صفا و مروه

● سعی بین صفا و مروه
ـ مـسـالـه ۱۹۸ - بر شخص حج گزار واجب است بعد از نماز طواف عمره مفرده بین دو کوه صفا و مروه سعی کند, و سعی بین دو کوه باید احراز شود, بدین نحو که از صفا به مروه برود و از مروه به صفا برگردد.
ـ مـساله ۱۹۹ - واجب است سعی بین صفا و مروه هفت مرتبه باشد, وهر مرتبه را یک شوط گویند, به این معنا که از صفا به مروه رفتن یک شوطاست و از مروه به صفا برگشتن نیز یک شوط.
ـ مساله ۲۰۰ - در سعی , واجب است شخص , اول از صفا شروع کند وباید در دور هفتم به مروه ختم کـنـد, و اگـر از مروه شروع کند, هر وقت فهمیدباید اعاده کند, و اگر در بین سعی بفهمد, باید سعی را از سر بگیرد و از صفاشروع کند.
ـ مساله ۲۰۱ - جایز است که فرد سعی بین صفا و مروه را سواره طی کند, مثلا با ویلچر, چه در حال اختیار و چه با عذر, لکن پیاده سعی کردن بهتر است .
ـ مـسـاله ۲۰۲ - طهارت از حدث و خبث , و ستر عورت در سعی لازم نیست , گرچه احوط, مراعات طهارت از حدث است .
ـ مـساله ۲۰۳ - واجب است سعی را بعد از طواف و نماز آن به جا آورد, واگر عمدا پیش از آنها به جا آورد, بـایـد بـعد از طواف و نماز سعی را اعاده کند,و اگر از روی فراموشی مقدم بدارد, اقوی آن است که سعی را اعاده کند,همچنین است اگر از روی ندانستن مساله , آن را مقدم بدارد.
ـ مساله ۲۰۴ - سعی در طبقه فوقانی , اگر احراز نشود که بین دو کوه است , اشکال دارد.
ـ مـسـاله ۲۰۵ - واجب است فرد در وقت رفتن به طرف مروه , متوجه مروه باشد, و در وقت رفتن به سـوی صـفا, متوجه صفا باشد, و این وجوب توجه وضعی است . پس اگر عقب عقب برود یا پهلوی خـود را بـه طـرف صـفا یامروه کند و راه برود, سعی او باطل است و باید آن مقدار را تدارک کند, مگراین که محل آن گذشته باشد, که در این صورت سعی او اشکال دارد واحتیاط در اتمام و اعاده است .
ـ مـسـاله ۲۰۶ - به جهت استراحت و رفع خستگی , نشستن یا خوابیدن در صفا یا مروه جایز است , و همین طور نشستن یا خوابیدن بین آنها برای رفع خستگی یا برای خوردن آب , و لازم نیست شخص عذری داشته باشد,بنا بر اقوی .
ـ مساله ۲۰۷ - سعی هم مثل طواف رکن است و حکم ترک آن از روی عمد یا سهو, چنان است که در حکم طواف بیان شد.
ـ مساله ۲۰۸ - زیاد انجام دادن سعی , علاوه بر هفت مرتبه , از روی عمد, موجب باطل شدن آن است و فرد باید آن را از سر بگیرد, نظیر آنچه در طواف گذشت , ولی اگر رفت و برگشت را یک مرتبه حساب کرده و درنتیجه چهارده مرتبه سعی نموده , بنا بر اقوی سعی او صحیح است , هرچنداحوط اعـاده سـعـی اسـت , ولـی اگر در شوط سوم متوجه بشود که رفت وبرگشت هر کدام یک شوط حساب می شود و سعی خود را به هفت شوطخاتمه دهد, سعی او صحیح است .
ـ مـساله ۲۰۹ - اگر کسی به علت فراموشی زیادتر از هفت شوط سعی کند, چه کمتر از یک مرتبه یا بـیـشتر, سعی او صحیح است , و بهتر آن است که شوط اضافی را رها کند, گر چه بعید نیست که بتواند آن را به هفت مرتبه برساند.
ـ مـساله ۲۱۰ - اگر کسی سعی را سهوا کمتر به جا آورد, واجب است هروقت یادش بیاید, آن را تمام کـنـد, و اگـر بـه وطـن خـود مـراجـعت کرده و برای اومشقت ندارد, باید مراجعت کند, و اگر نـمـی تـوانـد یـا برایش مشقت دارد, بایدنایب بگیرد. هچنین اگر کسی سعی را سهوا ترک کند و تقصیر یا حلق نماید, از احرام خارج شده و هر وقت یادش آمد, باید سعی را به جا آورد.
