آیا نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی، آینده‌ای را در پیشرو خواهند داشت؟

وب جهانگستر، انواع مشكلات دسترسی به اطلاعات را درحجمی گسترده تر ازآنچه كه قبلا كاربران با آن روبرو بودند ارائه میكنند. این مشكلات، شناسایی میشوند و درمورد آنها بحث میشود. هرچند، نمایه سازی فكری تمام وب غیرممكن است و درمواردی، ارزش این كاررا ندارد، درعین حال نمایه سازی گزینشی منابعی كه ارزش عالی دارند( به عنوان مثال، به وسیله درگاههای[۲] مخصوص) ضروری میباشد.خلاصه سازی منابع وب( یعنی چكیده نویسی)، نیز دارای اهمیت است؛ هرچند چكیده های قابل پذیرش برای برخی مقاصد، ممكن است به صورت خودكارساخته شوند.
علی رغم اینكه رویه های خودكار دارای مزایایی هستند، احتمالا مهارتهای نمایه سازی و چكیده نویسی برای مدت زمان طولانی موردنیازخواهند بود؛ هرچند این كارممكن است كه تااندازه ای شكلهای مختلفی را به خود بگیرد.فیرثورن[۴](۱۹۵۸) درنوشته های حدود ۵۰سال پیش، ادعا كرد كه “ نمایه سازی، مشكل اصلی اساسی و پرخرج بدنه كار بازیابی اطلاعات میباشد.”نمایه سازی هنوز، مشكل مركزی دسترسی به اطلاعات میباشد و مطمئنا ذهن فیرثورن، مشغول اندیشیدن درباره گستردگی مشكلات دسترسی به اطلاعات كه به وسیله وب جهانگستر تحمیل شده، بوده است.نقص اصلی اینترنت، به عنوان یك منبع اطلاعاتی، جدی ازمقدار خالص خود، این واقعیت است كه درآن شكلی برای كنترل كیفیت وجود ندارد. كارخدمات اطلاعاتی، به صورت مؤثر ومنطقی، دردنیای چاپی یا كاغذی درنتیجه این حقیقت است كه مؤسسات متعددی برای انجام یك عمل فیلترینگ[۵] كیفی حضوردارند. ناشران كتابها و مجلات پژوهشی، رویه های بررسی[۶]/ داوری[۷] را به كارمی برند كه درنهایت تا اندازه ای، درحذف بی ارزش ترین چیزی كه نوشته میشود مؤثرمیباشند.
خدمات چكیده نویسی و نمایه سازی برای آنچه كه منتشرشده، اساسا به وسیله انتخاب مجلات،مجموعه گزارشها، یا دیگر انتشاراتی كه آنها بریك ماخذ منظم پوشش میدهند، سطح بعدی فیلترینگ كیفی را فراهم می آورند.درنهایت، كتابخانه ها به ویژه آنهایی كه به جامعه محققان و اندیشمندان خدمت رسانی میكنند، به وسیله خریدآندسته ازموادی كه ارزشمندترین آنها مورد قضاوت كاربران قرارگرفته و به وسیله تنظیم مجموعه ها به واسطه سطوح دسترسی پذیری، فیلترها را درمكانی قرارمیدهند كه به كاربران حقیقی درنزدیكترین حد ممكن باشد؛ دسترس پذیرترین مواد( كه به صورت فیزیكی و شاید به صورت فكری نیز موجود باشند)آنهایی هستند كه كاربران به احتمال قریب به یقین، آنها را مكررا میخواهند.این مساله واضح است كه درنهایت با یك درك عملی میتوان دریافت كه وسعت زیاد منابعی كه ازطریق اینترنت، ناقص سازماندهی شده اند و دردسترس قراردارند، و با وجود ساختار فیلترهای مؤثر، موضوعی بی باكانه را به وجود می آورند؛ خواه این مساله درسطوح فردی باشد خواه درسطوح موسسه ای.
