مسمومیتها و راههای پیشگیری

سم به ماده ای کفته میشود که پس از ورود مقادیر نسبتأ کمی از آن به بدن باعث بیماری یا مرگ میشود.
▪ راههای ورود سم به بدن:
۱) گوارشی
۲) تنفسی
۳) پوست
۴) تزریقی
مسمومیت های اتفاقی در تمام گروه های سنی روی می دهد.
● علائم و نشانه های عمومی و اختصاصی مسمومیتها:
▪ (بوی دهان و گشادی یا تنگی مردمک چشم،کلید کشف وجود ونوع مسمومیت میباشد)
▪ اقدامات وکمکهای اولیه
۱) گرفتن اطلاعات چه کسی ۱-چه چیزی ۲-چه مقدار ۳-چگونه ۴-چه زمانی
۲) بازنگه داشتن راه هوایی
۳) تماس با مرکز مسمومیتها(در صورت بیهوشی نبض وتنفس هر۲تا ۳دقیقه چک کنید)
۴) رقیق کردن سم(مواد نفتی یا برخی مواد خاص نبایستی رقیق کرد)
۵) وادارکردن به استفراغ( باعث کاهش ۳۰تا ۵۰ درصد کاهش مواد سمی داخل معده میشود) (پس باید تا ۳۰دقیقه اول سم را خارج کرد)
۶) از دادن آب نمک برای وادار کردن به استفراغ در کودکان پرهیز کنید
۷) بسیاری از سموم خود باعث استفراغ می گردد(اگر استفراغ ایجاد نشد از شربت ایپکا) می توان استفاده کرد
ضمنأ رقیق کردن در مورد مواد نفتی –شیمیایی-بیهوشی نبایستی انجام داد (مواداسیدی -شیمیایی-قلیایی اعزام)
۸) استفاده از ذغال فعال
● میزان مصرف داروی ایپکاک
۱) بزرگسالان(بالای۱۲سال)
۲) کودکان(بین ۱تا ۱۲سال)
۳) شیرخواران(بین۶تا۱۲ماه)
● اقدامات کلی برای درمان مسمومیتهای گوارشی
۱) تشخیص سم
۲) رقیق کردن
۳) ایجاد استفراغ (با ایپکاک یا بدون ایپکاک)
۴) استفاده از ذغال فعال
● مسمومیت های گوارشی میکروبی(بوتولیسم)
▪ نشانه های بیماری معمولا تا ۲۴ساعت پس از مصرف سم ظاهرمیشود
۱) خشکی دهان
۲) گلو درد
۳) عدم تطابق در چشم وایجاد دو بینی
۴) خستگی شدید
۵) اشکال در صحبت کردن وبلع
● کمکهای اولیه:
۱) وادار کردن به استفراغ
۲) دادن اکسیژن
۳) دادن سفیده تخم مرغ
۴) اعزام
۵) تجویز ضد سم توسط پزشک
● مسمومیت تنفسی
▪ منابع اصلی مسمومیت تنفسی
۱) گاز منواکسید کربن
۲) گاز دی اکسید کربن
۳) گاز گلر
۴) گاز آمونیاک
۵) گاز دی اکسید سولفور
۶) گازهای بیهوشی و..
● علائم ونشانه های عمومی
سردرد-تهوع استفرغ –سرفه ،تنفس صدا دار –سیانوز –سوختگی گلو-اختلال سطح هوشیاری وبیهوشی
● مسمومیتهای تماسی یا پوستی
حشره کشها وسموم صنعتی-نوع شایع از سمومی که از طریق پوست قابل جذب میباشد
در مسمومیت پوستی مانند:شیمیایی-گیاهی (گزنه-دیفن باخ)
● مسمومیت تزریقی
۱) تزریق دارو
۲) گاز گرفتگی حیوانات
۳) مارگزیدگی
۴) گزش حشرات
● علائم ونشانه های مارگزیدگی سمی
۱) درد ناگهانی وسوزاننده
۲) تورم وتغییر رنگ(در عرض ۵دقیقه)دو یایک زخم عمیق مجزا از محل زخم(از علائم بارز مارگزیدگی محسوب میشود)مردمکهای تنگ وخشکی دهان
۳) تغییر رنگ عضووتاول پرخون در عرض ۶تا ۱۰ساعت
اقدامات اولیه درخرج مرکز در مانی اصولأ شبیه به درمانشوک میباشد، تنها درمان موثر مارگزیدگی ،تجویز ضد سم آن در بیمارستان میباشد
● اقدامات
▪ دور کردن فرد مصدوم(تا جایی که امکان دارد مصدوم را جابجا نکنید)
▪ عضو گزیده پایین تر از قلب مصدوم
▪ دو باند در بالا و پایین محل گزش
▪ اعزام به بیمارستان
● کارهایی که در مارگزیدگی نبایستی انجام داد
۱) مکش دهانی
۲) بیش از ۳۰دقیقه از گزش نگذشته باشد
۳) مار مرجانی نگزیده باشد
۴) طول مگیدن بیش از یکساعت نباشد
۵) سعی شود نیشتر انجام نشود
۶) در صورتی قصد نیشتر زدن روی پوست بیمار را داریم بایستی ۱-عمق نیشتر بایستس به اندازه ثلث فاصله بین دو نیش مار باشد۲-نیشتر بایستی به صورت عرضی (نه ضربدری) وبر روی محل تزریق سم باشد(طول نیشتر۲سانت وعمق نیم سانت در موازات عضو)
سعی شود دور محل گزش دایره ای کشیده شود
● گزش حشرات(زنبور عسل،زنبور قرمز،زنبوردرشت،مورچه آتشین،عنکبوت( بیوه سیاه)و عقرب)
▪ اقدامات اولیه
۱) ABC را بررسی نمایید
۲) در صورت بروز شوک اقدامات لازم را انجام دهید
۳) محل گزش را با کیسهآب یخ سرد کنید
۴) نیش حشره که در پوست جا مانده هر چه سریعتر بیرون آورید
۵) از پماد کالامین میتوان استفاده کرد
درصورت بروز شوک آنافیلاکتیک مصدوم به بیمارستان اعزام کنید
شدت عقرب زدگی بسته به میزان سم تزریق شده دارد وبیشتر در دست روی می دهد و کودکان بیشتر در معرض خطر هستند
● نشانه هاو علائم گزش عقرب
۱) بی اختیاری ادرارومدفوع
۲) درد سوزاننده محل گزیدگی
۳) تورم در حال پیشرفت
۴) تغییر رنگ محل گزش
۵) بیقراری و اضطراب
۶) آبریزش از دهان
۷) اختلال هوشیاری
۸) بی حسی وگزگزانگشتان
▪ اقدامات وکمکهای اولیه:
۱) مصدوم را به پشت بخوابانید ودو تا سه سانتی متر بالای محل گزش را با باند محدود کننده ببندید
۲) محل را باکیسه آب یخ سرد کنید
۳) در صورت بروز شوک ، درمان کنید
۴) مصدوم را به مرکز درمانی برسانید

دکتر مهرداد حلوائی
http://iranpest.blogfa.com