دوشنبه, ۳۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 May, 2024
مجله ویستا


زنان‌ و آموزش‌ هنر


زنان‌ و آموزش‌ هنر
رشته‌ هنر امروزه‌ به‌ عنوان‌ یكی‌ از گرایشهای‌ علمی‌ در تحصیلات‌ عالی‌، جایگاه‌ رفیع‌ و تاثیرگذاری‌ در فرهنگ‌ جامعه‌ دارد.محصولات‌ هنری‌ مانند فیلمهای‌ داستانی‌ و سینمایی‌، تئاتر، موسیقی‌، آواز و...پاره‌ای‌ از واقعیتهای‌ فرهنگی‌ جامعه‌ انسانی‌ و نشانه‌هایی‌ از خلق‌های‌ درونی‌ و رفتارهای‌ اجتماعی‌ هستند كه‌ به‌ صورت‌ نمادهای‌ هنری‌ جلوه‌ می‌كنند.در این‌ ره‌آوردهای‌ فرهنگی‌ و هنری‌، نقش‌ زنان‌ بسیار حائز اهمیت‌ است‌;زیرا آنان‌ نیمی‌ از جمعیت‌ جامعه‌ انسانی‌ را تشكیل‌ می‌دهند و در نتیجه‌ نیمی‌ از نقشها، به‌ تبع‌ واقعیتهای‌ اجتماعی‌، متعلق‌ به‌ زنان‌ است‌.
حضرت‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) هنگام‌ ورود به‌ ایران‌، در بهمن‌ ۱۳۵۷ طی‌ سخنرانی‌ تاریخی‌ خود در قطعه‌ شهدای‌ بهشت‌ زهرا، دیدگاه‌ اسلام‌ را درباره‌ هنر چنین‌ بیان‌ فرمودند:«ما با سینما مخالف‌ نیستیم‌، ما با فحشا مخالفیم‌».این‌ بیان‌، قاعده‌ كلی‌ فعالیتهای‌ هنری‌ قرارگرفته‌ است‌.هر كاری‌ كه‌ ارتكاب‌ حرام‌ در آن‌ نباشد، جایز است‌ و هیچ‌كس‌ حق‌ ندارد بنا به‌ سلیقه‌ خود، فعالیتهای‌ هنری‌ را محدود كند و زنان‌ نیز طبق‌ همین‌ مبنای‌ اصلی‌، به‌ فعالیتهای‌ هنری‌ می‌پردازند.
با پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ و روند رو به‌ رشد دانشگاههای‌ كشور، خانمها در گرایشهای‌ گوناگون‌ رشته‌ هنر به‌ تحصیل‌ پرداخته‌اند و طبق‌ آمار موجود از سایت‌ مركز آمار ایران‌ در سالهای‌ ۸۱ـ۸۰، تعداد خانمها در كلیه‌ رشته‌های‌ هنری‌ در مقطع‌ كاردانی‌ ۱۳۲۵۵ نفر بوده‌ و نسبت‌ به‌ تعداد مردان‌ كه‌ ۵۵۷۱ نفر بودند، بیش‌ از دو برابر فارغ‌التحصیل‌ شدند.
همچنین‌ در مقطع‌ كارشناسی‌ مجموع‌ گرایشهای‌ هنر در سال‌ ۸۰-۸۱، تعداد فارغ‌التحصیلان‌ زن‌ ۸۲۹۴ نفر و تعداد فارغ‌التحصیلان‌ مرد ۵۴۱۸ نفر بوده‌ است‌ كه‌ در نتیجه‌ علاوه‌ بر مقطع‌ كاردانی‌، در مقطع‌ كارشناسی‌ نیز تعداد فارغ‌التحصیلان‌ زنان‌ بیشتر از مردان‌ بوده‌ است‌.به‌ شهادت‌ آمار نظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، هیچ‌ محدودیتی‌ برای‌ تحصیل‌ و اشتغال‌ زنان‌ در رشته‌های‌ هنر وجود ندارد، اما نكته‌ مهم‌ این‌ است‌ كه‌ مقوله‌ هنر نباید بهانه‌ای‌ برای‌ ابزارسازی‌ زنان‌، جهت‌ فساد و فحشا باشد و تفاوت‌ بین‌ فعالیتهای‌ هنری‌ زنان‌ و استفاده‌ حرام‌ از زن‌ در زمینه‌ هنر، در عرف‌ مسلمانان‌ تعریف‌ شده‌ است‌.عرف‌ متشرعین‌ به‌ دور از هرگونه‌ سلیقه‌ شخصی‌، داوری‌ معتدلی‌ نسبت‌ به‌ این‌ موضوع‌ دارد و طبق‌ آن‌ هیچ‌گونه‌ تبعیضی‌ علیه‌ زنان‌، با توجه‌ به‌ نظم‌ عمومی‌ جامعه‌ اسلامی‌ و عرف‌ مسلمانان‌، روا داشته‌ نمی‌شود;بلكه‌ حرمت‌ و كرامت‌ زن‌ هنرمند و هنرپیشه‌ حفظ می‌شود.
● آموزش‌ عالی‌ و تحصیلات‌ تكمیلی‌
از مهمترین‌ دغدغه‌های‌ فكری‌ دختران‌ مسلمان‌ دارای‌ تحصیلات‌ عالی‌ و خانواده‌هایشان‌، مسئله‌ ازدواج‌، شوهر مناسب‌ و تشكیل‌ خانواده‌ای‌ موفق‌ است‌.با توجه‌ به‌ مسائل‌ فیزیولوژیكی‌ و جسمی‌ زن‌، زمان‌ مناسب‌ محدود باردارشدن‌ و دهها عامل‌ شخصی‌ و اجتماعی‌ دیگر، بیشتر فارغ‌التحصیلان‌ خانم‌ بعد از مقطع‌ كارشناسی‌ یا كارشناسی‌ ارشد ازدواج‌ می‌كنند و با تشكیل‌ خانواده‌ و بچه‌دار شدن‌ معمولا تعدادی‌ از آنان‌ از ادامه‌ تحصیلات‌ عالی‌ بازمی‌مانند.این‌ شرایط موجود اجتماعی‌ و فرهنگی‌ كشورمان‌ تبعیضی‌ از جانب‌ قوانین‌ یا فقه‌ امامیه‌ علیه‌ زنان‌ نیست‌;بلكه‌ تفاوت‌ وجودی‌ جسم‌ زنان‌ از مردان‌ باعث‌ می‌گردد كه‌ زنان‌ با عوامل‌ بازدارنده‌ بیشتری‌ در طی‌ طریق‌ تحصیلات‌ تكمیلی‌ مواجه‌ باشند، ولی‌ فرصت‌های‌ یكسانی‌ جهت‌ بهره‌مندی‌ از بورس‌ها و سایر مزایای‌ تحصیلات‌ عالی‌ برای‌ زنان‌ در داخل‌ كشور فراهم‌ است‌ و اعزام‌ به‌ خارج‌ زنان‌ متاهل‌، جهت‌ استفاده‌ از بورسهای‌ تحصیلی‌ نیز بدون‌ اشكال‌ است‌.در این‌ خصوص‌ مسئله‌ اعزام‌ به‌ خارج‌ دختران‌ مجرد مسلمان‌ جهت‌ تحصیلات‌ عالی‌، به‌ تصویب‌ مجلس‌ ششم‌ قانونگذاری‌ رسیده‌ است‌، اما مراحل‌ كامل‌ قانونگذاری‌;یعنی‌ تایید شورای‌ نگهبان‌ را طی‌ نكرده‌ است‌.
از سوی‌ دیگر برخی‌ از رشته‌های‌ تحصیلی‌ كه‌ با خلق‌ و خوی‌ زنان‌ سازگاری‌ كمتری‌ دارد و در نتیجه‌ از استقبال‌ كمتر خانمها برخوردار شده‌ است‌، ربطی‌ به‌ تبعیض‌ علیه‌ زنان‌ در رشته‌های‌ تحصیلی‌ مانند فنی‌، مهندسی‌، دامپروری‌، دامپزشكی‌ و...ندارد.
روند آمار فارغ‌التحصیلان‌ سهمیه‌ مردان‌ و زنان‌ در رشته‌های‌ مختلف‌ باید با مطالعه‌ وزارت‌ علوم‌ و دانشگاههای‌ ذی‌ربط بر پایه‌ نیازهای‌ جامعه‌ و اشتغال‌آفرینی‌ فارغ‌التحصیلان‌ برنامه‌ریزی‌ شود و به‌ دور از هرگونه‌ شعارهای‌ احساسی‌ مردسالاری‌ یا زن‌سالاری‌ باید به‌ واقعیتهای‌ موجود جامعه‌ كشورمان‌ توجه‌ كرده‌ و توازن‌ آماری‌ فارغ‌التحصیلان‌ مرد و زن‌ را در رشته‌های‌ گوناگون‌ برحسب‌ نیاز و كارآیی‌ رعایت‌ كنیم‌ و توجه‌ داشته‌ باشیم‌ كه‌ هرگونه‌ جوزدگی‌ و برخورد احساسی‌، نتایج‌ خسارت‌باری‌ در آینده‌ كشورمان‌ به‌ وجود خواهد آورد.
منبع : مجله خانواده سبز