به علاوه، ما مطمئن هستیم كه مساله ازاین خیلی بدترخواهد شد.درحال حاضر، به نظرنمیرسد كه موقعیت تازه بی نظمی كه به واسطه پدیده(( هرفردی ناشرشخصی خودش[۸])) پدیدآمده، احتمالا قابل نقض باشد. به دیگرسخن، تصورامكان اینكه دولتها بتوانند با بخواهند براستانداردهای كیفی توزیع یا انتشار درشبكه اعمال نفوذ كلی داشته باشند، دشوارمیباشد.بنابراین، بقای یك شبكه گسترده، به عنوان یك منبع اطلاعاتی، باید به فشارفیلترهای كیفی، همانند آنهایی كه دردنیای چاپ كاغذی وجود دارند، بستگی داشته باشد. تردیدی نیست كه عمل فیلترینگ،‌ درست به همان اندازه درمحیط الكترونیكی اهمیت دارد كه دریك محیط نشر چاپ كاغذی برجسته و مهم نمایان میشود. به دلیل آنكه نمایه سازی و چكیده نویسی، دریك شكل یا شكل دیگر،اجزای لاینفك فیلترینگ اطلاعات هستند، بنابراین نتیجه ای كه گرفته میشود این است كه آنها باید آینده ای را درپیش رو داشته باشند. به این ترتیب، تنها سوالاتی كه باقی می مانند، عبارتنداز:
۱.این فعالیتها درچه شكلی روی خواهند داد؟
۲. چه كسی باید آن فعالیتهارا انجام دهد یا انجام خواهد داد؟
این نكته جالب توجه است كه اودلیزكو[۹]، كه برای چند سالی پیش بینی كرده است كه درنهایت هم كتابخانه ها و هم مجلات پژوهشی،درقالبهای سنتی خود كامل خواهند شد،(برای مثال، نگاه كنید به اودلیزكو،۱۹۹۵) نگرشی كاملا مثبت، نسبت به آینده خدمات نمایه سازی و چكیده نویسی دارد. وی(اودلیزكو،۱۹۹۹) ادعا میكند كه چنین خدماتی باقی خواهند ماند؛ چراكه یك مشاركت فكری مهم را به وجود می آورند و برای آن مشاركت مربوطه، نسبتا كم خرج هستند.
جاسكو[۱۰](۲۰۰۲)، درزمینه خدمات تا اندازه ای مخالفت میكند، اما به این مساله كه چكیده ها برای وب لازم و ضروری هستند، اعتقادی راسخ دارد:افزایش دردسترس بودن پایگاههای اطلاعاتی تمام متن، اهمیت پایگاههای اطلاعاتی نمایه سازی و چكیده نویسی[۱۱] را در۱۰ تا ۱۵ گذشته كاهش داده است؛ اما نیازبه چكیده ها كاهش پیدا نكرده است. پایگاههای اطلاعاتی تمام متن، برای استفاده موثر، نیازمند چكیده ها هستند. دلیل آشكاراین مساله این است كه بررسی دقیق سیاهه های نتایج جستجو با چكیده های كوتاه، حتی وقتی كه چكیده ها خیلی مورد تقاضا نباشند، به انتخاب قابل اطمینان ترین مدارك منبع به گونه ای بسیارزیاد كمك میكند.وی دربحث خود می افزاید:داشتن چكیده دراین پایگاههای اطلاعاتی، دلیلی دارد كه كمترآشكارمیباشد و به این ترتیب است كه محدود كردن یك جستجو دریك پایگاه اطلاعاتی تمام متن به فیلد چكیده، تضمین میكند كه آن جستجو دقیقتر ازصدهاهزارجستجودرمیان مدارك تمام متن باشد.(صفحه ۲۲)البته جاسكو، لزوما به چكیده های تهیه شده توسط انسان اشاره نمیكند؛ بلكه چكیده ها یا اقتباسهایی راكه به صورت خودكارتهیه میشند نیز درنظرمیگیرد.
درحقیقت، مقاله اونرم افزارطراحی شده موجود برای “خلاصه سازی مدرك” را به صورت تجاری مورد بررسی قرارمیدهد. پیشنهادهای مربوط به نمایه سازی منابع وب، طیف بی نهایت گسترده ای را پوشش میدهند و شامل ادعاهایی هستند كه به هیچ وجه امكان پذیرنیست. مثلا، ولیش[۱۲](۱۹۹۴) ادعا كرد كه “ مجلات الكترونیكی به دلیل تزلزلی كه درمتون خود دارند، بعید است نمایه شوند”. چون ثبات اكثرمنابع دراینترنت، خیلی كمتر ازمجلات میباشد، احتمالا او احساس میكند كه مبادرت به انجام این كار،یعنی نمایه سازی متنی كه موضوع آن مكررا تغییرمیكند، امری واهی میباشد.واضح است كه نمایه سازی حرفه ای تمام وب، به وسیله انسان كاملا غیرعملی میباشد.
