بورس نفت و شرایطی که نداریم

وجود بورس های موفقی چون ZPE و Slmex كه به معاملات كالاهای انرژی در مقیاس انبوه می پردازند به دلیل حضور كارشناسان خبره در این صنعت است و در این بورس ها سوال از تشكیل و یا عدم تشكیل بورس نفت فراتر رفته و در جهت ایجاد فضاهای مطمئن و مناسبی كه در آن معاملات با بالاترین كارآیی و با حداقل هزینه های معاملاتی است در حركت هستند. در حال حاضر با توجه به قیمت نسبتاً بالای نفت شاید بتوان گفت كه تشكیل بورس نفت در جهت ایجاد ثبات در بازار جهانی نفت به نفع ما باشد، ولی آیا می توان امیدوار بود كه تشكیل بورس نفت در منطقه خلیج فارس بتواند حضور شركت های چند ملیتی را به خود جلب كند؟
پیش زمینه فعالیت در بورس وجود بازارهای رقابتی است. در فضای صنعت نفت ایران به دلیل انحصاری بودن بازار چنین فضای رقابتی موجود نیست، پس چگونه می توان انتظار داشت كه بازار بورس نفت پس از تشكیل بتواند در فضای بدون رقابت به حیات خود ادامه داده و در جهت اهداف خود گام بردارد؟
همچنین كشوری كه وارد بازار بورس می شود باید از وضعیت اقتصادی مطلوبی بهره مند باشد و در ایران به دلیل وجود سیاست های ناهمگون و متضاد اقتصادی و نبود ساختار اقتصادی مناسب نخواهیم توانست به یك بورس پویای نفتی دست پیدا كنیم. به طور كلی كشوری می تواند وارد بازار بورس شود كه به عنوان یك قدرت بزرگ اقتصادی مطرح باشد و این درحالی است كه ایران با داشتن ذخایر و منابع عظیم نفت و گاز به دلیل عدم بهره گیری به موقع ازمنابع نتوانسته به عنوان یك قدرت بزرگ اقتصادی مطرح شود. در ایران از شروع برنامه سوم بحث ارزیابی فنی و اقتصادی تاسیس بورس نفت در دستور كار وزارت اقتصاد و دارایی وزارت نفت قرارگرفت و این طرح از مردادماه 1382 به عنوان یك پروژه رسمی اعلام شد. ولی آنچه مسلم است، تشكیل بورس نفت بدون داشتن پشتوانه علمی كافی میسر نخواهد بود. آیا بهتر نیست ایران به عنوان كشوری كه مدعی دارا بودن توان تشكیل بورس نفت است، ابتدا قوانین و مقررات و شیوه رقابتی عمل كردن و حضور در سایر بورس های نفتی را بیاموزد و سپس از تشكیل بورس نفت دم زند و آیا راه اندازی بورس نفت به عنوان تنها راه نجات از تگناهای موجود ساختار در تامین مالی صنعت نفت است؟
آیا مصرف و تولید نفت خام ایران به میزان است كه بتواند با توجه به كشش های تقاضای جهانی برای نفت خام، آن را متاثر كند؟

منبع: روزنامه صنعت، نویسنده: ریحانه مظاهری، 3 مرداد 1383

منبع : نمایشگاه بین‌المللی