تاریخچه طب سوزنی (ACUPUNCTURE)

آنچه سوزن درمانی می ‌نامیم، درمانی متکی به این اصل است که نوعی ارتباط عصبی بین اندام‌های بدن و سطح خارجی بدن هست. آنگاه که اندامی بیمار یا عضوی دردناک می‌ شود مکان‌هایی خاص روی سطح خارجی بدن یا به واقع زیر پوست بدن که آنها را نقاط سوزنی می‌ نامند، حساس یا بهتر است بگوییم حساس‌تر می ‌شوند.
شخص بیمار خود گاهی آن نقاط حساس تر شده را حس می‌ کند یا ممکن است تنها وقتی درمانگری ماهر آن نقاط را فشار می‌ دهد، حالت برجسته و غیرعادی آنها را حس کند. درمانگران چینی می ‌گویند این نقاط حساس‌تر شده پس از درمان، خواه درمان سوزنی یا درمان پزشکی متعارف یا درمان هومیوپتی و غیره باشد، ناپدید می ‌شوند.
سوزن درمانی آن نقاط سوزنی را با سوزن‌هایی خاص تحریک می‌ کند و این تحریک به شکلی صورت می‌ گیرد که فعالیت آن نقاط را تعدیل کند و از این طریق اندام‌ بیمار شده را شفا دهد، یا درد بیمار را تسکین دهد، یا او را بیهوش کند، یا آثار مطلوب دیگر تولید کند.
سوزن درمانی یک دانش فنی باستانی چین است که پیشنه‌اش به زمان آغاز تاریخ بشر می ‌رسد. حکایت شده است که ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد برخی هوشمندان چینی دیدند که بیماری‌های مزمن سربازانی که زخم‌های سطحی با تیر و کمان خورده بودند، به خودی خود خوب شدند. خواه آن حکایت حقیقت داشته باشد یا نه، چینیان نظامی، طبی را که با فرو کردن سوزن‌هایی خاص در نقاطی خاص از سطح بدن انسان‌ها دردها و بیماری‌های آنان را درمان می ‌کرد، پروردند.
گرچه عنوان این روش اشاره به استفاده از سوزن‌ها دارد،ولی سوزن‌ها ضروری نیستند و در روزگار کهن گاهی از تراشه‌های سنگی به جای آنها استفاده می ‌شد. برخی روستائیان آفریقایی با خاریدن شدید نقاطی خاص از سطح بدن بیماری‌ها را درمان می‌ کنند، قبایل اسکیمو از تکه سنگ‌های لبه تیز به همین قصد استفاده می ‌کنند، یک قبیله وحشی در جنگل‌های آمازون برزیل تیرهای سوزن مانند را با نی دمیدنی، روی نقاط سوزنی سطح بدن شخص بیمار پرتاب می ‌کند.
سوزن‌های آهنی در عصر آهن وارد این نظام طبی شدند ولی احتمالاً این روش پیش از عصر آهن وجود داشته و درمانگران آن از تراشه چوب‌های نوک تیز یا خارهای بلند گیاهان خاردار استفاده می‌ کرده‌اند. برخی درمانگران چینی حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد تصور می ‌کردند که فلزات متفاوت که در ساخت سوزن‌ها استفاده می ‌شدند، آثار متفاوتی در بدن می ‌گذاشتند.
قرن‌ها پس از آن آشکار شد که آن تصور حقیقت ندارد و اکنون مسلم است که نوع فلز سوزن‌ها، نقشی در درمان سوزنی ندارد. آنچه مهم است شیوه استعمال سوزن‌هاست. سوزن‌هایی که امروزه در این درمان استفاده می‌ شوند همگی از فولاد ضد زنگ ساخته می‌ شوند که ضد عفونی کردن آنها بهتر باشد.
