یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا
سليم تهرانى
ميرزا محمدقلى سليم طرشتى تهرانى از شاعران نيمهٔ اول سدهٔ يازدهم هجرى است. از بدايت حالش اطلاع کافى در دست نيست و چنانکه نوشتهاند تحصيل منظم مدرسهاى نداشت ولى چنانکه از شعرش دريافته مىشود گذشته از استعداد فطرى، از دانشهاى زمان خود بىاطلاع نبود. نخستين روزگار شاعرى او در لاهيجان گذشت و در آنجا به همراه ملا واصبا (واصب قندهارى) و ملاحسينا متخلص به صبوحى (۱۰۷۸ هـ) ملازم ميرزا عبدالله وزير بيهپيش گيلان (لاهيجان) بود و همانجا زنى اختيار کرد و از او پسرى داشت. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چندى هم يوسفسلطان حاکم کسگرگيلان (م ۱۰۳۷هـ) را ستود و ظاهراً بعد از عزل او از حکومت کسگر راه عراق پيش گرفت و چند سالى از اواخر عهد شاهعباس نخستين (۹۹۶-۱۰۳۸هـ) و آغاز دوران شاهصفى (۱۰۳۸-۱۰۵۲) را در اصفهان بهسر مىبرد و اين هر دو را ستود ليکن از دربار صفوى توجهى را که انتظار داشت نيافت و ناگزير از اصفهان به شيراز رفت و در آنجا به پايمردى ميرزاابوالحسن حسينى فراهانى اديب و شاعر سدهٔ يازدهم (م ۱۰۴۰ هـ) شارح ديوان انورى، به امامقلىخان والى فارس (م ۱۰۴۲) معرفى شد و چندى در خدمت او بهسر برد، ليکن اقامتش در آن شهر هم پا نگرفت و ناچار در جست و جوى آب و نان راه هند پيش گرفت و از راه دريا بدان ديار رفت و پيرامون سال ۱۰۴۱ هـ به گجرات رسيد و ديرى نگذشت که در مسلک ملازمان ميرعبدالسلام مشهدى از رجال معروف عهد شاه جهان درآمد. پس از چند سال ملازمت او و آمد و شد به مرکزهاى قدرت هند مانند اگره و لاهور و ستايش پادشاه و اسلامخان ديگر بزرگان، در کشمير انزوا گزيد و همانجا بود تا به سال ۱۰۵۷ هـ يعنى همان سال وفات حامى خود، درگذشت. کورش در مزارالشعراى کشمير است و بعد از او قدسى مشهدى و کليم کاشانى و طغراى مشهدى را هم نزديک او به خاک سپردند. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ديوان سليم نزديک به نه هزار بيت و مشتمل است بر قصيده و غزل و قطعه و رباعى و مثنوىهاى قضا و قدر و وصف کشمير در ۱۸۰۰ بيت به بحر هزج مسدس مقصور و مثنوىاى در بحر سريع مطوى موقوف (وزن مخزنالاسرار) و جز آنها. از اين دوان نسخههائى در ايران و انيران در دست است و يک بار به سال ۱۳۴۹ در تهران چاپ شد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سليم را به نازکى خيال و خلق مضمونهاى دقيق تازه و سعى در ارسال مثل و تمثيل وصف کردهاند. زبانش در شعر ساده و گاه (خاصه در قصيده و مثنوى) تا حدى سست و نزديک به زبان عاميانه است و اين بيشتر از آنجا است که سليم تحصيل منظم مدرسهاى کافى نداشت و گويا تتبع او هم در ديوانهاى استادان گذشته کم بود و بيشتر به نيروى استعداد شاعرى مىکرد. با همهٔ اين احوال سخن او (بهويژه مثنوىها و غزلهايش) همراه با نازکى خيال و مضمونهاى تازه است. اما نمکتهٔ قابل ذکر آن است که دقت در ايراد مضمون و نکتهپردازى و خيالبندى در غزلهاى او هم از ورانى و سادگى گفتارش نکاسته بلکه صراحت معنى و سهولت فهم سخنش در اين نوع از شعر هم آشکار است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اگر چه سليم متهم به برداشتن مضمون از ديگران بود ولى عجب در آن است که بسى از مضمونهاى او را شاعرى معاصر و جوانتر از او مانند کليم و صائب و غنى کشميرى به لفظ يا به معنى و يا به اندک تغيير تکرار کردهاند. از اوست: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
همچنانکه گفتم سليم در تمثيل تواناست و اينک چند نمونه از آن: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس مجلس شورای اسلامی حجاب دولت سیزدهم دولت جمهوری اسلامی ایران پاکستان جنگ رئیسی گشت ارشاد امام خمینی
هواشناسی تهران تصادف پلیس شهرداری تهران قتل سیل وزارت بهداشت فضای مجازی کنکور سلامت سازمان هواشناسی
قیمت دلار قیمت خودرو مالیات خودرو بانک مرکزی دلار بازار خودرو قیمت طلا سایپا ارز مسکن ایران خودرو
زنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محمد خزاعی سریال سینمای ایران تلویزیون سریال پایتخت موسیقی سینما فیلم ترانه علیدوستی قرآن کریم
کنکور ۱۴۰۳ خورشید
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه روسیه چین اوکراین حماس عربستان ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال فوتسال بازی باشگاه پرسپولیس جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور تیم ملی فوتسال ایران سپاهان بارسلونا
هوش مصنوعی تبلیغات فناوری گوگل سامسونگ اپل ناسا بنیاد ملی نخبگان آیفون
دندانپزشکی خواب بارداری کاهش وزن مالاریا