شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا
فُرقتى جوشقانى
ميرزا ابوتراب بيگ فُرقتى پسر خواجه زينالدين على بيگ اَنْجَدانى است تخلصش نخست 'کامى' بود و سپس از مؤلف مجمعالخواص يعنى صادقى افشار کتابدار در قطعهاى که بدو فرستاد تقاضاى تعيين تخّلصى براى خود کرد، وى چهار تخلص به ميرزا ابوتراب پيشنهاد نمود و او از آن ميان فرقتى را برگزيد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مولدش را تذکرهنويسان به تفاوت جوشقان، اَنجدان و حتى قزوين نوشتهاند ولى نشو و نماى او در کاشان بوده و جز از يک بخش از زندگى که در اردوى شاه عباس گذرانده باقى دروان جوانى و کوشائى در راه شعر و ادب را در کاشان سپرى کرد و همانجا ماند و از اين روى بيشتر به کاشانى مشهور است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پدرش زينالدين على (= ميرزا على خان) مردى دبير و مستوفىپيشه و اهل ديوان بود و جان بر سر اين پيشه گذاشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ميرزا ابوتراب پس از پدر به کار دانش و شعر سرگرم شد و چندى بعد به اردوى شاهى پيوست و به وزرات (= پيشکارى) مقصودبيگ ناظر بيوتات خاصهٔ شاهى برگزيده شد ليکن در آن شغل نايستاد و چون مىخواست يکدله سرگرم شعر و ادب باشد تنها به شاعرى پرداخت و در آن وادى ترقى کلى کرد چنانکه همهٔ مستعدان تصديق شاعرى وى نمودند و او را از همهٔ حيث، چه در شعر و ادب و چه در دانش و فرهنگ و خط (شکسته نستعليق) و املاء درست و انشاء و حساب و سياق و شعرشناسى شايستهٔ ستايش شمردند و شعرهايش را در سفينههاى غزل نگاشتند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بنابر اظهار فخرالزمانى، فرقتى چندى در مشهد و هرات نيز مىگذرانيده و در شهر اخير مدتى مصاحب فصيحى هروى بوده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از ديوان فرقتى نسخههائى در ايران و اَنيران يافته مىشود و از آن ميان دو نسخهٔ موجود در کتابخانهٔ ملى پاريس ديده شد، متضمن قصيده و ترکيب و ترجيع و غزل و قطعه و رباعى و مثنوى و چندين مطلع که مجموع آنها به پيرامون دو هزار بيت بر مىآيد. مثنوى فرقتى بر وزن مخزنالاسرار است و شاعر آن را بين سالهاى ۱۰۰۵ و ۱۰۱۲ در کاشان سرود. قصيدههايش در مدح امامان شيعه و شاهعباس است. غزلهاى وى عادتاً بىتخلص و گاه بسيار کوتاه است چنانکه بعضى از آنها از دو سه بيت درنمىگذرد و مقدارى مطلع غزل نيز که ظاهراً شاعر مىخواست آنها را تمام کند ولى بىسرانجام گذاشت و در ديوان او ديده مىشود. ترجيعبند ساقىنامهٔ او که قسمتى از آن را نقل خواهم کرد، مشهور است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اما آذر ديوانش را 'ملاحظهکرد' و بعد از مراعات بسيار نسبت به شاعر سه بيت را از او برگزيد. شايد علت اين بىاعتنائى آن بود که شيوهٔ بيان فرقتى بسيار متمايل به روشى است که در آن به بيان مضمونها و خيالهاى باريک و پردامنه در الفاظ کم اهميت داده مىشد. وى ترکيبهاى تشبيهى و استعارى که بر بنياد خيالهاى باريک استوار باشد، بسيار دارد و بر روى هم شاعرى است مضمونآفرين و خيالپرداز بىآنکه رعايت جانب لفظ را فروگذارد و دچار زيادهروىهائى گردد که در سخن بعضى از شاعران بعد از او خواهيم ديد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وفات فرقتى براثر مبالغه در استعمال فلونيا در شب جمعه چهارم شعبان ۱۰۲۵ اتفاق افتاد در حالى که هنوز جوان بود ليکن افيون کار او را ساخته و به يکبارگيش از پاى درافکنده بود. ازوست: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران حجاب مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم دولت رئیسی رئیس جمهور گشت ارشاد پاکستان جمهوری اسلامی ایران امام خمینی
تهران شهرداری تهران پلیس قتل هواشناسی سیل کنکور وزارت بهداشت سلامت زنان سازمان سنجش پایتخت
خودرو قیمت دلار قیمت خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن ارز تورم ایران خودرو
سینمای ایران سریال سینما کیومرث پوراحمد تلویزیون سریال پایتخت موسیقی قرآن کریم تئاتر ترانه علیدوستی مهران مدیری کتاب
اینترنت کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه روسیه چین حماس اوکراین ایالات متحده آمریکا ترکیه
پرسپولیس فوتبال استقلال جام حذفی آلومینیوم اراک بازی فوتسال تیم ملی فوتسال ایران تراکتور باشگاه پرسپولیس بارسلونا لیورپول
هوش مصنوعی گوگل تبلیغات سرطان نخبگان مدیران خودرو فناوری ناسا اپل سامسونگ آیفون بنیاد ملی نخبگان
کاهش وزن روانشناسی بارداری مالاریا آلزایمر زوال عقل