاره کرد و پس از آن به وضعیت عراق پرداخت و تاکید کرد که افزایش نیروهای آمریکایی در عراق به نتایجی دست یافت که یک سال پیش هیچ کس تصور آن را هم نمی کرد.
● موضوع ایران
او سپس به موضوع ایران اشاره کرد و گفت که نیروهای آمریکایی "با آنهایی که سربازان‌مان را تهدید کنندمقابله خواهد کرد" و آمریکا از متحدان و منافعش در خلیج ‌فارس دفاع خواهد کرد.
رییس جمهور در بخشی ازسخنرانی سالانه معروف به "وضعیت کشور" به ایران اشاره کرده و تهران را به تجهیز وتعلیم شبه نظامیان عراقی متهم و ادعا کرد که شکست در عراق ایران را تقویت خواهدکرد.
بوش در ادامه اظهاراتش با متهمکردن تهران به حمایت از تروریسم گفت ما در برابر نیروهای افراطی که به وسیله تهران شکل می‌گیرند ایستاده‌ایم، مسوولان ایران مردم خوب و مستعد را سرکوب می‌کنندو هر جایی که آزادی در خاورمیانه پیشرفت می‌کند به نظر می‌رسد رژیم ایران آنجاست تابا آن مخالفت کند.
رییس جمهور آمریکا در این سخنرانی ایران را به تامین مالی وآموزش گروه‌های شبه ‌نظامی در عراق متهم و حزب‌الله لبنان و حماس را تروریست‌هاییخواند که تحت حمایت ایران هستند.بوش گفت که تهران همچنین موشک‌های بالستیکی را با بردهای در حال افزایش تولید می‌کند و به توسعه قابلیت غنی‌سازی اورانیوم که می‌تواند برایساخت سلاح هسته‌ تی به کار گرفته شود، ادامه می‌دهد.
بوش همچنین افزود "پیام من به ملت ایران روشن است ما هیچ مشکلی با شما نداریم، به سنت‌ها وتاریختان احترام می‌گذاریم و به دنبال روزی هستیم که شما آزادی خود را داشته باشید."
رییس جمهور آمریکا ادامه داد: "پیام ما به مقاماتایران نیز روشن است: غنی ‌سازی هسته‌ ای را به شکلی قابل راستی‌آزمایی تعلیق کنید تامذاکرات بتواند آغاز شود و برای پیوستن به جامعه ملل در خصوص نیات هسته‌ ای واقدامات گذشته‌تان شفاف سازی کنید."
بوش در ادامه پیامش به مقامات ایرانی ادامه داد:"اما پیش از همه اینها این را بدانید که آمریکا با آنهایی که سربازانمان را تهدیدکنند مقابله خواهد کرد و ما در کنار متحدانمان خواهیم ایستاد و از منافع حیاتی‌ماندر خلیج‌فارس دفاع خواهیم کرد."
● محور شرارت
جورج بوش در سخنرانی های سالانه خود طی سال های گذشته موضوعات متعددی را مورد توجه قرار داده است. یکی از اصلی ترین این موضوعات محور شرارت بود. بوش اگر چه این موضوع را در سومین سال از اولین دور ریاست جمهوری ایش ( نطق سالانه ژانویه ۲۰۰۲ ) مطرح کرد، اما هنوز تلاش وی برای مهار این سه محور همچنان ادامه دارد.
عراق یکی از کشورهای محور شرارت بوش بود. وی توانست در سال ۲۰۰۳ به هدف سرنگونی صدام در این کشور نایل آید، اما مقاومت ها آغاز شد و دولت آمریکا مجبور شد نیروهای خود را در عراق افزایش دهد. هم اکنون ۱۶۰ هزار تن از نظامیان آمریکایی در این کشور حضور دارند و قرار است که تا ماه ژولای ۳۰ هزار تن از این نیروها کاهش یابند.
کره شمالی یکی دیگر از کشورهایی بود که محور شرارت بوش قرار دارد. فشارهای بین المللی این کشور را در سال گذشته میلادی مجبور به پذیرش متوقف ساختن تولید پلوتونیوم کرد. پیونگ یانگ در روند مذاکرات ۶ جانبه پذیرفت که برنامه های اتمی خود را تا پایان سال ۲۰۰۷ رسما اعلام کند. اما اکنون حدود یک ماهی است که از این ضرب الاجل می گذرد و کره شمالی هنوز هیچ اقدامی در این مورد به انجام نرسانده است.
ایران هم از جمله کشورهایی بود که رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی سالانه خود ( در سال ۲۰۰۲ ) آن را در زمره محورهای شرارت جهان قرار داد. آمریکا و هم پیمانانش ادعا می کنند که ایران هنوز یک تهدید به حساب می آید و باید تحریم های شدیدی را علیه آن وضع کرد، با این حال گزارش جنجالی ۱۶ سازمان اطلاعات آمریکا در سال گذشته بسیاری از تلاش های جدید علیه ایران را با چالشی جدی مواجه کرد.
اقتصاد از جمله دیگر مباحثی بود که جورج بوش در سخنرانی سالانه ۲۰۰۲ خود مورد توجه قرار داد. او گفت که در صدد است که به بحران اقتصادی در کشورش خاتمه دهد. این در حالی است که بر اساس گزارش دفتر مطالعات اقتصادی ملی آمریکا بحران اقتصادی این کشور در نوامبر سال ۲۰۰۱ به پایان رسیده بود. اکنون سایه رکود اقتصادی بار دیگر بر آسمان این کشور سایه افکنده و بوش در صدد است تا با طرح ۱۵۰ میلیارد دلاری خود به جنگ این رکود برود.
ایدز یکی از مباحثی بود که چهل و سومین رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی سالانه ۲۰۰۳ خود به آن توجه ویژه ای نشان داد. بوش در این سخنرانی گفت که ۱۵ میلیارد دلار برای اقدمات بهداشتی و مبارزه با ایدز در آفریقا اختصاص خواهد داد. وی در ماه مه سال ۲۰۰۷ گفت که قصد دارد این رقم را طی ۵ سال آینده دو برابر کرده و به ۳۰ میلیارد دلار برساند.
امنیت اجتماعی و موضوع مهاجران از جمله مباحثی بود که جورج بوش در ابتدای سال ۲۰۰۵ وعده های تازه ای در مورد آنها داد. وی در سخنرانی سالانه خود گفت که قصد دارد امنیت اجتماعی را با کمک کنگره آمریکا به اولویت ویژه خود تبدیل کند، اما طرح وی در کنگره به جایی نرسید. موضوع مهاجران مانند سال های قبل باردیگر در سخنرانی سالانه ۲۰۰۵ بوش مطرح شد و در این سخنرانی از کنگره آمریکا خواست تا قانون مهاجرت در این آمریکا را بهبود بخشند. اما این تلاش هم بیشتر به دلیل مخالفت های محافظه کارانه در اردوگاه جمهوریخواهان بی نتیجه ماند.
انرژی از جمله چالش های جدید در اداره دولت آمریکا است که جورج بوش مجبور شد در سخنرانی سالانه ۲۰۰۷ خود آن را مورد توجه قرار داده و اعلام کند که قصد دارد بر اساس طرح وابستگی اقتصادی کشورش را به نفت کاهش داده و تا سال ۲۰۱۷، مصرف بنزین را ۲۰ درصد کاهش دهد. ماه گذشته طرح دولت آمریکا در این مورد تسلیم کنگره شد، اما سناتورها آن را تغییر دادند و بوش به طور شگفت انگیزی این اقدام را مورد تحسین قرار داد.
● موج سواری دموکرات ها
سه روز پیش از آن که جورج بوش آخرین سخنرانی سالانه خود را ایراد کند، کنگره آمریکا به صحنه نزاع میان دموکرات ها و جمهوریخواهان تبدیل شد. دموکرات ها تلاش کردند که به نوعی از این فرصت استفاده کرده و با تاکید بر ضعف های رئیس جمهور آمریکا در دومین دور از زمامداریش فضای انتخاباتی این کشور را به نفع خود تمام کنند.
به همین دلیل نانسی پولوسی، سخنگوی سنا و سناتور دموکرات از ایالت کالیفرنیا و همچنین هری رید، یکی دیگر از سناتورهای دموکرات روز جمعه پشت تریبون سنا قرار گرفته و اعلام کردند که رئیس جمهور آمریکا باید در سخنرانی سالان خود سیاست های جدید خود در قبال پاکستان و ایران را طی سال ۲۰۰۸ اعلام کرده و برنامه ای نیز به منظور تغییر در رویه موجود برای بازجویی از متهمان به تروریسم و نظارت های اطلاعاتی ارائه کند.
برخی از تحلیل های در مورد این موضع گیری ها بیانگر این است که دموکرات ها می دانند که بوش به پیشنهاد هایشان توجهی نشان نخواهد داد، اما تاکید بر اختلاف نظرهای حزب دموکرات با سیاست های دولت فعلی آمریکا می تواند موقعیت نامزدهای این حزب در رقابت های اولیه انتخابات سال ۲۰۰۸ را تقویت کند.
در حالی که کمتر از ۱۲ ماه به پایان دوره‌ تصدی جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا باقیاست به‌نظر می‌رسد وی به برنامه‌ها و ایده‌های جسورانه‌ بسیار معدودی مجددا رونقببخشد که از آن جمله می‌توان به درخواست دولت آمریکا در ماه مه ۲۰۰۷ جهت دو برابرکردن میزان بودجه در راستای مقابله با بیماری ایدز و نیز تاکید بر پیروزی نیروهایائتلاف به رهبری آمریکا در عراق اشاره کرد.
این در حالی است که بوش با بحران اقتصادی درآمریکا مواجه است. همچنین سرنوشت نامعلوم تلاش‌ها برای برقراری صلح در خاورمیانه،منازعات سیاسی جهت پایان دادن به برنامه‌های هسته ای کره‌ شمالی و تنش‌ها بر سرمساله‌ برنامه‌های هسته‌ ای ایران از دیگر مقولاتش است که رییس‌ جمهور آمریکا درآخرین سال تصدی ‌اش با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند.

نویسنده : حسن بنانج

منبع : دیپلماسی ایرانی