کارکرد عدسی(لنز)ها در دوربینهای دیجیتال

چرا لنز مهم است؟
‌ کدام مدل لنز مناسب‌تر است؟
انواع لنز‌های موجود کدامند؟
پرسشهای ساده‌ای هستند که این مقاله می‌کوشد پاسخهای خلاصه‌ای برای آنها ارائه دهد.
● چرا لنز مهم است؟‌
دوربین شما هر اندازه هم که با کیفیت باشد، تنها وظیفه ثبت عکس را بر عهده دارد. در حقیقت لنز همان چشم دوربین است که تمامی تصاویر از داخل آن دیده می‌شود. در نتیجه با کیفیت بودن آن می‌تواند موجب ثبت تصاویر بسیار شفاف‌تر و واضح‌تر شود. در بیشتر دوربین‌های کامپکت، امکان تعویض لنز وجود ندارد. در این موارد باید یک دوربین خوب تهیه نمایید و تنها چیزی که باید به آن توجه کنید این است که لنز آن کاملا شیشه‌ای باشد. زیرا در برخی مدل‌های ارزان‌قیمت‌تر، از لنز‌های پلاستیکی نیز استفاده می‌شود.‌
● کدام مدل لنز مناسب‌تر است؟
بهتر است از لنز‌های متناسب با مدل دوربینتان استفاده کنید. نوکیا، کانن، پنتکس سه شرکت سازنده دوربین هستند که در ساخت لنز هم شهرت خوبی دارند. ترجیحا از لنز‌های یک شرکت روی دوربین همان شرکت استفاده کنید و در صورتی‌که لنز متناسب با دوربین مورد نظرتان از سوی شرکت سازنده ارائه نشده‌است و یا قیمت بالایی دارد، از لنزهای متفرقه استفاده کنید. اما برخی شرکت‌های معتبر لنزسازی هم وجود دارند که به‌طور تخصصی فقط لنز می‌سازند. از جمله ‌Carl Zeiss،‌‌‌Leica و‌‌ Leupol.
اگر عکاس حرفه‌ای نیستید، بهتر است از این لنز‌ها استفاده نکنید. زیرا بسیار گرانقیمت هستند و معمولا تاثیر آن‌ها روی کیفیت نهایی کارتان به اندازه‌ پولی نیست که بابت آن‌ها می‌دهید.
● انواع لنز‌های موجود کدامند؟
معمول‌ترین انواع لنز عبارتند از:
ـ ‌زاویه باز (Wide Angle)،
ـ معمولی‌ (Normal)‌
ـ لنز‌های زاویه بسته (Telephoto).
معمولا نوع لنز از روی فاصله کانونی لنز مشخص می‌شود. فاصله کانونی لنز (Lens Focal Lengh)، نشان‌دهنده مقدار بزرگنمایی و زاویه دیدی است که لنز می‌تواند ببیند. این فاصله با میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود.‌
▪ Wide Angle: بزرگنمایی کم و زاویه دید باز ‌‌(۲۰تا ۳۵ میلی‌متر)‌‌
▪ ‌Normal: لنز‌های سنتی با فاصله کانونی ‌‌(۵۰ میلی‌متر)‌
▪ ‌‌Telephoto: بزرگنمایی زیاد و زاویه دید کوچک ‌‌‌‌(۱۰۵تا ۳۰۰ میلی‌متر)
نوع دیگری از لنزها هم وجود دارند که قابلیت تغییر فاصله کانونی خود را دارند و می‌توانند از زاویه‌های باز تا بسته تغییر دید بدهند. به این قبیل لنز‌ها ‌Zoom گفته‌می‌شود. لنز‌های زوم معمولا دارای فاصله کانونی ‌‌(۳۵تا ۱۵۰ میلی‌متر)‌‌هستند.‌ برخی از لنز‌ها می‌توانند هم روی دوربین‌های دیجیتال و هم آنالوگ بسته شوند. اما باید توجه داشته باشید که فاصله کانونی لنز بین دو حالت دیجیتال و آنالوگ، تغییر می‌کند. فاصله‌های کانونی‌ای که در بالا گفته‌شد، مربوط به حالت آنالوگ و دوربین‌های نگاتیو است. برای این‌که معادل آن‌ها را در حالت دیجیتال به دست آورید، باید عدد آن را در ۶/۱ ضرب کنید. به عنوان مثال، فاصله کانونی یک لنز ۳۵میلی‌متری در حالت آنالوگ روی یک دوربین دیجیتال ۵۶‌‌میلی‌متر خواهد بود.‌