حتی اگر امكان این كارفراهم بود، بسیاری ازآن چیزی كه دروب نمایان میشود، ازنظركیفیت چنان درسطح پائینی هست یا آنقدرموارد دست و پا گیربین آنها یافت میشوند كه توجه برای سنجش نمایه سازی آنها جلب شود. البته امكان نمایه سازی حرفه ای گزینشی وجود دارد. اوون[۱۳](۱۹۹۴) و وین برگ[۱۴](۱۹۹۶) دونویسنده هستند كه ازنمایه سازی حرفــــــه ای دریك زمینه گزینشی حمایت كرده اند.به خصوص وین برگ، نوع نمایه سازی انتهای كتاب را معرفی كرد كه قطعا این نوع نمایه سازی میتوانست برای وب سایتهای شخصی مورد استفاده قراربگیرد. درواقع، این مساله به این شیوه، قبلا مورد استفاده قرارگرفته است؛ براون(۲۰۰۱) جریانهای كار را مورد بحث قرارداده و آنها به تصویركشانده است. كیسی(۱۹۹۹) تایید میكند كه رویای او ازیك “نمایه تحلیلی” كامل برای وب(یعنی كسی كه زیرسطح وب سایت ، نمایه میكند.) غیرعملی است و آن“ نمایه های كوچك و متمركز، میتوانند بهترین راه حل باشند.”الیس[۱۵] و دیگران(۱۹۹۸)، اظهارمیكنند كه یك مساله خاص درهررویكرد به نمایه سازی وب حقیقتی است كه نمایه ساز، همواره آنرا دورازدسترس كاربرقرارمیدهد:…دروب جهانگستر…، به هیچ وجه بین طراح یا ایجاد كننده (كه هركسی میتواندباشد) و كاربربالقوه( كه هركسی میتواند باشد) ارتباط نزدیكی وجود ندارد.این امربه واسطه فقدان هرگونه درك شفاف بخش عظیمی ازجستجوگران نسبت به تنوع منابع موجود دروب و نیز آنچه كه حقیقتاموتورهای كاوش هنگامی كه آنها به جستجو میپردازند، انجام میدهند، مقررمیگردد. برای اینكه، منبع واقعی مشكلات درجستجوی توزیع شده به صورت پیوسته یا ازطریق منابع اینترنتی، ازمسائل فنی نمایه سازی ناشی نمیشود؛ بلكه این امر ازدسترسی آسان به اطلاعات گزیده، ساختمند و نمایه شده كه توسط سرورهای پیوسته[۱۶] و وب جهان گستر برای یك گروه ازكاربران( با مجموعه ای ازویژگیها و نیازهای اطلاعاتی متفاوت) به واسطه رده های كاملا متفاوت كاربران با ویژگیها و نیازهای متفاوت، فراهم شده، سرچشمه میگیرد.
ممكن است انتظاررودهمچنانكه كاربران با فایلها یا سایتهای بسیارمتفاوت با ویژگیهای مختلف روبرومیشوند، مشكلات موجود درهماهنگی مفهوم نمایه ساز-كاربر، سخت تر شود ودراین حالت،هیچ یك ازروشها و واژه های نمایه سازی، درمواجهه با همه یا حتی تعدادی ازنیازهای هركاربریا گروه كاربری بالقوه، نمیتواند مورد انتظارباشد. این یك مساله كلیدی است، كاربرانی كه درفاصله دورتری هستندو ویژگیها و نیازهای اطلاعاتی متفاوتی دارند،ازانواع كاربران قابل تصورهستند كه برای آنها پایگاههای اطلاعاتی، ایجاد و نمایه سازی میشود ؛به احتمال قریب به یقین، دردسترسی به اطلاعات مناسب ازطریق آن پایگاه اطلاعاتی توسط كاربران مشكلاتی وجود دارد. مشكل از نمایه سازی برای كاربرناشناخته است(صفحه ۴۴).مشكل آشكاردیگری كه درنمایه سازی وجود دارد، این واقعیت است كه برخی مدارك وب“ مجازی” هستند-مداركی كه“ اصراری بروجود آنهانیست”( ولی به هرحال برای كاربران ایجاد میشوند)( واترز[۱۷]،۱۹۹۹).
● رویكردهای حرفه ای
درحال حاضر،برای فراهم آوری دسترسی فكری به منابع وبی كه اهمیت بیشتری دارند، دورویكرد اصلی وجود دارد. یك نوآوری مهم به منظور كاربرد ابرداده ها برای منابع وب، به عنوان فهرست تعاونی منابع پیوسته[۱۸]، یك برنامه ضمیمه از او سی ال سی[۱۹] و هیاتی ازكتابخانه های شركت كننده، منتشرشد. درسال ۲۰۰۲،این برنامه به “ پیوستگی[۲۰]” تغییرنام داد.كتابخانه های شركت كننده، منابع وب را كه معتقد بودند ارزشمندترین هستند، انتخاب و سپس آنها را فهرست میكردند وآنگاه ازشماره های رده بندی دهدهی دیویی برای دسترسی موضوعی به آنها استفاده میكردند.دراكتبر۲۰۰۲، حدود ۰۰۰/۷۰۰ پیشینه به وسیله تقریبا ۵۰۰ موسسه توزیع شده بودند.رویكرد دیگر، “ درگاه[۲۱]” است.كتابخانه های تخصصی و مراكزاطلاع رسانی، میتوانند با شناسایی آن دسته ازمنابع وب كه مرتبط ترین و ارزشمندترین منابع برای كاربرانشان هستند.، نمایه سازی آن منابع دریك طریق و گسترش دروازه ای[۲۲] كه دسترسی به آن منابع ازطریق عناصرابرداده ها امكان پذیرمیكند، یك خدمت مهم را فراهم نمایند.
