پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

۱۴ ژوئیه سال ۱۹۵۸ ـ کودتای ژنرال قاسم و سالروز پایان سلطنت کوتاه مدت عراق


۱۴ ژوئیه سال ۱۹۵۸ ـ کودتای ژنرال قاسم و سالروز پایان سلطنت کوتاه مدت عراق
در روزی چون امروز (۱۴ ژوئیه) در سال ۱۹۵۸ ، یک کودتای نظامی در عراق که توسط ژنرال متمایل به مارکسیسم ــ عبدالکریم قاسم ــ صورت گرفت به نظام سلطنتی کوتاه مدت این کشور پایان داد . ضمن این کودتا فیصل دوم پسر غازی پسر فیصل اول پادشاه هاشمی وقت ، افراد خانواده اش و نیز نخست وزیر عراق کشته شدند.
دولت انگلستان که در جریان جنگ جهانی اول برقسمتی از خاور میانه از جمله عراق و فلسطین مسلط شده بود با ساختن کشوری به نام ماوراء اردن یک امیر زاده هاشمی حجاز را سلطان آن و پسر عمویش (فیصل اول ) را سلطان عراق کرده بود ، حال آن که عراق قبلا سلطنتی نبود .
عراق که از هزاره چهارم پیش از میلاد مهد نخستین تمدن بشری ( سومریها ) بود از نیمه قرن ششم پیش از میلاد تا نیمه قرن هفتم میلادی به مدت یک هزار و ۱۸۷ سال گوشه ای از امپراتوری ایران و شهر تیسفون ( مدائن واقع در عراق امروز ) ۷۷۰ سال پایتخت ایران بود. بعدا بغداد مقر خلفای عباسی شد که به دست هلاکو خان مغول برانداخته شدند.
از زمان شاه اسماعیل صفوی تا کریم خان زند بر سر عراق میان ایران و عثمانی جنگ بود و هر چند وقت یکی از دو دولت غلبه داشت . از آن پس عراق گوشه ای از امپراتوری عثمانی بود که از استانبول اداره می شد.
عراق در جریان جنگ جهانی اول به تصرف انگلستان در آمد و دولت انگلستان در سال ۱۹۲۱ یک شاخه از امیران هاشمی را به عراق آورد و زیر نظر خود سلطنت داد . عراق در سال ۱۹۳۲ استقلال یافت ولی در جریان جنگ جهانی دوم دوباره به اشغال نظامی انگلستان درآمد که از انجا به ایران نیرو فرستاد و در شهریور ۱۳۲۰ ایران را هم با مشارکت شوروی اشغال نظامی کرد. بنابراین تا کودتای ژنرال قاسم ، عراق کمتر از چهار دهه سلطنتی بود.
حکومت چپهای افراطی در عراق در سال ۱۹۶۳ با کودتای سرهنگ عارف متمایل به جنبش ناسیونالیستی و حزب بعث بر کنار شد . به نوشته برخی مورخین , آمریکایی ها که مایل به کمونیستی شدن عراق و دوستی تنگاتنگ آن با شوروی نبودند به کودتای عارف کمک کرده بودند. حکومت عارف در ژوئیه سال ۱۹۶۸ با کودتای ژنرال حسن البکر از شاخه سوسیالیستی حزب بعث سرگون شد و صدام حسین که معاون البکر بود از ژوئیه سال ۱۹۷۹ جای او را گرفت و خود را مدافع همه جهان عرب اعلام کرد و دست به ایجاد ارتشی چند برابر ظرفیت عراق زد و ....
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز