چتر فراخ دولت

خبر هایی که از سوی دست اندرکاران موسیقی در صدا و سیما و ارشاد به گوش می رسد، سالی بهتر از امسال را برای موسیقی نوید می دهد.سیاست ها و راهبردهای رسانه ملی در حوزه موسیقی تدوین شده است و از دیگر سو بودجه موسیقی ارشاد برای سال ۸۷ از رشدی نزدیک به ۵۰ درصد در مقایسه با سال قبل برخوردار شده است. (کل بودجه موسیقی حدود ۷ میلیارد تومان)منازعات میان وزارت ارشاد و مرکز موسیقی حوزه هنری هم با کنار گذاشته شدن رئیس موسیقی حوزه هنری به نفع ارشاد به پایان رسیده و می توان مدعی شد که نظام تصمیم گیری در حوزه موسیقی می رود که به یک وحدت برسد. اگرچه در کنار این سه نهاد قدیمی، باید فعال شدن دو نهاد دیگر را به فال نیک گرفت؛ اول فرهنگستان هنر که در زمینه پژوهش های موسیقایی و توجه به موسیقی جدی کارهای قابل اعتنایی صورت داده است (کلاس های استاد شجریان و آقای طلایی و کار ارزنده آقای درویشی در زمینه تشکیل گروه عبدالقادر مراغی) و دیگر انجمن موسیقی ایران که بر خلاف دوره های گذشته، امسال بسیار پرکار و پرتلاش ظاهر شده و برگزاری بیش از ۱۲۰ شب موسیقی و به خصوص شب های موسیقی ایران ، و از آنها مهم تر برپایی نخستین نمایشگاه موسیقی و آثار شنیداری تهران از جمله فعالیت های شاخص این نهاد است که به نظر می رسد در صورت اصلاح اساسنامه و خارج شدن از زیر یوغ ارشاد بتواند کارهای درخشان تری صورت بندی کند.
موسسه نغمه شهر سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران هم نهادی عمومی است که چند سال است به شکل جدی در این زمینه فعال شده است که اوج کارهای این نهاد را می توان در دو برنامه نقد نغمه و آوای دوست مشاهده کرد و البته برخی کارها که به صورت آلبوم و سی دی منتشر شده و می شوند.
در کنار این نهاد های دولتی و شبه دولتی خانه موسیقی هم قرار دارد که در مقایسه با دوره های گذشته تحرک افزون تری از خود بروز داد.نگاهی به سیاهه بالا نشان می دهد که آنچه تحت عنوان بودجه موسیقی به بدنه هنر موسیقی کشور در هر سطحی تزریق می شود، عمدتاً در دستان دراز دولت قرار دارد و به همین دلیل باید در سال آینده، (همانند امسال) منتظر ماند و برخی کارهای سفارشی (همانند کار سفارشی میان چکناواریان و سیدمهدی شجاعی یا هلال کاروان و سمفونی پیامبر و ایثار از شاهین فرهت و...) را شاهد بود. می توان از الان هم برخی رانت خواران حرفه یی عرصه موسیقی را دید که با طرح ها و آهنگ های سفارشی پشت در مدیران نشسته و به چانه زنی برای این گونه کارها مشغولند. مدیران هم که باید در ابتدای هر سال برنامه یی از خود ارائه دهند و البته در پایان سال رزومه یی از فعالیت های خود. در نتیجه این بودجه ها باید در این یک سال مصرف شود و به ثمری، بنشیند، حال این کیفیت چه باشد و چه نباشد و چه کسی بر کیفیت کار نظارت می کند، امری است که کمتر مورد اعتنا قرار گرفته است.
در کنار این فعالیت ها، بخش خصوصی موسیقی قرار دارد که با برگزاری کنسرت ها در داخل و خارج از ایران و انتشار آلبوم های فراوان رونقی به بازار موسیقی می بخشد.