شماری ازچنین دروازه ها یا درگاهها درمقاله ولز[۲۳] و دیگران(۱۹۹۹) كه به آنها به عنوان “كتابخانه های مجازی” اشاره میكنند، شرح داده میشوند و ترسیم میگردند. كمپبل(۲۰۰۰) دیگاه خودرا درباره “ درگاه دانشمندان” به صورت عامتر شرح داده است و كتابخانه های انفرادی میتوانند درگاههای شخصی خودرا به منابع وب، طراحی و اجرا نمایند(برای مثال، نگاه كنید به مقاله هارت[۲۴] و پاتر[۲۵]،۲۰۰۱، كه درباره یك كتابخانه دانشگاهی عمومی بحث میكنند و مدیروس[۲۶] و دیگران،۲۰۰۱، كه راجع به یك كتابخانه دانشگاه پزشكی بحث میكنند).
اهمیت این نوع از فعالیت برای كتابخانه عمومی توسط هالت[۲۷](۱۹۹۵) آنچنان كه درزیــــــر می آید، برجسته نمایی شد:… كاركنان كتابخانه عمومی میتوانند به وسیله سازماندهی رسانه های اطلاعاتی الكترونیكی موجود برسرورهای محلی،ملی و بین المللی دروقت موسسان سازمان خود صرفه جویی به عمل آورند… و میتوانند راهنماهای الكترونیكی را برای كمك به جستجوگران ازطریق ابرداده ها و ابرپرونده ها[۲۸] تاجایی كه باید به صورت پیوسته اقدام كنند، گسترش دهند.(صفحات ۵۵۶-۵۵۵)او به خصوص، اهمیت فراهم كردن یادداشتهارا برای كاربران ذكرمیكند و كتابخانه عمومی را به عنوان یك مكان كه برای نقل و انتقال اطلاعات[۲۹] كه “ كارگزاران اطلاعاتی” تركیب میشود، مینگرد.همه این فعالیتها به فیلترینگ منابع وب مربوط میباشند و آنها همگی به برخی اشكال فراهم آوری دسترسی موضوعی ازطریق نمایه سازی یا رده بندی یا شاید برخی ازاشكال چكیده نویسی اشاره دارند.تریپ[۳۰](۲۰۰۱) نیازبه رده بندی منابع وب را مورد تاكید قرار میدهد و الرود[۳۱](۲۰۰۰) یك بحث پیوسته رادرباره مرغوبیت تعیین شماره های رده بندی برای منابع وب توسط كتابخانه ها كه دسترسی به منابع را فراهم میكنند(برخی هم اینك، این كاررا صورت میدهند) به طورخلاصه مطرح میكند.
● رویكردهای جایگزین
درات[۳۲](۲۰۰۲) یك راه حل كاملا متفاوت را پیشنهاد میكند.او مشكل نمایه سازی وب را آنچنان كه درزیرمی آید، برجسته نموده است:یافتن اطلاعات درباره عناوین خاص، دروب دشوار است و دشوارترمیگردد.پیشرفتهای نوین درجستجوی خودكاروب و نمایه سازی الگوریتمی، تاحدزیادی رشد مفرط درمقدارمواد موجود جبران كرده است. بحث برآوردهای پوشش موتوركاوش ازوب، توسط لاورنس[۳۳] و گیلس[۳۴](۱۹۹۹)به عدم امكان استفاده ازروباتها برای نمایه كردن تمام وب، اشاره میكند؛ آشكاراست كه یك روبات برای استخراج اصطلاحات نمایه برای یك صفحه ساده و مقداركوچكترمواد موجود كه میتواند نمایه شود،باید زمان بیشتری را به تجزیه و تحلیل كردن اختصاص دهد.
افزون براین، درحالیكه گامهایی درجهت بهبود صحت نمایه سازی خودكاربرداشته میشود، این واقعیت باقی می ماند كه تعیین اصطلاحات نمایه برای یك پایگاه اطلاعاتی به همان گوناگونی وب، یك مشكل با برخی راه حلهای اطمینان بخش به جا میماند(صفحات۲۱۰-۲۰۹)با این حال، وی قصد دارد براین مطلب اشاره كند كه مادامیكه استفاده ازنمایه سازان حرفه ای ممكن است ازنظراقتصادی، مساله جذابی نباشد؛ آنهایی كه مسئولیت ایجاد صفحات وب را برعهده دارند، باید قادرباشند كه خودشان،به انجام یك كارقابل پذیرش را ازنمایه سازی بپردازند:آیا تشویق ایجاد كنندگان وب سایت، برای تعیین اصطلاحات نمایه خود، كاری مفید میباشد؟الگوی جدیدنمایه سازی، آنطوركه درخدمات نمایه سازی مجلات مهم یافت شد، مبتنی بر استفاده ازنمایه سازان ماهركه درسطح گسترده ای آموزش دیده اند، میباشد.با این حال، پژوهش امیدبخش توسط كومبس[۳۵](۱۹۹۸) درباره نمایه سازی وب سایتهای دولت ایالتی درایالت واشنگتن وجود دارد.كومبس، افرادی را به كارگرفت كه به عنوان نمایه ساز، مدارك را ایجاد میكردند و روی آنها كارانجام میدادند.نتایج این مطالعه نشان داد كه وقتی نمایه سازان بدون تخصص، یك درك عمومی ازمحتوا و كاربردهای مدارك خود را باهم به اشتراك میگذارند، كلیدواژه هایی كه تولید میكنند ، كمكهای مناسبی برای مكان یابی موضوعی هستند(صفحه۲۱۸).
