بوی بد دهان از کجا می‌آید؟

هالیتوزیس یا بوی بد دهان مشكل شایعی است كه در یك سوم افراد وجود دارد. علت آن تولید مواد یا محصولات متابولیكی ناشی از فعل و انفعالات شیمیایی باكتری‌هاست كه اجزای ریزی از جنس بخارات سولفور مانند سولفید هیدروژن و متیل مركاپتان ایجاد می‌كنند كه به بوی نامناسب دهان منجر می‌شود.
افرادی كه دارای محیط دهان خشك هستند شش برابر افراد عادی گاز سولفور تولید كرده و در نتیجه دهانی بدبوتر دارند. برخی مواد حاوی سولفور مانند سیر، پیاز، تخم‌مرغ، كلم‌بروكلی و مواد غذایی غنی از سولفور مانند لبنیات، ماهی و گوشت قرمز بوی بد دهان را تشدید می‌كنند. رعایت نكردن بهداشت دهان و دندان، بیماری‌های لثه و پوسیدگی‌های دندان میزان گاز سولفور را افزایش داده و بیماری‌هایی مانند دیابت، اختلالات كبدی مثل سیروز، اختلالات كلیوی و عفونت‌های زمینه‌ای تنفس را بدبو می‌كنند.
همچنین باردار بودن زبان یا داشتن پوشش روی زبان، درمان ناقص مشكلات دندانی، عفونت‌های گلو، اختلالات گوارشی مانند زخم معده، عفونت ریه، تجمع خرده‌های غذا بین دندان‌ها و برآمدگی پشت زبان و فضای داخل لوزه‌ها و التهاب سینوس‌ها بوی بد دهان را افزایش می‌دهند. كاهش جریان بزاق و تجمع باكتری‌ها بوی بد دهان را تشدید می‌كنند.
یكی از علل شایع خشكی دهان استفاده از داروهای ضدافسردگی، ضدحساسیت، افزایش دهنده‌های حجم ادرار، اشعه و كم‌آبی است. به علاوه بین وعده‌های غذایی در طول شب شرایط ایجاد بوی بد دهان بیشتر می‌شود.
گاهی احساس بوی بد ناشی از تصورات فرد است و افراد سالم هم احساس بوی بد دهان دارند، در حالی كه هیچ‌كس آن را حس نمی‌كند. برای آنكه بدانیم دارای بوی بد دهان هستیم ابتدا پشت دست را با زبان خیس كرده و بعد از دو دقیقه آن را بو می‌كنیم، اگر بوی بدی را حس كردیم، دچار بوی بد دهان هستیم.
رعایت بهداشت دهان و دندان موثرترین راه كاهش تجمع ذرات سولفور یا باكتری‌های عامل بدبو كننده دهان است. مسواك منظم دندان‌ها و زبان، استفاده از نخ دندان و خلال دندان یا استفاده از پاك كننده‌های زبان به خصوص در ناحیه برآمدگی آن جهت رفع مواد تولید كننده گاز سولفور در كاهش تعداد باكتری‌های درمان بسیار موثر است.
به علاوه نقش اساسی لثه را در ایجاد بوی بد نمی‌توان نادیده گرفت. بهترین راه مراجعه منظم به دندانپزشكی جهت جلوگیری و درمان بیماری‌های لثه و جرم‌گیری مرتب دندان‌هاست. بوی بد مقاوم نیازمند بررسی‌های حرفه‌ای پزشكی است.
از اقدامات موثر در مبارزه با بوی بد دهان افزایش تولید بزاق است كه با جویدن آدامس‌های بدون قند، اجتناب از الكل و نوشیدن آب كافی حاصل می‌شود. بوی بد دهان كه در ابتدا عامل آزار دیگران است به طور بالقوه بافت دهان و لثه‌ها را تخریب كرده و به التهاب و عفونت آنها منجر می‌شود. علاوه بر استفاده از محلول‌های دهان‌شویه و خمیر دندان‌های توصیه شده بهتر است لثه‌ها را با دستانی تمیز ماساژ داده تا خون‌رسانی بیشتر شده و از التهاب پیشگیری شود. بعضی از پزشكان ماساژ لثه را با آب لیموترش كه حاوی ویتامین C است توصیه می‌كنند. مكمل‌های غذایی برای كاهش بوی بد و جرم دندان شامل ویتامین C كه اغلب مبتلایان به جرم دندان دچار كمبود آن هستند، ویتامین E و اسیدفولیك كه كمبود آن در افراد با بیماری‌های لثه‌ای وجود دارد و سایر مكمل‌ها شامل سلنیوم و روی است.
مصرف دهان‌شویه‌های حاوی اسید فولیك سبب كاهش شدت التهاب لثه می‌شود. گیاهان دارویی كه مصرف آنها به صورت دهان‌شویه توصیه می‌شود شامل آویشن، اكالیپتوس، روغن میخك، نعناع و روغن بوته چای است.
نتایج یك بررسی نشان داد كه مصرف دهان‌شویه حاوی آویشن و اكالیپتوس در مدت ۳۰ ثانیه تعداد باكتری‌های دهان را به شدت كاهش می‌دهد. آویشن به تنهایی سبب مهار و رشد باكتری‌های دهان می‌شود.
به علاوه روغن‌های تبخیری كه از چای، میخك، زیره‌سیاه و نعناع گرفته می‌شود خاصیت ضدباكتری داشته و قابل مصرف در خمیر دندان‌ها است اما به دلیل تاثیرات حساسیت‌زای آن توصیه می‌شود قبل از مصرف حتما با یك متخصص مشورت شود.

منبع : روزنامه سلامت