شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا


ییلاق و قشلاق


ارتفاعات اهر، مشكین شهر منطقه ییلاقی ایل شاهسون و جلگه مغان كه در حدود 150 كیلومتر از منطقه سردسیر فاصله دارد و نزدیك به مرز جمهوری آذربایجان در كنار رودخانه ارس است، منطقه قشلاقی ایل شاهسون می‌باشد.
قلمرو طایفه‌های ایل شاهسون، هم در ییلاق و هم در قشلاق كاملاً مشخص است. هنگام كوچ نخست از قشلاق به «یازلاق» یا منطقه بهاره (بهار گه) و سپس به «یایلاق» یا منطقه تابستانی می‌روند. مسیر بین ییلاق و قشلاق ال یولو (ایل راه) نامیده می‌شود و معمولاً در این مسیر یورت‌های سنتی معروف به «دوشرگه» قرار دارند.
مراتع ایل شاهسون در اصل خالصه بودند، ولی كوچ‌نشینان در مراتع دشت مغان برای خود حق علف چر و در چراگاه‌های سبلان حق مالكیت قایل هستند. مالكان این مراتع در یك اردو یا اوبه زندگی می‌‌كنند. اوبه در اصل واحد املاك یا «یر» است. موقعیت توقفگاه بستگی كامل به چراگاههای پیرامون آن دارد.
جایگاه تابستانی اوبه‌ها معمولاً شامل 4 تا 5 آلاچیق یا چادر است. در زمستان دو یا سه گروه با یكدیگر چادر می‌زنند و با هم كوچ می‌‌كنند. اراضی چراگاه‌ در چهار فصل بهار و زمستان نامی مخصوص دارد.
شاهسون‌ها، پایگاه زمستانی خود را در دشت مغان كه سرزمین اصلی خود می‌دانند و اراضی زراعتی آنان در همین دشت قرار دارد،‌ برپا می‌كنند و تابستان‌ها را در دامنه‌ها و ارتفاعات سبلان سپری می‌كنند.