پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
مسيح کاشانى
حکيم رکناى کاشانى، رکنالدين مسعود پسر حکيم نظامالدين على، متخلص به مسيح و مسيحى، از پزشکان و شاعران معروف سدهٔ دهم و يازدهم هجرى است. خاندانش از ديرباز پيشهٔ پزشکى داشت و پدرش حکيم نظامالدين على در عهد پادشاهى شاهطهماسب صفوى سه سال طبيب ديوان بود و پس از چند سال که از شعل دربارى کناره گزيد باز در دوران پادشاهى محمد خدابنده (۹۸۵-۹۹۶) عهدهدار همان مقام گشت. وى شعر نيز مىسرود و غير از رکنالدين مسعود دو پسر ديگر داشت بهنام: نصيرالدين (حکيم نصيرا) و قطبالدين (حکيم قطبا). | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رکنالدين مسعود از آغاز جوانى پزشکى و شاعرى را با هم جمع کرده بود و در اين هر دو فن شهرت داشت. او که تفاوت سنى بزرگى با شاهعباس نداشت به خدمت او پذيرفته شد و در پيشگاه وى 'کمال قرب و نسبت به هم رسانيد چنانکه از کثرت تقرب در سفر و حضر هميشه در رکاب دولت و سعادت بهسر در خدمت مىايستاد' . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فخرالزامانى اوقات جوانى مسيح را همراه با بادهگسارى و بىپروائى توصيف کرده و گفته است که تا در مجلس شاهعباس به بديههگوئى و همجامى با معاشر فرمانرواى خود مىگذراند و چون به خانه مىرفت و ساغرکشى و کتابخوانى و شعرگوئى مىپرداخت و در همين مدت اقامت در ايران به نظم منظومهاى به استقبال از خسرو و شيرين بهنام شاهعباس سرگرم بود که از باب رعايت ادب نسبت به حکيم نظامى آن را 'مجموعهٔ خيال' ناميد، و در همان حال هم قصيدههائى در ستايش پيامبر و امامان مىسرود، چنانکه 'مجموع شعرهائى که در ايران ساخت بهشت هزار بيت رسيد' . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حکيم رکنا پس از مدتى که در ملازمت و منادمت شاهعباس گذرانيد، به اغواى حاسدان از چشم آن شهريار افتاد و او که رنجيدهخاطر بود آهنگ بيرون رفتن از ايران کرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رکنا بعد از ورود به هندوستان به اگره رفت و به يارى ميرزاجعفر آصفخان به حضور جلالالدين اکبر بار يافت. بعد از چندگاه از اگره به آلهآباد سفر کرد و در شمار درگاهيان شاهزاده سليم (=جهانگير) درآمد و با آو به اگره بازگشت ليکن در آنجا نماند و از آنجا هم دير نماند و بار ديگر راه درگاه جانگير در پيش گرفت و از حدود سال ۱۰۲۳ ملازمت زمانهبيگ مهابتخان که پيش از اين چندبار به نامش بازخوردهايم، اختيار نمود و با او در تتهواجمير بهسر برد، سپس در درگاه جهانگير پادشاه پذيرفته شد. و پس از او در خدمت جانشينش شهابالدين شاهجهان (۱۰۳۷-۱۰۶۸ هـ) گذراند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تا آنکه به سال ۱۰۴۱ به قصد زيارت مکه و مشهد از شاهجهان اجازهٔ سفر خواست. از هند به مشهد و از آنجا به کاشان و اصفهان رفت ولى چون از جانب شاهصفى (۱۰۳۸-۱۰۵۲هـ) توجهى بدو نشد به شيراز و کاشان سفر نمود و همانجا ماند و چون از ستايشگران دودمان گورکانى بود او را در بيشتر سالها به انعامى ياد مىکردند و او همچنان در زادگاه خويش بهسر مىبرد تا به سال ۱۰۶۶هـ بدرود حيات گفت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مسيح