ـ مـساله ۲۱۱ - اگر شخص بعد از تقصیر یا حلق , در تعداد اشواط سعی شک کرد, به شک خود اعتنا نـکند, و اگر می داند هفت شوط را کامل به جاآورده , ولی شک در انجام زیادی سعی دارد, در این صورت هم به شک خوداعتنا نکند و سعی او صحیح است .
ـ مـسـالـه ۲۱۲ - اگر کسی پس از تمام شدن سعی و فراغت از آن , شک کرد که آن را صحیح انجام داده یا نه , به شک خود اعتنا نکند.
ـ مساله ۲۱۳ - اگر شخص در مروه بین هفت و نه به شوط شک کند, به شک خود اعتنا نکند, و اگر قبل از رسیدن به مروه بین هفت شوط و کمتر ازآن شک کند, ظاهرا سعی او باطل است .
ـ مساله ۲۱۴ - اگر کسی در اثنای سعی متوجه شود که طواف او بیش ازهفت شوط بوده , می تواند بـه این نحو احتیاط کند که سعی را تمام نماید وبعد از فوت موالات عرفیه بین شوط زاید طواف و مقدار باقیمانده تا چهارده شوط, طواف و نماز و سعی را اعاده کند و بعد تقصیر یا حلق نماید.
ـ مـسـالـه ۲۱۵ - کسی که طواف و نماز طواف عمره را انجام داده , تاخیردر انجام سعی تا روز دیگر براو جایز نیست , اما تاخیر در مدت کمتر از آن ,هرچند تا شب , مانعی ندارد.
ـ مـساله ۲۱۶ - اگر شخصی به جهت کنترل همراهان خود در حین سعی به عقب برگردد و بدون توجه مجددا همان مسافت را طی کند, و یا گمان کند در محل هروله , واجب است که هروله کند و لذا برگردد و مقداری را که عادی طی کرده بود, با هروله تکرار کند, در این دو صورت سعی او اشکال دارد و باید آن را اعاده کند.
● مستحبات سعی
۱) طهارت از حدث اکبر و حدث اصغر, اما شخص حائض , می تواند با آن حال سعی نماید.
۲) از آب زمزم بخورد, همان طورکه در مستحبات نمازطواف بیان کردیم .
۳) در صورت امکان در هنگام رفتن به طرف صفا حجرالاسود رااستلام کند و ببوسد, و در صورت ازدحام و کثرت جمعیت , به حجرالاسوداشاره کند.
۴) مـسـتحب است از دری که روبه روی حجرالاسود است , با آرامش ووقار به سوی صفا رود, و بر بالای صفا رفته , به خانه کعبه نظر کند و به رکنی که حجرالاسود در اوست رو نماید و حمد و ثنای الـهـی را بـه جـا آورد ونـعـمـتـهـای الهی را به خاطر بیاورد, آنگاه ذکرهای زیر را به تعدادی که آمده بگوید: اللّه اکبر (هفت مرتبه ).
الحمدللّه (هفت مرتبه ).
لااله الا اللّه (هفت مرتبه ).
لا اله الا اللّه وحده لا شریک له , له الملک و له الحمدیحیی و یمیت و هو حی لایموت بیده الخیر و هو علی کل شی ء قدیر (سه مرتبه ).
سپس صلوات بر محمد(ص ) و آل محمد(ع ) بفرستد و بگوید: اللّه اکبر علی ما هدانا والحمد للّه علی ما ابلانا والحمد للّه الحی القیوم والحمد للّه الحی الدائم (سه مرتبه ).
اشـهـد ان لاالـه الا اللّه و اشهد ان محمدا عبده و رسوله لانعبد الا ایاه مخلصین له الدین ولو کره المشرکون (سه مرتبه ).
اللهم انی اسالک العفو والعافیة والیقین فی الدنیاوالاخرة (سه مرتبه ).
اللهم آتنا فی الدنیا حسنة و فی الا خرة حسنة و قناعذاب النار(سه مرتبه ).
اللّه اکبر (صد مرتبه ).
لا اله الا اللّه (صد مرتبه ).
الحمد للّه (صد مرتبه ).
سبحان اللّه (صد مرتبه ).
آنگاه بگوید: لا الـه الا اللّه وحـده وحـده انـجز وعده و نصر عبده و غلب الاحزاب وحده , فله الملک و له الحمد وحـده , الـلهم بارک لی فی الموت و فیما بعد الموت , اللهم انی اعوذ بک من ظلمة القبر و وحشته اللهم اظلنی فی ظل عرشک یوم لاظل الا ظلک .