گرچه پیشینه سوزن درمانی به آغاز و حتی شاید پیش از آغاز تاریخ بشر می ‌رسد، نژاد چینی بود که نخستین بار آن را نظام‌ مند کرد و نخستین کتاب واقعاً ارزشمند سوزن درمانی را حدود ۲۰۰ سال پیش از میلاد نوشت و تکثیر کرد.
آن کتاب که Hungdi Niging Suwen نام دارد (معروف است به کتاب کلاسیک امپراتور زرد در بیماری‌های داخلی) هنوز معتبر است و به طور وسیع استفاده می ‌شود و دارای بسیاری آگاهی‌های پزشکی است که امروزه نیز چون آن زمان صادقند و ارزشمند‌ند.
سوزن درمانی در این زمان در سراسر دنیا اجرا می ‌شود ولی هنوز گسترده‌ترین استفاده آن در چین و برخی دیگر کشورهای جنوب‌ شرقی آسیا است که تحت نفوذ فرهنگ چینی هستند، دانشجویان پزشکی در این کشورها می ‌توانند روش‌های پزشکی مکمل را در همان دانشگاهی که پزشکی متعارف تعلیم می‌ شود، یاد گیرند.
در بسیاری بیمارستان‌های چین پزشکانی از هر دو نظام نوین و سنتی کنار یکدیگر طبابت می ‌کنند. به این صورت که جراحی تعلیم دیده در نظام نوین روی بیماری که با روش سوزنی بی حس شده جراحی می ‌کند و پزشکی سنتی مراقب بیمار است که به ذات‌الریه و حبس ادرار پس از جراحی گرفتار نشود. خیلی به ندرت یک پزشک هر دو شکل درمانی نوین غربی و سنتی شرقی را اجرا می ‌کند.
ریشخندی تلخ و پدیده‌ای تأسف‌آور است که در این زمانه که مردم غرب ارزش‌ والای مجموعه طب سنتی چین را کشف کرده‌اند و می ‌کوشند آن مجموعه را یاد گیرند و در غرب اجرا کنند برخی چینیان غرب شیفته به آن اهمیت نمی ‌دهند و از آن پرهیز می‌ کنند.
آنان به غلط تصور می ‌کنند همانگونه که چند جنبه فن‌آوری غربی به حل مشکلات اقتصادی آنان کمک کرده‌اند فن‌آوری پزشکی نوین غربی نیز می‌ تواند حلال همه مشکلات بهداشتی جامعه آنان باشد. اینان افرادی هستند که ابتدای قرن بیستم هیاهو راه انداخته بودند که آیین‌های تائو و کنفوسیوس علل اصل عقب ماندگی چین هستند و از هر چه سنتی و ریشه‌دار بود نفرت داشتند و سرانجام سرخوردگی‌های شخصی خود را ابتدا به صورت انقلاب ۱۹۱۱ و سی و پنج سال بعد به صورت انقلاب مارکسیستی مائوتسه ‌تونگ بر مردم چین تحمیل کردند.
امروزه هزارها درمانگر سوزن درمانی در حال عرضه خدمات پزشکی در کشورهای غربی هستند و گرچه آنان تا کنون حاشیه‌ نشین پزشکی متعارف بوده‌اند، این وضعیت در حال تغییر است.
یک نمونه را از ایالات متحده آمریکا ذکر می‌ کنیم. سازمان مدیریت غذایی ـ دارویی دولت فدرال سرانجام در ماه مارس ۱۹۹۶ قوانین مربوط به سوزن درمانی را از حالت آزمایشی خارج ساخت و این روش درمانی را به عنوان یک رشته پزشکی مشروع و مجاز پذیرفت.
اکنون طب سوزنی را در حداقل ۲۷ دانشکده پزشکی در سراسر ایالات متحده تدریس می ‌کنند، و ۱۶ دانشکده پزشکی، با تأیید و صدور پروانه طبابت از سوی دولت فدرال، طب سوزنی را در دوره‌ای چهار ساله به غیر پزشکان نیز آموزش می ‌دهند.