آموزش سخاوتمندانه روش های مصرف موادمخدر!

آثار مناسبتی ماه رمضان سیما در سال های اخیر به مجموعه هایی پربینننده و به عرصه ای برای رقابت شبکه ها تبدیل شده اند. اما در مجموعه ای ماه رمضان امسال نکته هایی دیده می شود که خبر از تغییر خطوط قرمز دارد. گرچه این تغییر نه تنها امیدوارکننده نیست، بلکه نشاندهنده متزلزل بودن قواعد و ممیزی ها در سازمان بزرگ صدا و سیما است.
سال های گذشته در یک جریان مستمر و طراحی شده پدیده چندهمسری و ازدواج موقت به یکی از عناصر تکراری مجموعه ها و فیلم های تلویزیونی تبدیل و با وجود انتقادهایی که به حمایت آشکار رسانه ملی از این پدیده شد، در اغلب مجموعه ها و فیلم ها خانواده های ایرانی درگیر این معضل بودند. این ماجرا تا آنجا ادامه یافت که قبح مسئله کمرنگ شد و دیگر دیدن مردهای دوزنه یا مردانی که به همسرشان خیانت می کنند در رسانه ملی به یک عادت تبدیل شد. به نظر می رسد جریانی تازه در تلویزیون شکل گرفته و قصد دارد در میان بهت و حیرت مخاطب معضل اعتیاد را هم مثل پدیده چندهمسری به موضوعی پیش پا افتاده تبدیل کند.
در مجموعه های امسال حضور معتادها پررنگ تر از قبل شده و پای آنها حتی به مجموعه «روز حسرت» هم کشیده شده که ادعای ماورایی بودن دارد. اگر شوخی با تیپ معتاد در «بزنگاه» و «مامور بدرقه» به نوعی پذیرفتنی باشد در «روز حسرت» با رویکرد خاص به مسائل معنوی اشاره مستقیم به اعتیاد و نمایش تمایل شخصیت فریده به مصرف مواد مخدر سئوال برانگیز است.
در این سال ها تلویزیون قواعدی عجیب داشته که مدام تغییر کرده و هیچ مدیری خود را موظف ندانسته درباره این سیاست های یک بام و دو هوا توضیح بدهد. اگر قرار است خطوط قرمز و حساسیت ها کمرنگ شود باید این قاعده شامل همه مجموعه ها و فیلم ها باشد اما عملا این اتفاق نمی افتد و فقط گروهی خاص از این موهبت (اگر بشود نامش را موهبت گذاشت) بهره می برند. هرچه اشاره ها، انتقادها و کنایه ها پررنگ تر و عمیق تر بشود، تیغ ممیزی تیزتر می شود.
به یاد بیاوریم حاشیه هایی را که پخش مجموعه «ساعت شنی» بوجود آورد. این مجموعه تصویری از جامعه و بحران های اخلاقی آن پیش چشم مخاطب قرار می داد که تاثیرگذار و گاه تکان دهنده بود اما سازمان تاب نیاورد و مجموعه را ممیزی کرد. فیلم های سینمایی زیادی در پخش تلویزیونی به این بهانه که با مقررات سیما همخوانی ندارند جرح و تعدیل می شوند و دامن این تغییر گاهی فیلمی معناگرا مثل «خیلی دور، خیلی نزدیک» را هم گرفته است.
با این شرایط طبیعی است به این جریان تازه که می خواهد اعتیاد را به یک ماجرای مفرح و بامزه تبدیل کند مشکوک باشیم. در «بزنگاه» روی موضوع اعتیاد نادر (رضا عطاران) تاکید می شود و در هر قسمت شاهد تلاش او برای تهیه و مصرف مواد هستیم. همه می دانند او معتاد است، مرتب در این باره صحبت می کنند و هیچ چیز مانع پرداختن به این ماجرا نمی شود. نادر حتی پای دختر خردسالش را هم به ماجرا باز و مواد را در لباس او پنهان می کند.
با دیدن این سکانس ها و تاکید بر جزئیات شیوه های مختلف مصرف انواع موادمخدر نمی توان از کمرنگ شدن خطوط قرمز سیما خوشحال شد. آیا این میزان توجه به جزئیات در مورد اعتیاد، کارکرد داستانی یا زیبایی شناسانه در مجموعه دارد یا سیاستی است تا حساسیت مخاطب را نسبت به معضل اجتماعی حاد اعتیاد کمرنگ کند؟
به نوشته مهر; این ماجرا به شکلی دیگر در «مامور بدرقه» و «روز حسرت» تکرار می شود و گویی نمی توان سراغ قصه ای رفت که معتادها در آن حضور نداشته باشند. کارگردان های این مجموعه ها اشاره های غیرمستقیم و گذرا را به اعتیاد کافی نمی دانند و به این ضعف شخصیت ها اشاره هایی پررنگ دارند. سکانس خرید موادمخدر در «روز حسرت» کاملا گویا است، اما کارگردان در فصلی دیگر این فرصت را به شخصیت ها می دهد تا مفصل درباره این موضوع و اعتیاد فریده (مهراوه شریفی نیا) صحبت کنند. تمایل این شخصیت برای مصرف هم با نشان دادن مواد و تاکید روی نوع آن و شیوه مصرف همراه است که واقعا ضروری نیست. مجموعه های ماه رمضان در حالی به ترویج اعتیاد می پردازند که مطمئنا در رسانه ملی فیلم سینمایی «خون بازی» به کارگردانی «رخشان بنی اعتماد» و «محسن عبدالوهاب» با وجود تحسین شدن در محافل داخلی و خارجی نمی تواند فرصت نمایش به شکل کامل پیدا کند. در حالی که این فیلم یک اثر اجتماعی با کارکرد قوی آموزشی است. مستند خوش ساخت و جذاب «سرخ» کیوان علیمحمدی و امید بنکدار با موضوع ایدز با وجود همه امتیازها از شبکه چهار پخش می شود تا کمتر بیننده داشته باشد، اما مخاطب میلیونی مجموعه های رمضان ۳۰شب با هر سن و قشر باید در معرض جریانی باشد که به نظر می رسد قرار است تصویر تکاندهنده و تلخ اعتیاد را از مقابل دیدگانمان محو کند و این غم انگیز است... کودک، نوجوان، میانسال، پیر، زن، مرد و همه و همه در شب های معنوی ماه رمضان امسال در حالی به تماشای روش های نوین و سنتی مصرف موادمخدر می نشینند و ناخودآگاه به آن می خندند که سال هاست بسیاری از همین مخاطبان در حسرت دیدن یکی از سازهای موسیقایی نوین و سنتی مانده اند و شاید این آرزو را با خود به دنیای دیگر ببرند.

منبع : روزنامه ابتکار