از شاعران پرکار بود، چنانکه عدد بيتهاى او را تا صد هزار نوشتهاند. علت آن است که زود شروع به شاعرى کرد و عمرى دراز يافت و توفيقى چنين حاصل نمود. سه ديوان فراهم آورد، يکى در ايران و دو در هند. سخن او با آن همه پرکارى استوار و يکدست و کلامش منخب و خالى از عيب و مقرون به انديشههاى ژرف است. زبانى فصيح و بيانى روان و خالى از هرگونه تعقيد و استادانه و همراه با خيالات بسيار باريک و دقيق و مضمونهاى عالى و نازک دارد که از بس در بيان آنها مهارت به کار رفته آسان يا بهنظر مىآيند ولى معلوم نيست که اگر بهدست رکناى مسيح نمىافتاد چنين جاندار و پرحالت از کار درمىآمدند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از ديوان و مثنوىهاى او نسخههاى متعدد در ايران و انيران موجود است و نسخهاى از آن را که ناتمام و ناقص است، در کتابخانهٔ ملى پاريس و نسخهاى ديگر را در کتابخانهٔ موزهٔ بريتانيا ديده شده و براى آنکه هر سه ديوان قصيدهها و غزلها و رباعىها و قطعههايش نظم کامل يابد مقابلهٔ چند نسخه از آنها لازم است. مجموعهاى از سه مثنوى او يعنى مجموعهٔ خيال (در برابر خسرو و شيرين) و ساقىنامه و منظومهاى در برابر محزنالاسرار و مثنوى ديگر به اسم: 'رام و سيتا' (در برابر خسرو و شيرين) و مثنوى ديگرى بهنام 'قضا و قدر' در کتابخانهٔ موزهٔ بريتانيا ديده شد. کلياتش به حق شايستهٔ تتبع و نشر است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از حکيم رکنا پسرى بهَنام محمد حسين در جوانى درگذشت. اين محمدحسين شاعرى خوب بود و غزل را نيک مىساخت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نکتهاى که دربارهٔ حکيم رکنا شايستهٔ گفتن است حسن خلق و رفتار نيکش بود. ميرزا محمدطاهر نصرآبادى نوشته است که 'چند مرتبه فقير به خدمت او رسيده حقا که مَلَکى بود در لباس بشر. سخنان حکيم و اعراضش از زندگانى دربارى و نديمى پادشاه گوياى اين حقيقت است. وى ميان سخنشناسان عهد مقامى والا داشت. ميرزا صائب تبريزى که به قولى شاگرد حکيم رکنا بود، نامش را در پايان غزلى که به استقبال از حکيم ساخته بود بدينگونه با احترام و بزرگداشت آورده است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل دولت روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم خلیج فارس حجاب شهید مطهری
تهران سلامت شهرداری تهران هواشناسی سیل پلیس قوه قضاییه آموزش و پرورش بارش باران سازمان هواشناسی دستگیری وزارت بهداشت
بانک مرکزی خودرو بازار خودرو قیمت دلار قیمت خودرو ایران خودرو قیمت طلا دلار سایپا تورم کارگران حقوق بازنشستگان
فضای مجازی مسعود اسکویی تلویزیون رضا عطاران سریال سینمای ایران سینما دفاع مقدس فیلم تئاتر
دانشگاه علوم پزشکی مکزیک
غزه رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین آمریکا چین روسیه نوار غزه حماس ترکیه عربستان اوکراین
فوتبال استقلال سپاهان تراکتور باشگاه استقلال لیگ قهرمانان اروپا لیگ برتر ایران رئال مادرید بایرن مونیخ لیگ برتر باشگاه پرسپولیس لیگ برتر فوتبال ایران
اینستاگرام همراه اول دبی اپل ناسا وزیر ارتباطات تبلیغات گوگل پهپاد
کبد چرب کاهش وزن دیابت قهوه فشار خون داروخانه