● و درنهایت:
الگوی ما ازنمایه سازی وب، ممكن است یكی ازدومورد“بی نظمی جهانی، نظم محلی” باشد؛ به نحوی كه پدیدآورنده نمایه سازی فیلدهای موضوعی ویژه درون فیلدهای موضوعی اخص ،به صورت منطقی قرارمیگیرد؛ اما بررویهم رفته،، با هرطرح دانش فقط به گونه ای ضعیف ادغام میشود. این دیدگاه، به یك سیستم نمایه سازی دوردیفه[۳۶] اشاره میكند كه پردازش ابربرچسبهای[۳۷] توزیع شده توسط توسط شمارگسترده ای ازرایانه های مرتبط، نسبت به نرم افزارساده، درسطح بعدی به وسیله روباتهای نمایه سازی پیچیده تر، حمایت میشود. این روباتها نه فقط باید برای استخراج توصیف محتوای خاص ازصفحات انفرادی طراحی شوند، بلكه باید برقراردادن گروههای صفحات یا همه سایتها درطبقات موضوعی ویژه و وانهادن جزئیات محتوا برای ایجاد كنندگان برچسبها نیز تمركزصورت گیرد(صفحه۲۱۸). جنبه دیگرقضیه، توسعه نمایه سازی منابع وب، به وسیله كاربران آن منابع میباشد. بسر[۳۸](۱۹۹۷)نیاز به این امر را مورد بحث قرارداد. هرچند كه او به گونه ای خاص، تصاویر موجود دروب را مورد بحث قرارمیداد، رویكرد او برای هرمنبعی، عملی میباشد:اگر بتوانیم برای اصطلاح شناسی تعیین شده توسط كاربر،نظامهایی[۳۹] را گسترش دهیم، مدیران مجموعه میتوانند برای تعیین اصطلاحها یا كلید واژه ها برای تصاویر خاص بركاربران تكیه كنند. تحت چنین نظامی، هنگامی كه یك كاربر، تصویری را پیدا كند نظام به آنها میگوید كه برای جستجوی این تصویر، چه كلماتی را میتوانند مورد استفاده قراردهند. سپس آن كلمات وارد نظام بازیابی میشوند و كاربران بعدی درهنگام جستجو با این كلمات، تصویررا پیدا خواهند كرد.همچنانكه شمار افراد استفاده كننده ازچنان نظامی، افزایش پیدامیكند، به همان ترتیب شمارنقاط دسترسی برای بسیاری ازتصاویرنیز افزایش می یابد. این مساله ضرورت دارد كه چنان نظامهایی، این امكان را فراهم میكنند كه جستجوها برخلاف اصطلاحات تعیین شده به صورت رسمی، هم ازاصطلاحات تعیین شده با مشاركت كاربر، مستقل و هم درپیوستگی با آنها باشد. میتوانیم دونوع جستجو را انتظارداشته باشیم: یكی كه فقط به اصطلاحات تعیین شده توسط فهرست نویسان اشاره دارد و دیگری كه هم اصطلاحات تعیین شده توسط فهرست نویس را درنظردارد و همه به اصطلاحات تعیین شده توسط كاربرتوجه میكند.نظامهایی شبیه این، قادرخواهند بود به عنوان همكار نیز به فهرست نویسان خدمت رسانی كنند. فرد میتوانددرفواصل معین با نظامی مواجه شود كه درآن اصطلاحات تعیین شده با مشاركت كاربر، به وسیله یك فهرست به اصطلاحات تعیین شده به صورت رسمی تبدیل خواهندشد( و آنگاه به هردو روش بازیابی خواهند شد).
همچنانكه نظامهایی این چنینی رشد میكنند، كاربران آینده ممكن است بخواهند جستجوهای خودرا به اصطلاحات تعیین شده توسط افراد قابل اطمینان محدود كنند( شاید به دلیل آنكه آن اصطلاحات ازفیلد مشابهی ناشی میشوند یا چون آن افراد، اصطلاحات را با اعتباربیشتری تعیین میكنند). بنابراین، احتمالا این نظامها، هم یك ویژگی((مالكیت)) قابل جستجو را برای هراصطلاح تعیین شده و هم(( یك سطح اطمینان) را كه یك كاربر میتواند تنظیم كند كه برای گروهی ازمالكان به كاررود، گسترش دهند.طراحی نظامهایی این چنینی، باید برای كسانی كه قصد مشاركت خصوصی درتعیین اصطلاح را دارندنیز، محسوس باشد. سطوح اطمینان محیط كاربران، برای تعیین كنندگان اصطلاح ممكن است این افراد را ازطریق اظهارنامه های[۴۰] پایه تخصص موضوعی و موقعیت آنها( اما نه ازطریق نام) مكان یابی كند، یا اینكه ممكن است آنها را به وسیله تشخیص هم ارزیها میان سایرتعیین كنندگان اصطلاح و اینكه كاربرچگونه خودش اصطلاحات را برای سایرتصاویرتعیین میكند، مكان یابی كنند…(صفحات۲۵-۲۴)
● رویكردهای خودكار
برای انجام نمایه سازی یا چكیده نویسی برخی منابع وب به صورت خودكار، نرم افزاری دردسترس است. جاسكو(۲۰۰۲)برخی برنامه های خلاصه سازی موجود را به صورت تجاری مورد ارزیابی قرارمیدهد و رمی[۴۱](۲۰۰۲) به نرم افزاری اشاره میكند كه به كار((رده بندی خودكار))می پردازد(یعنی برنامه هایی كه منابع الكترونیكی را به صورت خودكارارائه میكنند) و پیشرفتهای مهمی را دراین عرصه درآینده پیش بینی میكند.