اما این اعداد برای شما چه معنایی خواهند داشت؟ این تغییر فاصله کانونی در حقیقت بدین معنی است که با یک لنز یکسان وسعت دیدی را که روی یک دوربین فیلمی دارید، نمی‌توانید روی یک دوربین دیجیتال هم داشته باشید. به بیان ساده‌تر، یک لنز زاویه باز ۳۵میلی‌متری در دوربین‌های نگاتیوی، روی یک دوربین دیجیتال مثل یک لنز سنتی عمل خواهد کرد. ممکن است کمی پیچیده به نظر بیاید. اما بیشتر از این هم نمی‌توان توضیح داد. می‌توانید با یک عکاس درباره این موضوع صحبت کنید.‌
پارامترهای دیگری که درباره لنز‌ها بررسی می‌شود عبارتند از:
▪ سرعت لنز (‌Lens Speed): سرعت لنز یک دوربین دیجیتال در حقیقت بیان کننده سرعت همان لنز است. این سرعت که با مشخصه ‌ ‌f-Stopsتعریف می‌شود، شبیه همان چیزی است که درباره‌ ‌f-Stops دیافراگم دوربین گفته می‌شود. لنز‌های سریع‌تر، گران‌تر و عموما سنگین‌تر هستند.‌
▪ فاصله فوکوس (‌Focusing Distance): این پارامتر نشان‌دهنده کمترین فاصله‌ای است که لنز می‌تواند تا سوژه داشته باشد و در عین حال بتواند روی سوژه فوکوس کند. سعی کنید هزینه چندانی برای این پارامتر صرف نکنید. در عوض می‌توانید یک لنز ماکرو یا یک لنز تله‌فوتوی خوب تهیه کنید.
● قابلیت‌های اضافی دیگر
برخی از لنز‌های گرانقیمت‌تر، قابلیت‌های بیشتری هم دارند که عبارتند از:
▪ Vibration Reduction: این گزینه به شما کمک می‌کند در محیط‌هایی با نور کم عکس‌های شفاف‌تری تهیه کنید. این قابلیت که عموما روی لنز‌های دیجیتال وجود دارد، می‌تواند با تخمین لرزش دوربین (که معمولا در نورهای کم و به دلیل پایین بودن سرعت شاتر اتفاق می‌افتد) و حرکت دادن اجزای لنز در جهت مخالف، تاثیر لرزش را خنثی کند.‌
‌موتور ماورای صوت یا‌ Ultra Sonic Motor) USM) این قابلیت که روی لنز‌های کانن وجود دارد، به کاربر امکان فوکوس‌کردن با سرعت بسیار زیاد را می‌دهد که البته مهم‌ترین مزیت این لنز‌ها بی‌صدا بودن آن‌هاست. بدین شکل که در هنگام کار هیچ‌کس نمی‌تواند متوجه فوکوس‌کردن دوربین شما بشود.
▪ ‌Filter Thread: این وسیله در حقیقت مبدل فیلتر‌ها روی لنز است و به کمک آن می‌توانید فیلتر‌های اضافی (به عنوان مثال ----- پولاریزه‌کردن تصویر) را روی لنز نصب کنید. حتی اگر تصور می‌کنید که هیچ‌وقت از فیلتر‌ها استفاده نخواهید کرد، بهتر است یک مبدل ----- هم برای لنز خود خریداری کنید. این مبدل‌ها قیمت چندانی ندارند. اما در برخی موارد واقعا کاربرد دارند.‌
● نکته آخر
هرگز تصور نکنید صرف‌کردن هزینه بسیار زیاد برای یک لنز رده‌‌بالا می‌تواند کیفیت عکس‌های شما را چند‌‌برابر کند. در‌هر‌حال یک دوربین بد نمی‌تواند با یک لنز عالی عکس‌های بسیار خوبی تهیه کند. اما این اصلا بدین معنی نیست که لنز‌ها بی‌اهمیت هستند. اگر یک دوربین ‌‌DSLR خوب تهیه کرده‌اید، بهتر است دنبال یک لنز خوب هم بگردید. در هنگام تهیه لنز این نکته را به‌یاد‌داشته‌باشید که تا زمانی که یک لنز خاص کاربرد دقیقی برای شما ندارد، از تهیه آن پرهیز کنید. توجه کنید که برای اغلب کاربران غیر حرفه‌ای دوربین‌های دیجیتال، معمولا بهترین گزینه برای انتخاب لنز، یک لنز زوم با محدوده متوسط است.

منبع : دنیای کامپیوتر و اینترنت