خورموج - بوشهر

خورموج در جنوب اهرم و در غرب بوشهر در یك ناحیه‌ دشتی از شهرستان دشتی واقع شده است. آب و هوای آن معتدل گرم است. مردم خورموج به زبان فارسی سخن می‌گویند و پیرو مذهب اثنی عشری هستد. اقتصاد بوشهر براساس كشاورزی و باغداری شكل گرفته است. این منطقه از جمله نواحی مسكونی قدیمی استان بوشهر به شمار می‌رود. قلعه‌ خورموج كه قسمتی از آن به نام قلعه محمدخان و قسمتی دیگر به نام قلعه‌ جلال‌خان معروف است، در این ناحیه قرار دارد و نشانگر قدمت تاریخی و اهمیت آن در گذشته‌های دور است. این بنای عظیم و رفیع از چهار حصار، چهار قلعه، یك اندرونی، یك عمارت مركزی، تعدادی قراولخانه و اصطبل تشكیل شده است كه اصل آن چهار یا پنج طبقه بوده است. این بنای عظیم به مرور زمان تخریب شده و به شكل كنونی درآمده است. محمدخان دشتی و جلال‌خان در زمان جنگ‌های ایران و انگلیس در بوشهر، از مدافعان سرزمین ایران در برابر هجوم بیگانگان بودند. برج قلعه‌ خورموج، از بقایای قلعه عظیم خورموج است كه سبك معماری آن سلجوقی و متأثر از سبك قلعه‌سای دوران ساسانی است.
امام‌زاده میرام یا پیرام یا پیر چل گزو در جنوب خورموج واقع شده است. درون بقعه ضریح و معبدی وجود ندارد. مقبره با سنگی قدیمی و سخت به طول 12 متر بر روی پایه‌ای مستطیل شكل با طول 13/5 متر قرار دارد. دو پایه آتشدان سنگی نظیر آتشدان‌های سنگی دوره‌ هخامنشی بر روی این سنگ قرار گرفته است. علاوه بر آن، یك قطعه سنگ بیضی شكل در داخل بقعه و بر روی آن وجود دارد كه قابل جابجا شدن است. یك طرف آن نقش زن و مردی كه دست در دست هم دارند حجاری شده و در طرف دیگر تاریخ فوت شخصی را ذكر كرده‌اند. به نظر می‌رسد قدمت این سنگ دوران پیش از اسلام یعنی دوره سلطه یونانیان و عهد سلوكیان باشد. مردم خورموج بر این باورند كه این مقبره مدفن میرام فرزند سام پسر نوح پیامبر است.