نقش فرایند پولشویی و مصادره اموال

پولشویی فرایندی است كه در طی آن درآمدهای غیرقانونی را قانونی جلوه می دهند به تعبیر دیگر، پولشویی پروسه ای است كه در طی آن منابع اصلی درآمدهای نامشروع پنهان می شود.در بیشتر موارد، پولشویی با قاچاق مواد مخدر ارتباط مستقیم دارد ؛ اگر قاچاق مواد مخدر ریشه كن شود، موارد پولشویی بسیار كم خواهد شد، ولی از بین نمی رود زیرا، جرایم سازمان یافته فراملی دیگری هستند كه درآمد آنها پولشویی می شود. اگر چه پولشویی را جنایت دهه ۱۹۹۰ گفته اند ولی این اصطلاح را مطبوعات در اوایل دهه ۱۹۷۰ در ماجرای واترگیت به كار برده اند و می توان گفت كه سال های متمادی قبل از آن هم پولشویی سابقه داشته است.
●امور زیر در فرایند پولشویی اهمیت دارد :
۱ ) منشاء واقعی پول پنهان بماند. ۲) شكل پول تغییر كند و یا به متاع با ارزش دیگری تبدیل گردد. ۳ ) این پروسه مخفیانه طی شود. ۴ ) از پول كثیف حفاظت مستمر به عمل آید.
در باب مصادره گفته شده : اگر شخصی مرتكب جرمی شود كه طبق قانون مجازات آن مصادره اموال باشد، مال مصادره شده به مرجعی كه در قانون معین شده تحویل می گردد، چنانكه در مجازات مربوط به جرایم مواد مخدر (برای نخستین بار) در ماده ۱۱ لایحه قانونی راجع به اصلاح قانون منع كشت خشخاش و استعمال تریاك مصوب تیر ماده ۱۳۳۸ آمده : در موارد مذكور در ماده ۴ قسمت اخیر ماده ۷ این قانون، وسیله نقلیه موتوری حامل مواد مخدر كه مال مرتكب بوده و در حین كشف به دست مأمورین افتد به دستور دادستان موقتاً توقیف و در صورت محكومیت مرتكب، طبق رأی دادگاه به مالكیت وزارت بهداری استقرار خواهد یافت.
پس، مصادره مجازاتی است كه قانون در مورد جرایم خاص مقرر داشته است. در كنوانسیون بین المللی ۱۹۸۸ مربوط به مبارزه با قاچاق مواد مخدر و روانگردان، كه در سال ۱۳۷۰ با تصویب قوه مقننه جزو قوانین كشور ما باشد، به جرم شناختن پولشویی و تعیین مجازات برای مرتكبان آن و اجرای مجازات مصادره اموال تصریح شده، به جرم شناختن پولشویی و تعیین مجازات برای مرتكبان آن و اجرای مجازات مصادره اموال تصریح شده و در كنوانسیون بین المللی پالرمو، مربوط به جرایم سازمان یافته كه در سال ۲۰۰۰ به امضای دولت ها از جمله جمهوری اسلامی ایران رسیده، به ضرورت مجازات شویندگان پول تأكید شده است. پولشویی، كه از آن به شریان خون تجارت جهانی مواد مخدر تعبیر می شود، چنان پیچیده است كه تمهیدات متداول نتوانسته است از شیوه هایی كه امروز در این فرایند به كار می رود جلوگیری كند. به خصوص، ردیابی موارد پولشویی مدرن در فضای سایبر - كه به نقل و انتقال فیزیكی نیاز ندارد به طور جدی، بغرنج است ؛ از طرفی جهانی شدن موجبی است كه به سرعت مرزها، به خصوص حوزه اقتصاد را در می نوردد و لازمه جهانی شدن اقتصاد به حداقل رسیدن كنترل ها در تجارت است. علاوه بر آن، بهره گیری قاچاقچیان از افراد حرفه ای در پولشویی بر پیچیدگی كشف موارد پولشویی افزوده است.
اكنون، بیش از ۱۴۰ كشور قانون مبارزه با پولشویی دارند و كشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران، كه هنوز در قانون مجازات آنها پولشویی جرم مستقل تعریف نشده با پولشویی، طبق قوانین موجود، مبارزه می كنند. ولی، در عین حال سالانه بیش از ۸/۲ تریلیون دلار در جهان پولشویی می شود.
در سه دهه پیش، آنچه فكر مأموران مبارزه با قاچاق مواد مخدر را مشغول می كرد جاسازی مواد مخدر بود ولی امروزه، علاوه بر جاسازی، كه در آغاز یك پروسه قاچاق مواد مخدر اهمیت دارد، مشكلی كه در پایان معاملات قاچاق مواد مخدر باعث دل مشغولی شده، پولشویی است كه عقیم ماندن این مرحله نهایی در بازدارندگی از قاچاق مواد مخدر فوق العاده مهم است. زیرا اگر درآمد حاصل از قاچاق مواد مخدر مصادره شود تمام فعالیت های قاچاقچی بی نتیجه می ماند و این امر او را از ادامه قاچاق مواد مخدر باز می دارد.
اگر چه تكنولوژی، با ردیاب مدرن، دوربین دید در شب و ... به مبارزان با قاچاق مواد مخدر كمك می كند، ولی رایانه و اینترنت به خدمت تبهكاران جرایم سازمان یافته فراملی از جمله قاچاق مواد مخدر، درآمده كه عملیات فیزیكی را منتفی و ردیابی را مشكل تر كرده است.
بنابراین، مقامات و مأموران مبارزه با پولشویی باید به آخرین دستاوردهای حقوقی و تكنولوژی مجهز شوند تا بتوانند با این پدیده پیچیده مبارزه كنند و در قانون مبارزه با پولشویی علاوه بر نكات فنی، حقوقی، تعریف دقیق جرم پولشویی و توجه به وصف جرم سازمان یافته بودن آن، باید به خصوص به كارا بودن نهادی كه تولیت این مبارزه را به عهده می گیرد توجه شود و به نظر می رسد كه ارتباط عمیق و تنگاتنگ قاچاق مواد مخدر و پولشویی اقتضا می كند مبارزه با هر دو معضل در یك ستاد كارا متمركز گردد و از امكانات ستاد مبارزه با مواد مخدر در امر مبارزه با پولشویی نیز استفاده شود كه تفصیل این پیشنهاد در مقاله آمده است.

منبع : روزنامه همشهری