مسمومیت غذائی در کودکان

مسمومیت غذائی نتیجه مصرف مواد غذائی آلوده به سموم مختلف مخصوصاً سمومی میکروبی است. در عرض ۳ تا ۲۴ ساعت پس از مصرف غذای آلوده (بسته به نوع سم) علائم مسمومیت شامل دردهای شکمی، تب، استفراغ و اسهال آغاز می‌شود. اگر غذا با باکتری آلوده شده باشد، این باکتری‌ها سموم خود را (به نام توکسین)، داخل دستگاه گوارش آزاد می‌کنند و باعث آسیب مستقیم و التهاب مخاط دستگاه گوارش می‌شوند.
باکتری‌های زیادی هستند که سبب مسمومیت غذائی می‌شوند اما شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از: سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوک و ای. کولای (E.coli) که مورد آخر شایع‌ترین علت مسمومیت غذائی در بین شیرخواران به‌خصوص کودکانی است که با بطری تغذیه می‌شوند. انواع مسمومیت‌های غذائی غیر باکتریائی عبارتند از: علائم ناشی از خوردن مواد شیمیائی، پاک کننده‌ها و رخی گیاهان سمی، در کودک این شرایط بسیار جدی است زیرا ممکن است به سرعت باعث کم‌آبی بدن وی شود.
● نخستین اقداماتی که می‌توانید انجام دهید:
▪ اگر کودک دچار اسهال و استفراغ شده، درجه حرارت بدنش را اندازه بگیرید و مطمئن شوید که تب دارد یا نه.
▪ مدفوع کودک را از لحاظ وجود خون و بلغم بررسی کنید.
▪ کودک را در بستر بخوابانید و هیچ ماده غذائی به او ندهید اما آب بدنش را از طریق دادن محلول مایع درمانی خوراکی (ORS) که به‌صورت پودر در داروخانه‌ها موجود است، حفظ کنید.
▪ سعی کنید غذای آلوده‌ای را که باعث بروز این علائم در کودک شده، شناسائی کنید.
▪ در صورتی‌که اسهال و استفراغ کودک بیش از ۶ ساعت طول بکشد و از طریق رژیم انحصاری مایعات نتوانستید علائم را کنترل کنید، هر چه سریع‌تر کودک را به پزشک یا نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید.
▪ ماده سمی مشکوک را با خود به نزد پزشک ببرید.
● اقداماتی که پزشک انجام می‌دهد:
در اغلب موارد هیچ درمان خاصی به‌جزء جایگزین کردن مایعات و نمکی که از طریق اسهال و استفراغ دفع می‌شود، وجود ندارد. اگر کودک شما در معرض کم‌آبی (دهیدراتاسیون) باشد، ممکن است پزشک، وی را به بیمارستان ارجاع دهد تا مایعات را از طریق سرم دریافت دارد. اگر استفراغ کودک خیلی شدید باشد، ممکن است پزشک یک آمپول ضدتهوع برای کنترل استفراغ وی تجویز کند.
● اقداماتی که شما می‌توانید برای کمک به کودک خود انجام دهید.
▪ ظرفی را نزدیک کودک قرار دهید تا در صورت بروز تهوع از آن استفاده کند و نیاز نباشد که مرتب به دستشوئی برود.
▪ در صورتی‌که کودک مبتلا به تب باشد، می‌توانید به‌وسیله کیسه یخ یا یک حوله خیس وی را خشک کنید و تب را پائین بیاورید.
▪ نکات بهداشتی را رعایت کنید. مسمومیت غذائی در اغلب موارد یک بیماری عفونی است بنابراین حتماً پس از رفتن به دستشوئی دستان کودک را بشوئید و خود نیز پس از تعویض کهنه کودک دستان خود را بشوئید.
▪ برای جلوگیری از بروز مسمومیت غذائی تمام غذاهای پخته شده را در یخچال نگه دارید. و هنگام مصرف، آن‌ها را کاملاً گرم کنید. سالمونلا در غذاهای گرم نیز وجود دارد اما حرارت بالا آن را از بین می‌برد.
▪ غذاهای یخ‌زده و به‌خصوص مرغ را قبل از پختن به‌خوبی گرم کنید و مطمئن شوید که کاملاً پخته شده‌اند.
▪ به محض آن‌که اشتهای کودک برگشت و تقاضای غذا کرد، از غذاهای سریع‌الهضم مثل سوپ، ماست، ژله و غذاهای بدون چربی استفاده کنید. اثر بیماری اغلب ظرف یک‌هفته برطرف می‌شود.
▪ غذاهائی را که کودک طی ۲۴ ساعت گذشته مصرف کرده، بررسی کنید و هر غذائی را که به آلوده بودنش شک دارید دور بریزید.

منبع : ماهنامه کودک