●● نتیجه گیری
ازتمام این موارد، فرد ممكن است نتیجه بگیرد كه اهمیت فعالیتهای چكیده نویسی و نمایه سازی به جای كاهش درحال افزایش است و اینكه افراد حرفــــه ای دراین عرصه ها میتوانند درسطح وب سایت اختصاصی یا درسطوح گسترده تری همچون طراحی و اجرای درگاه، مشاركتی اساسی داشته باشند. آنها میتوانستند دراداره د اینترانتهای شركت نیز، نقشهای مهمی برعهده داشته باشند.درحقیقت، رمی(۲۰۰۲)، كه درعرصه مدیریت دانش یك متخصص است، درحالیكه رشد((رده بندی خودكار)) پیش بینی میكند، موردی را برای دسترسی به فعالیتهای حرفه ای ارائه میكند كه افراد حرفه ای به آن نیازدارند و بسیاراجباری میباشد:شركتها نمیخواهند برای رده بندی محتویات خود به كتابداران پولی پرداخت كنند؛ زیرا آنها تصورمیكنند كه این كار، هزینه بسیاری را دربردارد.البته آنها دراشتباه هستند؛ زمانی كه شما برای رده بندی مواد موجود ومحتویات شركت خود ازكتابداران استفاده كنید، لازم نیست كه كاركنانتان وقت خود را بیهوده برای یافتن مداركی كه پاسخگوی سؤال مشتری میباشند، هدربدهند، مشتری هم ضرورت ندارد كه خود به تكاپو بیفتد و برای یافتن پاسخ به سراغ شركتی برود كه رقیب شما است.
علی رغم آنكه،شركتهای بسیاری هنوز به نیروهای انسانی كه محتویات شركت آنها را رده بندی كنند، پولی پرداخت نـــمی نمایند، اما آنها به احتمال قریب به یقین، حاضرند نرم افزاری را ازهرجا با ظرفیتهای ۲۵۰ تا ۷۵۰ كیلوبایت به دست آورند و برای آن هزینه پرداخت كنند؛ هرچند كه آن نرم افزارمكررا وظیفه خود را كمتر به صورت مؤثر انجام دهد(صفحه ۱۸).او بحث خود را اینگونه ادامه میدهد:قبل ازهرچیز اینكه، رده بندی خودكارنمیتواند به طوركامل جایگزین یك كتابدار یا معمار اطلاعاتی شود؛ هرچند كه این مساله میتواند آنها سودمندترنماید، دروقتشان صرفه جویی كند و سبب تولید محصول نهایی بهتری گردد. معمولا خود نرم افزار، بدون وجود برخی قواعد انسانی رده بندی، نمیتواند به دقتی بیش از۹۰درصد برسد-كه تاوقتی كه شما متوجه میشوید كه یكی ازهرده مدرك سیاهه شده درنتایج یك جستجو یا رابط تورق اشتباه است درست و منطقی به نظرمیرسد.مساله مهمتراینكه، این امر، درشیوه های دشوار، شیوه هایی كه سبب میشوند كاربران اعتماد خودرا نسبت به نظام ازدست بدهند، اشتباه خواهد بود.
درحالیكه این شیوه، خیلی سریعتر از رده بندی به وسیله انسان است ونیازی به روزهای تعطیلی و منافع پزشكی ندارد، به سادگی این نكته دریافت میشود كه رده بندی خودكارهنوز به همان سودمندی فعالیت یك رده بند ازنوع انسانی نمیباشد.این نظام، نمیتواند آن دقت و باریك بینی های مورد نظررا آنطوركه یك انسان میتواند، درك كند و قادرنیست همانند یك انسان به خلاصه سازی بپردازد؛ چون چیزهایی همانند معنای مطلق دریك مدرك را نــــمی فهمد و چون زمینه های پرمعنی را كه انسان برای كار رده بندی فراهم میكند، ارائه نمیكند.چیزی كه كار چكیده نویسی و نمایه سازی تلاش دارد ازابتدا به ما بیاموزد این استكه هرچند سرعت، مهم است؛ ولی سرعت به تنهایی نمیتواند فقدان درك معنی را جبران نماید(صفحه۲۱).