۵) مـسـتحب است هنگامی که بر کوه صفا توقف می کند, مکررا خود وخانواده خود و دینش را به خداوند متعال بسپارد و بگوید: اسـتـودع اللّه الـرحـمن الرحیم الذی لا تضیع ودائعه دینی ونفسی و اهلی , اللهم استعملنی علی کتابک و سنة نبیک وتوفنی علی ملته و اعذنی من الفتنة .
پس بگوید: اللّه اکبر (سه مرتبه ).
سپس دعای سابق را دو مرتبه تکرار کند, یک بار تکبیر بگوید و باز دعا راتکرار کند, و اگر تمام این عمل را نتوانست انجام دهد, هر قدر که می تواندبخواند.
۶) مـسـتـحـب اسـت کـه رو به کعبه نماید و دعای زیر را بخواند, که درروایت است که حضرت امـیـرالـمـؤمنین علی (ع ) هنگامی که بر بالای صفامی رفت , رو به قبله نموده , دستهایش را بلند می کرد و این دعا رامی خواند: الـلـهـم اغفر لی کل ذنب اذنبته قط فان عدت فعد علی بالمغفرة فانک انت الغفور الرحیم , اللهم افـعل بی ما انت اهله فانک ان تفعل بی ما انت اهله ترحمنی و ان تعذبنی فانت غنی عن عذابی و انا محتاج الی رحمتک فیا من انامحتاج الی رحمته ارحمنی اللهم لا تفعل بی ما انا اهله فانک ان تفعل بـی مـا انـا اهـلـه تـغـذبـنی و لم تظلمنی اصبحت اتقی عدلک و لا اخاف جورک فیا من هو عدل لایجورارحمنی .
پس بگوید: یا من لا یخیب سائله و لا ینفد نائله صل علی محمد وآل محمد, واجرنی من النار برحمتک .
۷) مـسـتـحـب است بر کوه صفا زمان زیادی را توقف کند. پیامبر خدا(ص )به اندازه خواندن یک سـوره بـقـره بـا تـانـی بر روی کوه صفا می ایستادند. درحدیث شریف وارد شده است هر کس که بـخواهد مال او زیاد شود, ایستادن بر صفا را طول دهد و هنگامی که از صفا پایین می آید بایستد و متوجه خانه کعبه شود و بگوید: الـلـهـم انـی اعوذ بک من عذاب القبر و فتنته و غربته ووحشته و ظلمته و ضیقه و ضنکه , اللهم اظلنی فی ظل عرشک یوم لاظل الا ظلک .
پس از آن که مقدار دیگری پایین آمد, کتف خود را برهنه کرده , بگوید: یا رب العفو یا من امر بالعفو یا من هو اولی بالعفو, یامن یثیب علی العفو, العفو العفو العفو یا جواد یا کریم یاقریب یا بعید, اردد علی نعمتک و استعملنی بطاعتک ومرضاتک .
۸) و مستحب است شخص پیاده سعی نماید و در مقداری از سعی که محل بازار عطاران است - و امـروزه اول و آخـر آن بـا چـراغ سبز مشخص شده است - هروله کند (یعنی مقداری تندتر حرکت کند, به طوری نه دویدن باشد و نه راه رفتن معمولی ), و بر بانوان هروله مستحب نیست , ووقتی به اولین ستون سبز رسید, بگوید: بـسم اللّه و باللّه , واللّه اکبر, و صلی اللّه علی محمد و اهل بیته , اللهم اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انـک انـت الا عـزالا جل الا کرم , واهدنی للتی هی اقوم اللهم ان عملی ضعیف , فضاعفه لی و تقبله منی , اللهم لک سعیی , و بک حولی و قوتی تقبل منی عملی یا من یقبل عمل المتقین .
و همین که از محل بازار عطاران گذشت , بگوید: یاذا المن والفضل والکرم والنعماء والجود اغفر لی ذنوبی , انه لا یغفر الذنوب الا انت .
و هنگامی که به مروه رسید, بالای آن برود و آنچه را که در صفا به جا آورده بود, به جا آورد دعاهای آنجا را به ترتیبی که ذکر شد, بخواند.
و پس از آن بگوید: الـلهم یا من امر بالعفو یا من یحب العفو یا من یعطی علی العفو, یا من یعفو علی العفو یا رب العفو, العفو العفوالعفو.
۹) مستحب است فرد در حال سعی گریه کند و خود را به گریه وادارد و دعابسیار کند و این دعا را بخواند: اللهم انی اسالک حسن الظن بک علی کل حال و صدق النیة فی التوکل علیک .

منبع : مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت