آغاز بازی بزرگ در آسیای میانه

روزنامه انگلیسی ایندیپندنت می نویسد: ,, برای اجرای این پروژه که هم اکنون نقشه ژئو پلتیک جهان را تغییر داده است و از یک مسیر نسبتا ,خصوصی, عبور می کند، هر مانعی را در سر راه خود در نوردید، از جنگل ها گرفته تا قوانین کارگری ، از به خطر انداختن محیط زیست و نابودی انواع موجودات نادر محیط زیست تا مبارزه برای دمکراسی و همه این ها برای ساختن لوله ای که پرهزینه ترین لوله نفتی است که تاکنون ساخته شده است. وقتی ساموئل بادمن وزیر انرژی آمریکا هنگام افتتاح لوله گفت:,ما این را گامی بزرگ در راه امنیت انرژی منطقه می دانیم,، در کنار او سران سه کشورآذربایجان، گرجستان و ترکیه ایستاده بودند. الهام علی اف آنجا، در ایستگاه کنترل پمپاژ لوله ها در کنار او ایستاده بود. از خواص این لوله است که او به متحد بسیار نزدیک غرب تبدیل شده است، از نقض فاحش حقوق بشر توسط دولت او چشم پوشی می شود, و از حکومت او که به لحاظ درجه فساد درجدول شفافیت در میان ۱۴۶ کشور جهان در رده ۱۴۰ قرار گرفته است استقبال می کند.,, ایندیپندنت هم چنین یادآوری می کند: ,,این سیاست ساختن لوله نفتی بود که به اصطلاح ,انقلاب صورتی, را برای تامین نفوذ آمریکا به گرجستان آورد و میخائیل ساکاشویلی را که در آمریکا تعلیم دیده دوسال پیش به قدرت رسانید. اهمیت گرجستان برای آمریکا آن قدر بود که پرزیدنت جرج بوش اولین رئیس جمهوری بود که از این کشور بازدید کرد. گزارشگران ایندیپندنت این نکته را نیز یادآوری کرده اند که در ترکیه ، متحد دیرینه آمریکا ، انبوه تانکرهای نفتی در تنگه بسفر درست در بغل دست پایگاه نظامی آمریکا قرار دارند.,, خوانندگان جدی نشریات غربی به یاد دارند دوستی طالبان و آمریکا و راه ورود طالبان به حکومت به خاطر توافق آن ها با ایجاد همین خط لوله باز شد و وقتی طالبان تحت القاء یاران سعودی توافقات را به هم زدند راه سقوط خود را هموار کردند. برخی ممکن است تصور کنند علت انتخاب این پروژه که از آسان ترین، طبیعی ترین و ارزان ترین مسیر یعنی ایران اجتناب می کند، فقط دشمنی رژیم ایران و آمریکاست ، در حالیکه اهمیت طرح مزبور بسیار فراتر از این می رود و اساسا برای مقابله با تاثیر کشورهای نفت خیز حوزه خلیج فارس بر بازار نفت است ? چه دولت های این کشورها متحد آمریکا باشند چه نباشند. مقابله با نفوذ اوپک، مقابله با نقش روسیه در آسیای مرکزی و جلوگیری از امکان کشورهای منطقه برای عملکرد مستقل در بازار نفت و بدست گرفتن کنترل کامل بازار انرژی جهان از اهداف سیاست لوله نفتی مزبوراست. بر اساس گزارش ایندیپندنت : ,,ظرفیت این لوله به یک میلیون بشکه در روز- یک در صد کل تولید- جهان برسد که از مخازن زیرزمینی با ظرفیت ۲۲۰ میلیارد بشکه نفت را حمل می کند. معماران و سرمایه گذاران این پروژه اطمینان می دهند که این راه می تواند امنیت تامین انرژی آمریکا و اروپا را طی ۵۰ سال تامین کند.,, به نوشته ایندیپندنت, طرح لوله نفتی مزبور وقتی ریخته شد که با سقوط شوروی امکان دسترسی به منابع نفت و گاز حوزه خزر برای شرکت های نفتی بزرگ غرب فراهم شد. این منطقه را , خاورمیانه جدید, نامیدند. تنها مشکل تامین امنیت انتقال نفت از این منطقه به غرب بود. سه طرح در نظر گرفته شد، یکی راه شمال که از میان روسیه می گذشت، دوم راه جنوب که از ایران می گذشت و سومی راه قفقاز یعنی راه کنونی.,, اینتدیپندنت می نویسد:,,راه سوم یعنی دشوارترین و پر هزینه ترین راه انتخاب شد چون تنها راهی بود که کنترل واشنگتن را بر لوله تامین می کرد. این روزنامه می نویسد دیک چنی که آن زمان ۱۹۹۸ مدیر عامل هالیبرتون بود گفت نمی توانم زمانی را تصور کنم که این منطقه را که به ناگهان این گونه اهمیت استراتژیک پیدا کرده در اختیار داشته باشیم.,, ایندیپندنت در ادامه می نویسد اکنون بعد از یک دهه و بیش از ۴ میلیارد دلار هزینه که بیش از سه چهارم آن از قروضی تامین شده که دولت زیر آن را امضا کرده و حدود ۳۲۰ میلیون دلار آن از مالیات دهندگان گرفته شده، خط لوله باز شده است. ولی این فقط نخستین فاز از جنگ مخفیانه برای کنترل بر آسیای مرکزی است. بنا بر گزارش ایندیپندنت تا همین جا:,, این پروژه که BTC خوانده می شود شکاف بین روسیه و آمریکا را تشدید کرده، در کشورهایی که از آن عبور می کند ناآرامی ایجاد کرده و شدیدا به محیط زیست آسیب رسانده است.,,
آیا این پروژه باعث خواهد شد کشورهای حوزه خلیج فارس از عواقب سیاست نفتی خانمان برانداز قدرت های بزرگ رها شوند؟ گزارشگران ایندیپندنت می نویسند: ,,این لوله نفتی تنها فاز اول , بازی بزرگ, در خاورمیانه است. پایکوبی که شرکت های بزرگ نفتی راه انداخته اند ممکن است خیلی زود رس باشد. علیرغم گزاف گویی های اولیه آمریکایی ها در دهه ۹۰، حالا بسیاری از تحلیل گران معتقدند ذخایر نفت منطقه در حقیقت ۳۲ میلیارد بشکه است که برابر است با ذخایر انرژی یکی از بازیگران کوچک بازار نفت: یعنی قطر . بازی اکنون به طرف لوله های نفتی ماورای خزر و به دشت های بزرگ ترکمنستان، و دیک جوشان ازبکستان، افغانستان و ورای آن حرکت می کند. ,,
و آن طرف افغانستان کجاست؟

منبع : مجله گسترش صنعت