هرچند كه رده بندی خودكاربرای متخخصان اطلاعاتی میباشد، ولی آنها درحقیقت نه فقط متیوانند توانایی خودرا برای حل مشكلات اطلاعاتی كاربر افزایش یابند؛ بلكه حتی ممكن است كه وضعیت خودرا به نزدیكترین سطحی كه باید وجود داشته باشد، ارتقاء دهند. نه فقط كتابداران و معماران اطلاعاتی، به لحاظ اقتصادی، به تولید هرچه بیشتر خواهند پرداخت؛ بلكه،همانطوركه میدانیم، آنها با وجود همكاریهای امروزی، نرم افزارمرتبط با كارخودرا خواهندداشت كه ازنظرقیمت گران میباشد؛ مگرآنكه این نرم افزارگران، چنان همه گیرشود كه كسی تصورنكند شما ازنظرمالی درسطح بالایی هستید كه میتوانید نرم افزاررا تهیه كنید.به طوركلی، شاید این مساله كمی اغراق آمیز باشد؛ ولی نرم افزاررده بندی خودكار، قابلیت برجسته نمایی آنچه بایدهم اینك، واضح باشد را دارامیباشد-و آن امراین است كه متخصص اطلاعاتی عهده دار یك فعالیت زیرساختی اساسی میگردد.متخصصان اطلاعاتی، درگیرایجاد و نگهداری زیرساخت فكری سازمان خود هستند یا باید باشند.
درحالیكه زیرساختهای فناوری و سازمانی، توجه بیشتری را به خود معطوف داشته اند، برخی ناموازنه ها میتواند ازطریق استفاده هوشمند و ادغام نرم افزارجدید، روشهای نوین كاربا فراهم كنندگان محتوا و نیز مصرف كنندگان محتوا و روشهای نوین ارائه اطلاعات، جبران شود. بنابراین درنتیجه گیری، من تصورمیكنم كه احتمالا سرانجام، رده بندی خودكار هم قدرت و هم شهرت متخصصان اطلاعاتی را ارتقاء خواهد داد(صفحه۲۲).این امر، شفاف به نظرمیرسد كه رشد مستمرمنابع اطلاعاتی قابل دسترسی ازطریق شبكه،اهمیت فعالیتهای تحلیل موضوعی را بیش ازپیش، مطرح خواهدكرد.به علاوه، احتمال میرود كه افراد بیشتری دراین فعالیتها حضورداشته باشند. برای اطمینان،پیشرفت روشهای نمایه سازی و چكیده نویسی به صورت خودكار، ادامه خواهدداشت. با این حال، همچنانكه لانكست[۴۲]ر و وارنر[۴۳](۲۰۰۱) دربررسی كه دراین عرصه انجام داده اند، خاطرنشان میكنند، احتمالا زمان زیادی برای اینكه ماشینها آنقدرهوشمند شوند كه جای انسان را دراین فعالیتهای مهم بگیرند، مانده، درهرصورت، به هنگام نیاز، ازآنها میتوان استفاده كرد.

این مقاله، درسطحی گسترده، براساس فصلی ازویرایش سوم كتاب نمایه سازی درنظرو عمل(Indexing and Abstracting in Theory and Practic) این نویسنده میباشد كه درسال ۲۰۰۳ توسط مدرسه دانش آموختگی علوم كتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه ایلینویس، انتشارات فاست(Facet) لندن، منتشرشده است.
منبع:
Lancaster,F.W.DO INDEXING AND ABSTRACTING HAVE A FUTURE? *
Available at: www.um.es/fccd/anales/ad۰۶/ad۰۶۰۹.pdf
متن اصلی مقاله از سایت مركز
یادداشتها:
[۱] Professor Emeritus Graduate School of Library and Information Science University of Illinois at Urbana-Champaign
[۲] Portals
[۳] Intranets
[۴] Fairthorne
[۵] Filtering
[۶] Reviewing
[۷] Refereeing
[۸] Every man has his own publisher
[۹] Odlyzko
[۱۰] Jasco
[۱۱] A & I databases
[۱۲] Wellisch
[۱۳] Owen
[۱۴] Weinberg
[۱۵] Ellis
[۱۶] Online Servers
[۱۷] Watters
[۱۸] Cooperative Online Resource Catalog(CORC)
[۱۹] OCLC
[۲۰] Connexion
[۲۱] Portal
[۲۲] Gateway
[۲۳] Wells
[۲۴] Hurt
[۲۵] Potter
[۲۶] Medeiros
[۲۷] Holt
[۲۸] Metafiles
[۲۹] Clearinghouse
[۳۰] Trippe
[۳۱] Elrod
[۳۲] Drott
[۳۳] Lawrence
[۳۴] Giles
[۳۵] Coombs
[۳۶] Two-tiered indexing
[۳۷] Meta tags
[۳۸] Besser
[۳۹] Systems
[۴۰] Profiles
[۴۱] Reamy
[۴۲] Lancaster
[۴۳] Warner
كتابشناسی:
· Besser, H. Image databases: the first decade, the present and the future. In: Digital Image
Access & Retrieval; ed. by P. G. Heidorn and B. Sandore, pp. ۱۱-۲۸. Urbana-
Champaign, University of Illinois, Graduate School of Library and Information Sci-
ence, ۱۹۹۷.
· Browne, G. M. Indexing Web sites: a practical guide. Internet Reference Services Quar-
terly, ۵(۳), ۲۰۰۱, ۲۷-۴۱.
· Campbell, J. D. The case for creating a scholars portal to the Web. ARL, ۲۱۱, August
۲۰۰۰, ۱-۴.
· Casey, C. An analytical index to the Internet: dreams of Utopia. College & Research Li-
braries, ۶۰, ۱۹۹۹, ۵۸۶-۵۹۵.
· Drott, M. C. Indexing aids at corporate websites: the use of robots. txt and META tags.
Information Processing & Management, ۳۸, ۲۰۰۲, ۲۰۹-۲۱۹.
· Ellis, D. et al. In search of the unknown user: indexing, hypertext and the World Wide
Web. Journal of Documentation, ۵۴, ۱۹۹۸, ۲۸-۴۷.
· Elrod, J. M. Classification of Internet resources: an AUTOCAT discussion. Cataloging &
Classification Quarterly, ۲۹(۴), ۲۰۰۰, ۱۹-۳۸.
· Fairthorne, R. A. Automatic retrieval of recorded information, Computer Journal, ۱(۱),
۱۹۵۸, ۳۶-۴۱.
· Holt, G. E. On becoming essential: an agenda for quality in twenty-first century public
libraries. Library Trends, ۴۴, ۱۹۹۵, ۵۴۵-۵۷۱.
· Hurt, C. and Potter, W. G. CORC and the future of libraries. In: CORC: New Tools and
Possibilities for Cooperative Electronic Resource Description; ed. by K. Calhoun and
J. J. Riemer, pp. ۱۷-۲۷. Binghampton, NY, Haworth Press, ۲۰۰۱.
· Jacsَ, P. Document-summarization software. Information Today, ۱۹(۲), ۲۰۰۲, ۲۲-۲۳.
· Lancaster, F. W. and Warner A. Intelligent Technologies in Library and Information Ser-
vice Applications. Medford, NJ, Information Today, ۲۰۰۱.
· Lawrence, S. and Giles, C. L. Accessibility of information on the Web. Nature, ۴۰۰, ۱۹۹۹,
۱۰۷-۱۰۹.
· Medeiros, N. et al. Utilizing CORC to develop and maintain access to biomedical Web
sites. In: CORC: New Tools and Possibilities for Cooperative Electronic Resource De-
scription; ed. by K. Calhoun and J. J. Riemer, pp. ۱۱۱-۱۲۱. Binghampton, NY, Ha-
worth Press, ۲۰۰۱.
· Odlyzko, A. M. Abstracting and reviewing in the digital era. NFAIS Newsletter, ۴۱(۶),
۱۹۹۹, ۸۵, ۹۰-۹۲.
· Odlyzko, A. M. Tragic loss or good riddance? The impending demise of traditional schol-
arly journals. International Journal of Human-Computer Studies, ۴۲, ۱۹۹۵, ۷۱-۱۲۲.
· Owen, P. Structured for success: the continuing role of quality indexing in intelligent
information retrieval systems. In: Online Information ۹۴, pp. ۲۲۷-۲۳۱. Medford, NJ,
Learned Information, ۱۹۹۴.
· Reamy, T. Auto-categorization . coming to a library or intranet near you! EContent,
۲۵(۱۱), ۲۰۰۲, ۱۶-۲۲.
· Trippe, B. Taxonomies and topic maps: categorization steps forward. EContent, ۲۴(۶),
۲۰۰۱, ۴۴-۴۹.
· Watters, C. Information retrieval and the virtual document. Journal of the American Soci-
ety for Information Science, ۵۰, ۱۹۹۹, ۱۰۲۸-۱۰۲۹.
· Weinberg, B. H. Complexity in indexing systems . abandonment and failure: implications
for organizing the Internet. Proceedings of the American Society for Information Sci-
ence, ۳۳, ۱۹۹۶, ۸۴-۹۰.
· Wellisch, H. H. Book and periodical indexing. Journal of the American Society for Infor-
mation Science, ۴۵, ۱۹۹۴, ۶۲۰-۶۲۷.
· Wells, A. T. et al. The Amazing Internet Challenge. Chicago, American Library Associa-
tion, ۱۹۹۹.
[۱]F.W.Lancaster:نویسنده
ترجمه:امیررضا اصنافی
دانشجوی كارشناسی ارشد علوم كتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهیدچمران اهواز

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران