شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا
شيخبهائى عاملى
شيخالاسلام بهاءالدين محمدبن حسينبن عبدالصمد عاملى متخلص به 'بهائى' و معروف به 'شيخبهائى' از جملهٔ عالمان و شاعران معروف سدهٔ يازدهم هجرى است. پدرش شيخعزالدين از عالمان دينى جبل عامل لبنان در عهد شاه طهماسب صفوى با خاندان خود به ايران مهاجرت کرد. ابتدا در اصفهان و سپس در قزوين مقيم شد و بعد از آن به مشهد و از آنجا به هرات رفت و بعد از هشت سال به قزوين بازگشت و با کسب اجازه از پادشاه به سفر حج رفت و در بحرين (= بحران، الاحساء) سکونت گزيد و همانجا بود تا به سال ۹۸۴ درگذشت. وى تمايل به تصوف داشت و تأليفهائى در فقه دارد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پسرش بهاءالدين محمد (شيخبهائى) به سال ۹۵۳ در بعلبک ولادت يافت و در خردسالگى به همراه پدر و خاندانش به ايران آمد و با بردارش عبدالصمد در محضر پدر و بعضى از عالمان ديگر تربيت يافت و در ادب عربى و فارسى و دانشهاى دينى و بعضى از دانشهاى عقلى بهويژه رياضى مهارتى حاصل کرد و به همراه پدر چندگاه در اصفهان و قزوين و مشهد و هرات گذارند و جز اصفهان خانهاى در مشهد داشت، و هنگامى که پدرش به ديار عرب بازمىگشت عهدهدار کارهاى وى شد تا منصب شيخالاسلامى يافت و پس از چندى به زيارت حج رفت و سپس مدتى که آن را سىسال نوشتهاند به سياحت پرداخت و آنگاه به ايران بازگشت و از آن پس در اصفهان ملازم درگاه شاهعباس و از مقربان او بود و با عالمان مشهورى مانند ميرمحمدباقر داماد در آن شهر معاشرت داشت و به تأليف کتابها و ساختن منظومهها و تربيت شاگردان خود سرگرم بود تا در هشتادواند سالگى به سال ۱۰۳۰ تا ۱۰۳۱ درگذشت و تاريخ مرگش را 'بىسر و پا گشت شرع و افسر فضل اوفتا' يافتند، جسدش را به مشهد انتقال دادند و در خانهاى که آنجا داشت به خاک سپردند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شيخبهائى شاگردان معروفى در دانشهاى دينى و ادب عربى داشت مانند شيخمحمدتقى مجلسى اصفهانى، ملامحسن فيض کاشانى، ملامحمدباقر سبزوارى، محمدصالح مازندرانى، و نظامبن حسين ساوجى که بعد از مرگ استاد خود کتاب فارسى او را در فقه بهنام جامع عباسى به فرمان شاهعباس تمام کرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تأليفهايش بسيار و از آن جمله است: خلاصةالحساب، تشريحالافلاک و حواشى آن، کتاب اسطرلاب الکبير، حبلالمتين فى احکامِ اَحکامِالدين، مشرقالمشسين و اکسيرالسعادتين در فقه و حديث، فوائدالصمديه در نحو، فوائد البيان در نحو، زبده در اصول فقه، اثنى عشريات خمس در طهارت و نماز و زکوة و روزه و حج، جامع عباسى به پارسى تا آخر مبحث حج، کشکول که مجموعهاى است از مطلبهاى گوناگون که حکم سفينهاى دارد و بسيارى از شعرهاى عربى و فارسى او هم در آن در جست و چندبار به طبع رسيده و به تمامى يا به اجزاء به پارسى ترجمه شده است، و کتابهاى ديگر... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بهاءالدين به تازى و به پارسى شعر مىسرود و در شعر بهائى تخلص مىکرد. از کليات شعر پارسى او و خاصه از مثنوىهايش نسخههاى بسيار رايج است. کلياتش شامل منظومههاى نان و حلوا، سوانحالحجاز، شير و شکر، نان و پنير، غزلها، اشعار پراگنده از مثنوى و قصيده و مخمس و مستزاد، رباعىها و کتاب موش و گربه به نثر است. از مثنوىهاى اصلى شيخبهائى ۱. نان و پنير در ۳۰۹ بيت، ۲. طوطىنامه در ۱۴۳۴ بيت در بحر رمل مسدس مقصور، ۳. شير و شکر در ۱۴۲ بيت به بحر خفيف، ۴. نان و حلوا يا سوانحالحجاز در ۴۰۸ بيت به بحر رمل مسدس مقصور، و ۵. الزهراه به عربى در وصف هرات در ۴۰۸ بيت است و هر يک چند بار در ايران و انيران جداگانه و يا به همراه ديگر اثرهايش چاپ شده. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وى نه شاعر دربارى بود و نه در زمرهٔ کسانى که شاعرى را پيشهٔ خود کرده و روزگار را در آن بهسر مىبردهاند. پيشهٔ اصليش اداى وظيفههائى بود که عالمان دين داشتند، و اشتغال خاطرش بيشتر تأليف و تعليم و تربيت شاگردان متعدد مشهورش؛ و به همين سبب او ديوانى بزرگ ترتيب نداد ولى آنچه گفت با همه اثرپذيرى از علم و اطلاع و زندگانى متشرعانهٔ او، خالى از لطفى نيست. مردى است ذىفنون و عالميست مذهبى که خواست استعدادش را در شعر نيز بيازمايد، پس شاعرى متوسط از کار درآمد که چون مايهٔ علميش از ديگران بيشتر بود، ميان همطرازان نامى برآورد و شهرتى يافت و بايد گفت که شهرت او در شاعرى از بسى از استادان سخن عهد صفوى درگذشته، بيشتر مرهون شهرتش در دانشهاى دينى و مقام بلند اجتماعى و مذهبى اوست. وى خواه در مضون و خواه در کلام در صف اول شاعران عهد خود نيست، و چون پارسى زبان اصلى او نبود و آن را از راه تتبع اثرهاى اصيل فارسى آموخت، زبانى درست ولى پر آميغ در شعر خود دارد، و انديشههاى خويش را که هيچيک از آنها در عالم ادب و عرفان ايرانى تازه و بديع نيست با بيانى ساده و روان و تحتتأثير زبان رايج عهدش اظهار کرده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
يکى از علتهاى رواج اشعار بهائى چاشنى تند عرفانى آنهاست. اين ذوق عرفانى که در سخن او مىيابيم اصلاً تازگى ندارد و تنها وجه اهميت اشعار او در اين است که يک عالم شرعى متنفذ آنها را سروده است. ازوست: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس شورای اسلامی حجاب مجلس دولت سیزدهم دولت رئیسی رئیس جمهور سیدابراهیم رئیسی گشت ارشاد پاکستان جمهوری اسلامی ایران
تهران قتل شهرداری تهران پلیس هواشناسی سیل کنکور فضای مجازی وزارت بهداشت سازمان سنجش زنان پایتخت
خودرو قیمت دلار قیمت خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن ارز تورم ایران خودرو
سینمای ایران سریال کیومرث پوراحمد تلویزیون سریال پایتخت قرآن کریم موسیقی سینما تئاتر ترانه علیدوستی کتاب مهران مدیری
کنکور ۱۴۰۳ اینترنت عبدالرسول پورعباس
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه روسیه چین حماس اوکراین ترکیه ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال جام حذفی آلومینیوم اراک فوتسال بازی تیم ملی فوتسال ایران تراکتور باشگاه پرسپولیس بارسلونا لیورپول
هوش مصنوعی گوگل تبلیغات نخبگان مدیران خودرو فناوری اپل ناسا سامسونگ آیفون بنیاد ملی نخبگان
کاهش وزن روانشناسی بارداری مالاریا آلزایمر زوال عقل