آن گونه که از خبرها برمی آید فضای اجرای موسیقی ایران در خارج از کشور به سمت کارهای حجیم تر سوق پیدا خواهد کرد. همکاری گروه دستان و شجریان برای کاری مشترک با ارکستر های سمفونیک کشورهای اروپایی ( با آهنگسازی محمدرضا درویشی) و همکاری گروه آریان با کریس دی برگ در دو حوزه موسیقی سنتی و پاپ را می توان نقطه اوج این خبر ها به شمار آورد.ضمن آنکه نباید از تلاش های محمدرضا لطفی برای بخش آموزش و کنسرت در شهرستان ها گذشت.جشنواره موسیقی فرهاد هم از جمله رخدادهایی است که برای نخستین بار بخشی مستقل از دولت به برپایی آن اقدام کرده و قرار است اواسط بهار برگزار شود. خبرها از استقبال خوب آهنگسازان جوان از این جشنواره خبر می دهد.
خانه موسیقی هم قرار است در سال آینده تحرکاتی جدی تر در حوزه موسیقی را سامان بندی کند که از جمله آنها برگزاری جشنواره بزرگ موسیقی و انتخاب بهترین آثار موسیقایی سال است که پیش نویس آیین نامه آن در هیات مدیره تصویب شده است. این جشنواره هم در نوع خود کاری قابل اعتنا است و چارچوب هایی که برای کار تدوین شده نشان می دهد که می تواند همانند جشن خانه سینما و بلکه مهم تر از آن بر تحولات موسیقایی کشور تاثیر بگذارد.
برگزاری کنسرت های شاخص در سال ۸۶ این نوید را می دهد که چنین مسیری در سال آینده هم استمرار یابد، اما مهم ترین مشکل این کنسرت ها این است که تنها در تهران برگزار می شود و بیش از ۶۰ میلیون جمعیت استان ها از دیدن این کنسرت ها محرومند. به نظر می رسد برای حل این مشکل دو راه وجود دارد، اول رایزنی با برخی گرو ه های فشار و لابی با دست اندرکاران شورای شهر و استان بخش های مختلف کشور و توجیه آنها با توجه به نیازهای فرهنگی و هنری شهروندان و رایزنی با صدا و سیما برای پخش این گونه کنسرت ها. هر دو این کارها به رونق بازار موسیقی می انجامد و سبب می شود اقتصاد موسیقی رشدی بیش از سال گذشته را شاهد باشد. (برابر آماری غیررسمی نزدیک به دو میلیارد تومان گردش مالی کنسرت های شش ماه اول سال گذشته بود.)یک نکته هم باقی می ماند و آن پرسش از دست اندرکاران صدا و سیما درباره محتوای طرح راهبردهای رسانه ملی در حوزه موسیقی است که آیا در این طرح به حق مولف و مصنف در حوزه موسیقی توجهی شده است؟ یا هنرمندان موسیقی و مردم همچنان باید شاهد پخش بدون مجوز آثاری چون «ایران ای سرای امید» از لطفی و شجریان
( موسسه آوای شیدا)، «ای ایران» از سریر و محمد نوری (کار موسسه نی داود) و نی نوای حسین علیزاده (موسسه ماهور) و صدها کار دیگری باشند که بدون اجازه صاحبانشان و پرداخت حقوق معنوی و مادی آنها پخش می شوند؟
البته اگر هم صدا و سیما چنین بندی را در طرح راهبرد ملی خود نگنجانده باشد، دیگران درصدد پیگیری این ماجرا هستند و تا آنجایی که نگارنده اطلاع دارد رئیس قوه قضائیه با تشکیل دادسرای ویژه برای پیگیری شکایت اهل هنر موافقت کرده و هیات مدیره خانه موسیقی هم شکل گیری کمیته حل اختلاف را تصویب کرده است که هر دو اینها با پیگیری و شکایت از سازمان صدا و سیما می تواند سال آینده را به محل کشاکش هنرمندان موسیقی با این سازمان عریض و طویل برای احقاق حقوق تضییع شده شان تبدیل کند.

سید ابوالحسن مختاباد

منبع : روزنامه اعتماد